دشت گندم بریان کرمان | گرمترین نقطه کره زمین در ایران
زهرا جلیلی دشت گندم بریان، که به نام ریگ سوخته نیز شناخته می‌شود، یکی از نمادهای طبیعی و جادویی ایران در استان کرمان است. این منطقه که در نزدیکی شهر شهداد واقع شده، بخشی از کویر لوت است و به دلیل گرمای بسیار بالای خود به عنوان یکی از گرمترین نقاط زمین شناخته می‌شود. گندم بریان با دریایی از سنگ‌های آتشفشانی سیاه رنگ که زمین را پوشانده‌اند، چشمان هر بیننده‌ای را مسحور می‌کند. در این مقاله قصد داریم به طور کامل به معرفی این منطقه بی‌نظیر و ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن بپردازیم؛ از موقعیت جغرافیایی و جاذبه‌های طبیعی‌اش گرفته تا راه‌های دسترسی و بهترین زمان بازدید از آن. اگر شما هم می‌خواهید با این منطقه گرم و جذاب آشنا شوید، در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
دشت گندم بریان کجاست؟
دشت گندم بریان، یک مقصد شگفت‌انگیز و جذاب در استان کرمان و نزدیکی شهر شهداد است. این دشت در شمال شرقی استان کرمان و در شرق کوه‌های راور واقع شده است. فاصله دشت با شهر کرمان، تقریباً ۱۰۰ کیلومتر و با شهر شهداد، حدود ۸۰ کیلومتر است. دشت گندم بریان به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و ابعاد وسیع طبیعی این منطقه، به عنوان یکی از جاذبه‌های برجسته گردشگری معرفی می‌شود. گردشگران می‌توانند با سفر به این دشت، تجربه بی‌نظیری به دست آورند و با زیبایی‌های دست‌نخورده طبیعت آشنا شوند.
دشت گندم بریان به خصوص برای علاقه‌مندان به سفر در کویر، یک مکان ایده‌آل است. این منطقه در قسمت شرقی رودخانه شور واقع شده و به راحتی می‌توان از مرکز استان کرمان به آن دسترسی پیدا کرد. سفر به این منطقه شگفت‌انگیز می‌تواند فرصتی بی‌نظیر برای عکاسی، کوهنوردی و رصد ستاره‌ها در شب باشد. طبیعت وحشی و بی‌نظیر این منطقه، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی را برای هر گردشگری فراهم می‌آورد. دشت گندم بریان به عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگران داخلی و خارجی، به دلیل مناظر خیره‌کننده و شرایط جوی منحصربه‌فرد، محبوبیت خاصی دارد.
دلیل نام‌گذاری دشت گندم بریان
یکی از جنبه‌های جالب دشت گندم بریان، علت نام‌گذاری آن است. با وجود اینکه ممکن است عجیب به نظر بیاید، نام این دشت به دمای شدید و ویژگی‌های اقلیمی خاصش مرتبط می‌شود. در تاریخ، دشت گندم بریان محلی بوده که کاروان‌ها و بازرگانان در سفرهای خود از آن عبور می‌کردند و گرمایی که در طول تابستان بر آن حاکم بود، باعث سوختن و برشته شدن محصولات کشاورزی به ویژه گندم‌ها می‌شد. این تجارب بازرگانان و مسافران دوره‌های گذشته، به نوعی باعث انتخاب نام گندم بریان برای این دشت شده است.
بر اساس برخی روایات، دشت گندم بریان در مجاورت جاده ابریشم قرار داشته و این موضوع به افزایش ترافیک انسانی در این منطقه کمک کرده است. با توجه به گذر کاروان‌ها و مسافت‌های طولانی که در این مسیرها انجام می‌شد، دشت گندم بریان به نقطه‌ای تبدیل شد که کشاورزان محلی با خطرات دمای بالای استان روبرو بودند. سوختن گندم‌ها به دلیل گرمای شدید این دشت، بسیار رایج و طبیعی بود. اجتماع محلی و مردم شهداد، تپه گندم بریان را با نام ریگ سوخته نیز می‌شناسند. ریزگردهای سیاه و سوزان این دشت به قدری آشنا و شناخته‌شده بودند که آن‌ها را به عنوان یک معضل شناخته و به آن لقب ریگ سوخته داده‌اند.
