راه های جلوگیری از حالت تهوع در هواپیما

حالت تهوع در هواپیما احساسی است که ممکن است برای بسیاری از افراد در سفرهای هوایی اتفاق بیفتد. به این حالت اصطلاحا “بیماری حرکت”(Motion sickness) میگویند. البته این اتفاق تنها در سفرهای هوایی نمیفتد و ممکن است در سفرهای زمینی نیز دچار این احساس ناخوشایند شوید. اما چکار کنیم تا حالمان در پرواز بد نشود؟ با وجود اینکه ممکن است فکر کنید که هیچ راهی برای برطرف نمودن آن نیست، ولی باید بدانید با رعایت مواردی هرچند کوچک می‌توان از حال بد و حالت تهوع در پرواز کم کرد. در این مقاله ما به بررسی نکاتی که می‌تواند در این مورد به شما کمک کند، می‌پردازیم.

علت حالت تهوع در هواپیما چیست؟

بد شدن حال مسافران در حین پرواز و ایجاد حالت تهوع در هواپیما، تنها منشا جسمی ندارد و گاهی این حال بد در حین پرواز به دلیل مشکلات روحی و ذهنی نیز ایجاد می‌شود. درواقع علت اصلی وقوع این احساس، ایجاد اختلال در پیام رسانی به مغز افراد است.

مثلا این که شما دائما به اتفاقات بد در حین پرواز فکر کنید و یا ترس شدیدی از پرواز داشته باشید که با خونسردی و فکر مثبت کردن می‌توانید از آن عبور کنید. از نظر جسمی نیز بد شدن حال در حین پرواز مربوط به مایع داخلی گوش می‌باشد که باعث ایجاد تعادل می‌شود و در اثر حرکت این مایع، تعادل بدن به هم خورده و علائمی همچون عرق سرد، رنگ پریدگی، سرگیجه، خستگی، افزایش بزاق، استفراغ، سردرد و … بروز می‌کند. این حالات بد جسمی، باعث ایجاد ترس و اضطراب در بین مسافران شده و روی ترس از پرواز نیز اثر گذار خواهد بود.

علائم حالت تهوع در پرواز یا پرواز زدگی

اگر بخواهیم به طور خلاصه علائم وقوع این احساس را بیان کنیم، باید به احساس بیماری، سردرد و سرگیجه، گرفتگی گوش ها، استفراغ و تعرق غیرعادی اشاره کنیم.

آمار نشان داده بیشتر کودکان و بانوان دچار این احساس ناخوشایند میشوند و اکثرا، در اولین سفر هوایی این تجربه را دارند؛ یعنی پس از تجربه چندین باره پرواز، ممکن است کمتر دچار پرواز زدگی و حالت تهوع در هواپیما شوند.

راه های پیشگیری از حالت تهوع در هواپیما

اگر نکات و موارد خاصی را قبل از پرواز رعایت کنید، احتمال اینکه در حین طی کردن مسیر پرواز حالتان بد شود یا حالت تهوع در هواپیما پیدا کنید کمتر است. از جمله این موارد می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:

• در حین پرواز حرکت نکنید

اگر از همان ابتدای سفر سعی کنید خود را سرگرم نموده و به فعالیت خاصی مشغول شوید، در زمان پرواز نیز فکرهای منفی و استرس زای کمتری به سراغ شما خواهد آمد. البته منظور از فعالیت، داشتن تحرک زیاد در حین پرواز نیست چرا که این امر باعث می‌شود حال شما بدتر از قبل شود. پس به آرامی روی صندلی خود نشسته و از انجام هر فعالیت اضافی خودداری کنید.

• انتخاب صندلی مناسب
  

در زمان برخاستن هواپیما ممکن است حرکات آن شما را بترساند. بنابراین بهتر است که بهترین صندلی هواپیما را انتخاب کنید که کمتر حرکات آن در حین بلند شدن را احساس کنید. صندلی‌های وسط یا صندلی‌های کنار بال‌ها، ثبات بیشتری نسبت به سایر دارد و هر چه به قسمت جلو و یا عقب هواپیما نزدیک‌تر باشید، تکان‌های بیشتری را متوجه خواهید شد.

ممکن است شما در زمان خرید بلیط هواپیما صندلی مناسبی را انتخاب نکرده باشید، بنابراین در زمان دریافت کارت پرواز می‌توانید درخواست کنید که جایگاه شما تغییر کرده و بتوانید روی صندلی مناسب‌تری بشینید.

بهترین صندلی در هواپیما برای جلوگیری از حالت تهوع در هواپیما کدام است؟

یکی از مهمترین راهکارها برای پیشگیری از حالت تهوع در هواپیما، انتخاب صندلی مناسب در هواپیما است اما لزوماً به معنای بلیط هواپیما فرست کلاس نیست!

