چشمه طلا یزد | تلألو آبی درخشان در دل کویر

در میان شن‌زارهای کویر یزد، چشمه‌ای با آب زردفام به نام «چشمه طلا» می‌درخشد که در نزدیکی روستای تاریخی شواز از توابع شهرستان تفت واقع شده است. این چشمه با رنگ طلایی خیره‌کننده‌ای که گویی رگه‌هایی از طلا را در بستر طبیعت جاری ساخته، گردشگران زیادی را به سوی خود می‌کشاند. در مسیر رودخانه جاری در منطقه، سه چشمه با ساختاری متفاوت وجود دارد که هر یک جذابیت‌های خاص خود را دارند که دست بر قضا، قرار بر این است تا به چشمه طلا پرداخته شود. بازدید از این چشمه، می‌‌تواند فرصت مناسبی برای مشاهده ضمنی و تجربه زیبایی‌های طبیعی و آشنایی با تاریخ کهن منطقه باشد؛ در همین راستا در صورت تمایل به آشنایی بیشتر با چشمه طلا یزد، با ما در پته همراه شوید.

چشمه طلا یزد کجاست؟

چشمه طلا در استان یزد، شهرستان تفت و در نزدیکی روستای تاریخی شواز واقع شده است. این چشمه حوالی ۸۰ کیلومتری شهر یزد قرار دارد و برای دسترسی به این جاذبه دیدنی، باید از جاده ابرکوه به‌سمت نصرآباد حرکت کرده و سپس به سوی روستای شواز مسیر خود را ادامه دهید. چشمه طلا در فاصله حدود پنج کیلومتری پیش از رسیدن به روستای شواز، درست در کنار مزرعه‌ای به نام «شواز کهنه» قرار دارد.

آدرس چشمه طلا: استان یزد، شهرستان تفت، نزدیکی روستای تاریخی شواز، در حدود پنج کیلومتری پیش از رسیدن به روستا و در مجاورت مزرعه شواز کهنه

همه چیز درباره چشمه طلا یزد

چشمه طلا با آب زردفام خود، یکی از جاذبه‌های طبیعی و کمتر شناخته‌شده استان یزد است. آب این چشمه به‌دلیل وجود املاح معدنی خاص، رنگ زرد متمایزی دارد.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

شیمبار کجاست؟ دشت و دریاچه زیبای شیمبار در دل زاگرس

در اطراف چشمه طلا، پوشش گیاهی بومی و مقاومی رشد کرده است که جلوه‌ای چشم‌نواز به منطقه بخشیده و با اقلیم کویری یزد، از هماهنگی کامل برخوردار است. ترکیب چشمگیر این پوشش سبز با جریان زلال آب چشمه، تضادی زیبا میان خشکی کویر و حیات جاری در منطقه به وجود آورده و فضایی، اگر نگوییم هنری، ولی آرامش‌بخش و خیره‌کننده خلق کرده است. در واقع وجود همین ویژگی منحصربه‌فرد است که چشمه طلا را از دیگر چشمه‌های اطراف خود متمایز می‌کند.

لازم به ذکر است که چشمه طلا از نظر موقعیت طبیعی، در منطقه‌ای واقع شده که ساختار زمین‌شناسی خاص آن نقش بسزایی در شکل‌گیری و ویژگی‌های آب چشمه ایفا کرده است. به عبارتی وجود رسوبات معدنی متنوع در اطراف و مسیر جریان آب، به این چشمه ظاهری منحصربه‌فرد با رنگ و بافتی متمایز بخشیده است. این رسوبات ضمن آنکه بر زیبایی بصری منطقه افزوده‌اند، می‌توانند ارزش زیادی برای مطالعات زمین‌شناسی و بررسی‌های علمی داشته باشند و اطلاعات مفیدی درباره تاریخچه زمین‌شناختی این منطقه به افراد متخصص ارائه دهند.