مسیر رفتن به دشت گندم بریان
گندم بریان در دل کویر لوت واقع شده است. برای دسترسی به این نقطه شگفت‌انگیز، نخست باید از کرمان به جاده شهداد-نهبندان بروید. این جاده با طول ۲۹۳ کیلومتر، در واقع به عنوان یک پل ارتباطی میان بخش غربی و شمال شرقی دشت لوت عمل می‌کند و مسافران را به دل کویر می‌برد.
حرکت شما از شهر شهداد آغاز می‌شود و باید حدود ۴۰ کیلومتر در جاده شهداد-نهبندان ادامه دهید. در طول این مسیر، مناظر طبیعی و ویژه‌ای را خواهید دید که شامل درختان گز و تپه‌های نبکا می‌شود. این تپه‌ها در اثر تجمع شن‌های روان در اطراف درختان شکل گرفته‌اند و جاذبه‌های بصری این منطقه را دوچندان می‌کنند. نبکاها، برخی تا ۱۵ متر ارتفاع دارند و بلندترین نبکا در کریم آباد شهداد قرار دارد.
با ادامه مسیر به سمت مقصد، پوشش گیاهی به تدریج کاهش می‌یابد و چند کیلومتر پس از ده سیف، در یک چشم‌انداز بی‌نهایت وسیع، فقط شن و ماسه خواهید دید. برای ورود به مسیر اصلی گندم بریان، در کیلومتر ۴۰ از جاده اصلی باید به سمت چپ انحراف داشته باشید. در این نقطه، یک ساختمان نیمه‌ساز به عنوان نشانه خروجی شما می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، مسیر ابتدایی ممکن است مشخص نباشد و شما باید از روی رد تایرهای قبلی عبور کنید تا به جاده اصلی برسید.
در ادامه، مسیر شما به لبه‌های نمکی می‌رسد که به دلیل تبخیر آب در منطقه رود شور به وجود آمده است. این بلورهای نمک به شکل تخم‌مرغی درآمده و شکل‌های جالبی ساخته‌اند. ادامه حرکت شما به سمت رود شور خواهد بود که در اینجا با بستر سفید رنگ و سطحی پوشیده از نمک مواجه خواهید شد. دشت گندم بریان با ویژگی‌های خاص خود، در بالای این بستر واقع شده و در حدود ۱۲۰ متر بالاتر از سطوح اطراف قرار دارد. به علت حالت باتلاقی در بستر رود، باید خودروی خود را پارک کرده و ادامه مسیر ره به صورت پیاده طی کنید.
پس از عبور از بستر رود شور، باید به سمت تپه‌های ماسه‌ای صعود کنید که شیب تندی به سمت شمال دارد. این بخش به عنوان گدار باروت شناخته می‌شود و پوشیده از سنگریزه‌های سیاه است که راه رفتن در این شنزار را به یک چالش تبدیل می‌کند. با عبور از این منطقه، به دشت ریگی می‌رسید که از رسوب‌های آتشفشانی تشکیل شده و در نهایت، به دشت گندم بریان خواهید رسید. عبور از این دشت به واسطه پوشش بازالتی، مقداری دشوار است؛ اما زیبایی‌های بی‌نظیر سنگ‌ها و شن‌ها، این دشت را متمایز می‌سازد.
حواستان باید به زمان سفر باشد، چرا که طی‌کردن این مسیر خاکی معمولاً بین دو تا سه ساعت طول می‌کشد. بدین ترتیب، برای بهره‌برداری حداکثری از سفر به گندم بریان، باید یک روز کامل را به این تجربه اختصاص دهید و سفر را صبح زود آغاز کنید. همچنین، به خاطر داشته باشید که محدوده گندم بریان دور از مناطق شهری و روستایی قرار دارد و به دلیل ضعف سیگنال‌های موبایل، باید تمهیدات لازم را پیش از آغاز سفر در نظر بگیرید.