بال هواپیما معمولا صندلی های پایدارتر و بدون نوسانی دارند. مسافرین در این بخش، در طول پرواز تکان های کمتری را حس می کنند. انتخاب صندلی در کنار پنجره نیز می تواند علاوه بر لذت تماشای افق، احساس خوبی در مسافر ایجاد کند.

بنابراین اگر از جمله کسانی هستید که ممکن است حالت تهوع در هواپیما پیدا می کنید، پیشنهاد می کنم صندلی های روی بال یا کنار پنجره را رزرو کنید.

• تنظیم دریچه های هواپیما

در صورتی که احساس فشار و تنگی نفس کردید، می‌توانید با تنظیم دریچه‌های بالای صندلی از میزان آن بکاهید. در این شرایط به آرامی نفس بکشید و روی تنفس خود متمرکز باشید، سر خود را به پشتی صندلی تکیه داده و حتی الامکان آن را ثابت نگه دارید.

• مدیتیشن

انجام مدیتیشن، حرکات یوگا و ریلکس کردن، می‌تواند به افزایش آرامش درونی شما کمک کند. همچنین اگر برخی از نقاط گردن را ماساژ دهید، گردش جریان خون و انرژی در بدن شما بیشتر می‌شود.

برای انجام مدیتیشن کافی است که باانگشت دور مچ خود را فشار دهید و به موارد مثبت در زندگی خود فکر کنید. تمرکز روی نقاط مختلف بدن باعث افزایش آرامش در بدن شما می‌شود.

• مصرف گیاهان دارویی 

یکی از بهترین و کم ضررترین روش‌ها برای کاهش اضطراب حین پرواز استفاده از گیاهان دارویی مفید و موثر از جمله زنجبیل، گل گاو زبان، به لیمو و … می‌باشد. اگر می‌توانید پودر این گیاهان دارویی را با کمی آب مخلوط کرده و به داخل کابین هواپیما ببرید، یا از آبنبات‌ها و شکلات های زنجبیلی استفاده کنید. زنجبیل سیستم گوارشی بدنتان را تقویت خواهد کرد.

• غذاهای تند و چرب ممنوع!

در صورتی که 1 بار تجربه بد شدن حال جسمی در حین پرواز را داشته‌اید، پیشنهاد میکنیم  از خوردن غذاهای چرپ و سنگین تا 24 ساعت قبل از پرواز خودداری کنید. این غذاها معده را تحریک کرده و باعث کم آبی در بدن می‌شود. به طور کل بهتر است قبل از سفر غذای سبک بخورید چراکه نوع غذا و نوشیدنی که قبل از سفر میل میکنید تاثیر مستقیمی بر حال جسمانیتان در هواپیما خواهد داشت.

• قرص ضد تهوع 

قبل از ورود به هواپیما می‌توانید یک قرص ضد تهوع مصرف کنید. قرص‌های ضد تهوع را میتوان به عنوان قرص های ترس از هواپیما نیز معرفی کرد. علاوه بر بهتر شدن حالت تهوع باعث افزایش خواب آلودگی و البته کاهس ترس از هواپیما نیز می‌شود و بنابراین انتخاب مناسبی برای مسافران می‌باشد.

• پلی لیست از موزیک های مورد علاقه

گوش کردن به موزیک مورد علاقه و دیدن فیلم و کلیپ های جذاب می‌تواند شما را از فکرهای منفی رها کند و حالت تهوع در هواپیما را از بین ببرد.

علاوه بر موارد گفته شده شما می‌توانید به نکات دیگری نیز توجه کنید. مثلا پرواز در شب را انتخاب نمایید که آرامش بیشتری داشته باشید یا چشمان خود را در حین پرواز ببندید. از خوردن مواد کافئین دار و نوشیدنی‌های الکلی خودداری کرده و به مصرف آب زیاد بپردازید. به جای جمع کردن پاها در شکم، سعی کنید دست و پاهای خود را به حالت کشیده درآورید.

• مطالعه نکنید!

با وجود توصیه های پزشکان در راستای زمانی که میگویند هنگامی که چنین تجربه ای دارید روی یک خط افقی و یا نقطه ای ثابت تمرکزکنید، مطالعه نمیتواند مصداق این سخن باشد.

مطالعه سبب می شود بیشتر حرکت کنید و تعادل درونی شما بهم بریزد در نتیجه وضعیت شما را بهتر نخواهد کرد.

• ماساژ درمانی 

براساس مقاله ای که در سال 1995 در مجله پزشکی هوا و فضا به چاپ رسید، ماساژ دادن حالت تهوع ناشی از حرکت را کاهش می دهد. این نوع ماساژ از طریق نقاط فشار مختلف در بدن انجام شده و سبب جریان یافتن انرژی در بدن می شود.