دلیل نامگذاری چشمه طلا

چشمه طلا، به‌دلیل ویژگی‌های خاص و روایت‌های مرتبط با آن، این‌چنین نامگذاری شده است. وجه تسمیه این چشمه ریشه در درخشندگی آب آن دارد که زیر نور خورشید به رنگی شبیه به زرد طلایی می‌درخشد. روایتی دیگر از ساکنان محلی بیان می‌کند که نام «چشمه طلا» از باورهای اهالی افراد ساکن در اطراف این چشمه در زمان گذشته الهام گرفته شده است. در واقع مردم ساکن این منطقه معتقد بودند که این چشمه نماد فراوانی و برکت است و آب زلال آن همچون طلا ارزشمند محسوب می‌شده است.

در کنار این توضیحات، نزدیکی این چشمه به معادن غنی کوه‌های شواز نیز بدون تاثیر نبوده است و می‌تواند دلیل دیگری برای این نامگذاری باشد. به‌طورکلی گمان می‌رود که ارتباط تاریخی بین منابع طبیعی و اسامی محلی تاثیر مهمی در انتخاب چنین نامی داشته است.

بهترین زمان سفر به چشمه طلا

با توجه به موقعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوایی چشمه طلا، بهترین زمان برای بازدید از این چشمه، فصل بهار، به‌طور ویژه ماه‌های فروردین و اردیبهشت است. در این دوره، دمای هوا معتدل و طبیعت منطقه در زیباترین حالت خود قرار دارد. همچنین، پاییز نیز با هوای خنک و مناظر رنگارنگ می‌تواند زمان مناسبی برای سفر به این منطقه باشد که برای عده‌ای از افراد بهترین زمان برای سفر و طبیعت‌گردی است. در طرف مقابل اما، تابستان‌های یزد به‌دلیل گرمای شدید و زمستان‌های سرد ممکن است برای عده کمتری از گردشگران مطلوب باشد. به عبارت دیگر، بهترین زمان برای سفر به یزد و بازدید از چشمه طلا، فصل بهار و اوایل پاییز است که در این ایام، آب و هوای منطقه معتدل و دلپذیر بوده و طبیعت اطراف چشمه در زیباترین حالت خود قرار دارد.

جاهای دیدنی اطراف چشمه طلا

در میان جاذبه‌های طبیعی استان یزد، چشمه طلا یکی از پدیده‌های منحصربه‌فرد و تماشایی است که در نزدیکی روستای تاریخی شواز قرار گرفته و سالانه گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. این چشمه به‌دلیل رنگ زرد آب خود که ناشی از وجود املاح معدنی خاص است، نام «چشمه طلا» را گرفته و همچون گوهری در دل طبیعت شهرستان تفت می‌درخشد. اما آنچه بازدید از این منطقه را فراتر از یک سفر عادی می‌سازد، وجود جاهای دیدنی متنوع در اطراف چشمه طلا است که از جمله این موارد می‌توان به روستا، آبشار و قلعه شواز اشاره داشت. جهت آشنایی بیشتر با این جاهای دیدنی اطراف چشمه، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

جاهای دیدنی یزد؛ بزرگترین شهر خشتی جهان

روستای شواز

روستای شواز در بخش مرکزی دهستان نصرآباد و در فاصله ۹۵ کیلومتری جنوب شرقی یزد و در دامنه‌های سلسله جبال شیرکوه واقع شده است. این روستا با پیشینه‌ای که به دوره‌های پیش از اسلام می‌رسد، یکی از کهن‌ترین سکونتگاه‌های استان یزد به‌شمار می‌آید. معماری سنتی شواز، با استفاده از مصالح بومی مانند سنگ و خشت، و طراحی خانه‌ها با بادگیرها و پنجره‌های کوچک، نشان‌دهنده تطبیق هوشمندانه ساکنان با شرایط اقلیمی منطقه است. سنگ‌نگاره‌های اسبقته، حکاکی‌شده بر روی ۱۷ صخره در نزدیکی روستا، با قدمتی بین 7 تا ۱۲ هزار سال، از دیگر جاذبه‌های تاریخی شواز هستند که این حقایق نیز نمایانگر تاریخ کهن این منطقه می‌باشند.