اقامت در یک اقامتگاه بومگردی در شب قبل از سفر می‌تواند به شما زمان و آرامش بیشتری برای شروع گردشگری بدهد. انتخاب یک خودروی مناسب نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به شرایط جاده‌ای که معمولاً ناهموار و پرچالش است، توصیه می‌شود از خودروهای آفرود استفاده کنید. به همین ترتیب، اگر تمایل به صرفه‌جویی در هزینه دارید، می‌توانید به جای کرایه یک خودرو آفرود، یک وانت نیسان اجاره کنید که مناسب‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر خواهد بود.
دمای هوای دشت گندم بریان
گندم بریان به عنوان یکی از خالی‌ترین و خشک‌ترین مناطق کره زمین شناخته می‌شود. این دشت بی‌نظیر که در استان کرمان واقع شده، در تابستان‌های داغ به دمای حیرت‌آور بیش از ۷۱ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. تابش بی‌رحمانه خورشید در این ناحیه باعث می‌شود که گیاهان و حتی جانداران نتوانند در این شرایط طاقت‌فرسا زنده بمانند. در واقع، گندم بریان به عنوان منطقه‌ای خالی از حیات، چالش‌های گوناگونی برای زندگی و فعالیت‌های انسانی به همراه دارد.
اگرچه در برخی گزارش‌ها از ثبت دماهایی بالاتر از ۹۰ درجه سانتی‌گراد در این منطقه نیز سخن به میان آمده است؛ اما بسیاری از متخصصان و دانشمندان به این نکته اشاره می‌کنند که به دلیل شرایط محیطی دشوار، امکان اندازه‌گیری دقیق دما وجود ندارد. تحلیلگران با توجه به وجود دمای بالا و خطرات مرتبط با گندم بریان، نمی‌توانند اطلاعات موثق و دقیقی را در مورد حداکثر دما ارائه دهند. تلاش‌های مکرر گروه‌های تحقیقاتی برای ثبت دما و مشاهدات مختلف، بیشتر به شکست انجامیده و در بسیاری از موارد، شدت گرما مانع از پیشرفت تحقیقات می‌شود.
برای ثبت مستندات و اکتشافات مربوط به این منطقه، داستان‌هایی از مسافران و مستندسازانی مانند دانیال ابراهیمی نقل شده است. او در یک سفر تابستانی به گندم بریان به تجربه خود اشاره می‌کند که چگونه گرمای غیرقابل تحمل باعث شد تا گروه او از ادامه مأموریت خود ناامید شود. این امر نشان‌دهنده یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های موجود در این کاوش‌ها است؛ چراکه دماهای شدید توانایی انجام فعالیت‌های میدانی را به طور کامل از بین می‌برد.
هرچند دما در مناطق همجوار مثل رودخانه شور و کمپ شهداد، به اندازه گندم بریان بالا نمی‌رود؛ اما همچنان ممکن است دما به ۵۳ درجه سانتی‌گراد برسد. چنین گرمایی در شهر شهداد، مشکلات زیادی را برای ساکنان به وجود می‌آورد. به خصوص در فصل تابستان، آب لوله‌کشی به سرعت به نقطه جوش نزدیک می‌شود و ساکنان ناچار هستند برای استفاده از آب منتظر بمانند تا کمی خنک شود.
این شرایط نه تنها در زندگی روزمره مردم تأثیرگذار است، بلکه بر فعالیت‌های اجتماعی و تردد در معابر نیز تأثیر عمیقی دارد. در ساعات اوج گرما، رفت‌وآمد در سطح شهر به حداقل می‌رسد و خیابان‌ها به طور کلی خالی از تردد می‌شوند؛ بنابراین، تعجب‌آور نیست که مردم عادی برای ورود به این منطقه بدون هماهنگی و راهنما با خطرات جدی روبرو شوند.