انجام این ماساژ به این گونه است که با انگشت شست خود مچ دستتان را در حالت های مختلف فشار دهید و کمی نگه دارید، سپس با آزمون و خطا متوجه شوید که کدام حالت در شما موثرتر است.

• تلقین و انرژی مثبت

همه ما از جادویی به نام تلقین آگاه هستیم بنابراین میخواهم پژوهشی که اخیرا در مجله روانشناسی به چاپ رسیده است را برای شما بازگو کنم، این مجله از تاثیرات دلداری بر نظامیان ارتش پرده برداری کرده است.

برخی از نظامیان برای رسیدن به مقصد باید از دریا عبور کنند و همین امر موجب دریازدگی آن ها می شود اما دریازدگی به هیچ وجه آن ها را از انجام مسئولیتشان باز نمی دارد و آن ها همواره با تلقین و دلداری خود را آرام می کنند.

در این راستا زمانی که دچار حالت تهوع در هواپیما می شوید به خود دلداری دهید و تلقین کنید که حالتان خوب است و با شعار هایی مانند ” من حالم خوبه، من هیچ مشکلی ندارم و…” به خود دلداری دهید.

• لباس‌های تنگ

آیا جمله پاها قلب دوم ما هستند را شنیده اید؟ پوشیدن جوراب های تنگ و محکم از گردش خون جلو در بدن جلو گیری و این عملیات را مختل میکند در نتیجه این امر سبب تشدید تنگی نفس و تپش قلب میشود.

در نتجه علاوه بر پوشید جوراب مناسب حتما لباس های راحت و مناسبی برای پوشیدن انتخاب کنید.

• بی خوابی

زمانی که خواب هستیم مخابره توسط حواس به مغز انجام نمی شود در نتیجه اختلالی هم رخ نمی دهید، بنابراین یکی از بهترین راه های مقابله با هواپیمازدگی خواب است، اما برخی از اشاخص در طول پرواز دچار بی خوابی می شوند در نتیجه برای مقابله با آن لازم است قبل از پرواز از خوردن نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه و یا نوشیدنی های انرژی زا پرهیز شود.

علت شروع حالت تهوع در هواپیما

به این حالت تهوع بیماری موشن سیکنس و یا بیماری حرکت گفته می شود. به طور نرمال مغز به حرکت و راه رفتن بر روی دو پا عادت دارد. مغز به علت اینکه ما تمام کارهای روزانه و پیاده روی های خود را بر روی پاهایمان انجام میدهیم این مورد را به عنوان حوادث پنج گانه ثبت می کند.

درنتیجه زمانی که در هواپیما هستیم، مغز متوجه می شود که بدون حرکت دست و پاها در حال حرکت هستیم و همین موضوع عجیب سبب ایجاد اختلال برای مغز می شود.

حالت تهوع یکی از اصلی ترین علائم بروز بیماری حرکت است اما این بیماری عوارض دیگری هم دارد که در اینجا ذکر می کنیم:

• سردرد
• سرگیجه
• احساس سرما و گرما
• احساس گرما
• بی قراری و دلشوره
• تعرق غیرعادی

بهترین راه های درمان حالت تهوع در هواپیما

رعایت موارد بالا، از بروز این احساس ناخوشایند در شما جلوگیری میکند اما اگر کارساز نبود، بدانید این ترس و اصطلاحا بیماری “موشن سیکنس” درما قطعی ندارند و بهتر است با تلقین یا مواردی که بالاتر گفته شد از ایجاد یا شدت گرفتن آن جلوگیری کنید. موثرترین راهکارها برای بهبود پرواز زدگی و حالت تهوع در هواپیما، این موارد میتواند کمک کننده باشد:

• نوشیدن زنجبیل

یک درمان طبیعی که سیستم ایمنی بدنتان را تقویت و از حالت تهوع در در طول پرواز جلوگیری میکند.

• مصرف داروهای ضد تهوع و قرص ضد استرس

اگر راهکارهای طبیعی کارساز نبود، قرص های ضد تهوع و ضد استرس برای پرواز بهترین راه حل است. داروهای آنتی هیستامین، متوکلوپرامید، سینارزین از جمله داروهایی است که که مصرف آن قبل از پرواز میتواند استرس و حالت تهوع در مسافر را از بین ببرد.

• مکیدن آب نبات

همیشه از گذشته تا به امروز یکی از راه های کاش حالت تهوع مکیدن آب نبات ترش بوده است، در طول پرواز برای آرام کردن حالت تهوع خود می توانید از این روش استفاده کنید.

علائم دیگر پرواز زدگی

در پرواز علاوه بر حالت تهوع ممکن است مشکلات دیگری هم در اثر پرواز زدگی برای شما رخ دهد، برخی از این مشکلات را در اینجا بررسی میکنیم.