آدرس روستای شواز: استان یزد، شهرستان تفت، بخش مرکزی، دهستان نصرآباد، روستای شواز

آبشار شواز

آبشار شواز، که با نام‌های «آبشار دهانه شواز» و «چشمه تلخ و شور» نیز شناخته می‌شود، در ۶۰ کیلومتری شهر تفت و بین روستاهای گلویک و شواز در استان یزد واقع شده است. این آبشار از چشمه‌ای با آب تلخ و شور سرچشمه می‌گیرد که از ده‌ها منفذ در زمین می‌جوشد و در مسیری با رسوبات رنگین جریان می‌یابد. دره‌ای عمیق با پوشش گیاهی متراکم از درختان گز و نی در اطراف آبشار قرار دارد که اتفاقا مناظری چشم‌نواز را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند. دسترسی به این منطقه از طریق جاده یزد به ابرکوه و سپس جاده فرعی روستای شواز امکان‌پذیر است.

قلعه شواز

قلعه شواز، یکی از شناخته‌شده‌ترین قلعه‌های کوهستانی ایران، در روستای شواز از توابع شهرستان تفت در استان یزد واقع شده است. این دژ تاریخی که به دوره‌های ماد و ساسانی نسبت داده می‌شود، بر فراز صخره‌ای سنگی به ارتفاع حدود ۱۰۰ متر قرار دارد و مساحتی بالغ بر ۵٬۰۰۰ متر مربع را در بر می‌گیرد. معماری قلعه شواز با استفاده از سنگ‌های رسوبی و بهره‌گیری از شیوه‌های ساخت دوره ساسانی، شامل سه طبقه زیر می‌شود:

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

خانه های تاریخی یزد | حرکت در میان تاریخ و معماری یزد + آدرس

طبقه همکف: این طبقه نقشی اساسی در نگهداری دام‌ها و چهارپایان داشته است. وجود این بخش در پایین‌ترین سطح قلعه، برنامه‌ریزی هوشمندانه طراح آن را نشان می‌دهد که برای حفظ و نگهداری منابع غذایی و تولیدات حیوانی به کار گرفته شده است. دیوارهای ضخیم این قسمت ضمن آنکه امنیت دام‌ها را تضمین می‌کرد، مانع نفوذ سرما به درون این طبقه در فصل‌های سرد می‌شد.

طبقه اول: این طبقه محل زندگی و سکونت اصلی ساکنان قلعه بوده است. در این بخش، فضاهای متنوعی برای استراحت، گردهمایی و فعالیت‌های روزمره طراحی شده بود. بافت معماری این طبقه به گونه‌ای بوده که هم از حملات خارجی محفوظ بوده و هم شرایط مناسبی برای زندگی ایجاد می‌کرده است. به احتمال زیاد، در این طبقه اتاق‌هایی برای ذخیره آب (آب‌انبار) و محل‌های آشپزی نیز وجود داشته است که اکنون اثری از آن‌ها باقی نمانده است.

طبقه دوم: این بخش از قلعه به‌عنوان انبار آن کاربرد داشته و فضای کافی برای ذخیره آذوقه، غلات و لوازم ضروری ساکنان در نظر گرفته شده بود. وجود انبار در بالاترین طبقه علاوه‌بر حفظ مواد غذایی از آسیب‌ها، نشان‌دهنده برنامه‌ریزی دقیق برای مواقع محاصره و بحران بوده است. احتمالا این بخش مجهز به سیستم‌های خاص تهویه برای جلوگیری از فاسد شدن مواد غذایی بوده است.

سخن پایانی

اگر راهی یزد شدید و کویر دل‌انگیز آن را در مقابل خود دیدید، فقط این را بدانید که در گوشه‌ای از این کویر، چشمه طلا منتظر است تا شما آن را پیدا کنید. جایی که جریان آب زلال طبیعت، آرامش بی‌پایان کویر و اصالت تاریخ، دست در دست هم داده‌اند تا به شما تصویری ناب از هم‌آغوشی زیبایی و سکوت را هدیه کنند. در این سفر، چشمه طلا تنها مقصد سفر شما برای یک یا چند روزی نیست؛ بلکه پلی است میان امروز شما و گذشته‌ای کهن، میان طبیعت خاموش و احساس زنده شما. پس کوله‌بار خود را ببندید، با دل و چشم‌هایی گشوده راهی این سفر شوید و این گوهر پنهان طبیعت را از نزدیک پیدا و لمس کنید؛ چرا که همانطور که در تیتر عرض شد، چه بسا این چشمه ارزشش از هر طلایی بالاتر باشد.

سوالات متداول