بهترین زمان سفر به گندم بریان
اگر می‌خواهید به گندم بریان سفر کنید، باید بهترین زمان را انتخاب نمایید. این منطقه نمی‌تواند در روزهای گرم سال، به خصوص در فصل تابستان، به دلیل گرمای غیرقابل تحمل، گزینه مناسبی برای مسافرت باشد. دمای هوا در این فصل ممکن است به طور قابل توجهی افزایش یابد و این موضوع می‌تواند برای سلامت گردشگران و همچنین عملکرد خودروها خطرناک باشد. عدم شناخت و درک شرایط جوی این دشت می‌تواند از لذت سفر بکاهد یا حتی به مشکلات جدی‌تر منجر شود.
بهترین زمان برای سفر به گندم بریان اوایل فصل پاییز تا اواسط بهار است. در این بازه زمانی، دما به طور قابل توجهی معتدل‌تر بوده و گردشگران می‌توانند به راحتی از زیبایی‌های طبیعی و منظره‌های منحصربه‌فرد این ناحیه بهره‌برداری کنند. در طی این ماه‌ها، گردشگران می‌توانند به راحتی از تجربیات خود در این مکان لذت ببرند و به سراغ فعالیت‌های مختلفی نظیر پیاده‌روی، عکاسی و مشاهده مناظر طبیعی بروند. آب و هوا در این زمان سال بسیار مطلوب است و در نتیجه، گردشگران از سفر به این نقطه لذت بیشتری خواهند برد.
فصل تابستان شرایط خاصی را به همراه دارد. اگرچه به طور کلی سفر به گندم بریان در این فصل منطقی نیست؛ اما برای گردشگران حرفه‌ای که مجهز به امکانات ویژه هستند، امکان‌پذیر خواهد بود. آن‌ها با تجهیزات مناسب و شناخت خوب از منطقه می‌توانند در این فصل به گندم بریان سفر کنند. همچنین در این زمان، گردشگران علاقه‌مند به نجوم در کمپ شهداد حاضر می‌شوند. شب‌های تابستان در گندم بریان به دلیل آسمان صاف و نداشتن آلودگی نوری، شرایط ایده‌آلی برای تماشای ستاره‌های درخشان و اجرام آسمانی فراهم می‌آورد.
لازم به ذکر است که سفر به گندم بریان بدون تجهیزات و شناخت مسیر، می‌تواند خطرات جدی به دنبال داشته باشد. برای سفر به این منطقه، باید از راهنما یا جی‌پی‌اس استفاده کنید. این ابزار به شما کمک می‌کنند تا در صورت بروز مشکلات ناشی از گرما یا نقص فنی خودرو، به راحتی مسیر خود را پیدا کرده و از شرایط خطرناک دوری کنید. افرادی که قصد سفر به این منطقه را دارند، باید به دقت برنامه‌ریزی کرده و اطمینان حاصل کنند که تمامی نیازهای خود از جمله آب و غذا را به همراه دارند.
در نهایت، فصل زمستان نیز زمان مناسبی برای بازدید از گندم بریان به حساب می‌آید. در این فصل، دما کاهش یافته و برف ارتفاعات سیرچ کرمان را می‌پوشاند. این منظره‌های برفی و زیبا تجربه‌ای متمایز نسبت به دیگر فصول را به گردشگران ارائه می‌دهد. عکاسی در این شرایط جذاب خواهد بود و فرصت‌های منحصربه‌فردی برای ثبت تصاویر از زیبایی بی‌نظیر طبیعت را مهیا می‌کند. با توجه به این واقعیت که هر فصل در گندم بریان جاذبه‌های خاص خود را دارد، برنامه‌ریزی صحیح سفر بر اساس زمان مناسب می‌تواند تجربه‌ای دلپذیر و خاطره‌انگیز را برای گردشگران به ارمغان آورد.
ویژگی های طبیعی و گردشگری گندم بریان کرمان
یکی از نواحی منحصربه‌فرد و جذاب در استان کرمان، منطقه گندم بریان می‌باشد که با ویژگی‌های طبیعی خاص خود شهرت زیادی پیدا کرده است. این ناحیه به عنوان گرمترین نقطه کره زمین به شمار می‌رود و دمای بالای آن باعث جذب گردشگران و پژوهشگران بسیاری می‌شود. گندم بریان با چشم‌اندازهای خاص خود شامل تپه‌ها و دشت‌های بی‌پایان، می‌تواند تجربه‌ای بی‌نظیر را برای بازدیدکنندگان فراهم آورد؛ بنابراین، این منطقه نه تنها از دیدگاه طبیعی بلکه از منظر گردشگری نیز اهمیت ویژه‌ای دارد.