• گرفتگی گوش 

یکی دیگر از علائم بیماری حرک گرفتگی گوش است. تغییر فشار موجود در هواپیما هنگام بلند شدن و نشستن آن سبب ایجاد درد و یا گرفتگی گوش می شود و علت بروز آن هم در نتیجه خنثی نشدن فشار منفی هوا داخل گوش میانی است.

اشخاصی که دارای عفونت گوش هستند بیشتر در معرض گرفتگی گوش قرار می گیرند و بهتر است قبل از سفر خود داروی آنتی هیستامین مصرف کنند.

یکی از راه های به کارگیری عضلات بلع و جلوگیری از گرفتگی و درد گوش جویدن آدامس و یا مکیدن شکلات در بزرگسالان و استفاده از پستانک توسط نوزادان است.

برای جلوگیری از گرفتگی  و درد گوش ها هنگام بلند شدن و نشستن هواپیما می توانیم از ترفند “والسالوا” استفاده کنیم. برای این کار، کافی است نفس عمیقی بکشید و هوا را در ریه‌های خود ذخیره کنید، سپس دهان خود را ببندید و بینی خود را با دست بگیرید؛ و در نهایت سعی کنید هوا را از طریق بینی خود خارج کنید. این کار باعث ورود هوا به گوش میانی شده و فشار آن به طور مساوی از آن خارج می‌شود. به یاد داشته باشید که این کار را در صورت سرماخوردگی انجام ندهید.

• درد ساق پا

در مسافرت های طولانی با هواپیما به علت محدودیت حرکت در اندام های حرکتی ساق پا دچار درد می شود، این موضوع برای خانم های باردارد و یا کسانی که بیماری قلبی دارند خطرناک تر است.

همچنین این مسئله در اشخاصی که شرایط جسمی خاص و متفاوتی دارند مانند کمبود جریان خون و یا گرفتگی عضلات باید مراقب های بیشتری لحاظ شود چون ممکن است در نهایت منجر به لخته شدن خون شود.

• تنگی نفس

داشتن استرس به خصوص در هواپیما باعث ایجاد تنگی نفس میشود، تنگی نفس سبب می شود برای بدست آوردن هوای بیشتر تندتر نفس بکشیم که عامل اختلال در سیستم ریوی و اکسیژن رسانی است.

زمانی که شخصی در هواپیما دچار تنگی نفس می شود یک کیسه به او میدهند تا در آن نفس بکشد به این علت که تنفس در کیسه باعث میشود شما هوای دم خود را مجددا نفس بکشید و میزان دی اکسید کربن خون خود را بالا برده، در نتیجه  نفس تنگی شما برطرف شود.

چه کسانی بیشتر احساس تهوع در هواپیما می کنند؟

پرواز زدگی ممکن است برای هر شخصی پیش بیاید و بستگی به عوامل بسیار متعددی دارد، پرواززدگی هیچ موقع یک اتفاق ثابت برای اشخاص ثابتی نیست، اما بر اساس امار و اطلاعات به دست آمده پرواز زدگی بیشتر برای خانم ها و کودکان رخ می دهد.

افت فشار در هواپیما چه زمانی رخ می دهد؟

پرواز این رویای دیرینه انسان ها همانقدر که میتواند لذت بخش باشد خطرناک و آسیب زا هم است و هرچقدر که در ارتفاع اوج میگیریم میزان اکسیژن هم دچار افت می شود.

اکسیژن داخل هواپیما توسط موتور های پرقدرت جتی هواپیما کنترل میشود همچنین سبب ایجاد تعادل فشار داخل کابین می شوند. این موتور های از توربین و لایه کمپرسور تشکیل شده اند که به کمک آن ها میزان زیادی از هوای بیرون را وارد موتورها می کنند.

هوای فشرده ای که وارد موتور ها می شود با سوخت ترکیب شده و علاوه بر شعله ور کردن محفظه ی احتراق هواپیما، نیروی حرکت هواپیما را هم تامین میکنند.

در نتیجه یکی از کارایی های این هوای فشرده ای که از بیرون به داخل کشیده می شود نابودی افت فشار در هواپیما است.

سخن نهایی

در این مقاله آموختیم که چه کار کنیم تا حالمان در پرواز بد نشود و چه نکاتی می‌تواند به کاهش حالت تهوع در پرواز به ما کمک کند. آیا شما هم تجربه داشتن حال بد در حین سفر را داشته‌اید؟ چگونه به کاهش حال بد خود در حین پرواز کمک کرده‌اید؟ از این که نظرات و تجربیات خود را با ما به اشتراک می‌گذارید، کمال تشکر را داریم.