جاذبه‌های طبیعی و گردشگری بسیاری در این منطقه وجود دارد. برای مثال، پیست اسکی سیرچ، واقع در ارتفاعات سیرچ، به عنوان یکی از مقاصد جذاب زمستانی شناخته می‌شود. علاوه بر این، سرو هزار ساله سیرچ، نماد طبیعی این منطقه و آبگرم جوشان آن، فرصتی برای تجربه آرامش و لذت از طبیعت را فراهم می‌آورند. دره زیبای سیرچ نیز با مناظر خیره‌کننده خود باعث جذابیت دوچندان این منطقه می‌شود. همچنین، بازدید از شهر تاریخی شهداد با قدمت و فرهنگ غنی خود و شهر کرمان با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی متنوع، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی را برای گردشگران رقم می‌زند.
ییلاق ده بکردی
ییلاق ده بکردی یکی از مشهورترین ییلاق‌های استان کرمان به حساب می‌آید که در فاصله ۵۰ کیلومتری گندم بریان واقع شده است. این مکان، به دلیل هوای دلپذیر و مناظر طبیعی بی‌نظیرش، توجه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی را به خود جذب می‌کند. دره‌ای شگفت‌انگیز با آب و هوای معتدل و سرسبز در دامنه کوه‌های شیر و بارز، چشم‌اندازیی است که هر بازدیدکننده‌ای را مجذوب می‌کند. درختان صنوبر، گردو و بادام که در این ناحیه به وفور یافت می‌شود، جلوه‌های طبیعی این منطقه را دوچندان کرده است و حس آرامش را به مسافران منتقل می‌کند.
از دیگر ویژگی‌های منحصربه‌فرد ییلاق ده بکردی، امکان برگزاری فعالیت‌های متنوع تفریحی و ورزشی است. این منطقه علاوه بر پیاده‌روی و کوهنوردی، فضایی مناسب برای خلق لحظات دلنشین در کنار خانواده و دوستان فراهم می‌کند. امکانات رفاهی و گردشگری خوب موجود در این ناحیه می‌تواند نقطه شروعی عالی برای اکتشاف در تاریخ و فرهنگ کرمان باشد.
همچنین، ییلاق ده بکردی علاوه بر زیبایی‌های طبیعی، جایگاهی مناسب برای تجربه فرهنگ و سنت‌های محلی را نیز فراهم می‌کند. بازدید از این ییلاق به گردشگران این امکان را می‌دهد که با مردم محلی و شیوه زندگی آن‌ها آشنا شوند. بدین ترتیب، این مکان به عنوان یک پل بین فرهنگ‌های مختلف و تعاملات انسانی نیز عمل می‌کند. در واقع، از طریق مراسم‌ها و جشنواره‌های محلی، بازدیدکنندگان می‌توانند با آداب و رسوم مردم این منطقه بیشتر آشنا شوند و تجربه‌ای فرهنگی را نیز به دست آورند.
کویر شهداد
کویر شهداد با زیبایی‌های چشم‌نواز و منحصربه‌فردش، از جمله مهم‌ترین و جذاب‌ترین مقاصد گردشگری در جغرافیای بیابانی ایران به شمار می‌آید. این منطقه که در دل کویر لوت قرار دارد، به خاطر چشم‌اندازهای شگفت‌انگیز و سازه‌های طبیعی خود، نام «شهر خیالی کلوت» را به دوش می‌کشد. مجله نشنال ژئوگرافیک، چند سال پیش این مکان را به عنوان چهارمین جاذبه طبیعی جهان معرفی کرد که این امر خود نشان از اهمیت و زیبایی منحصربه‌فرد آن دارد. کویر شهداد بخشی از میراث طبیعی ایران است که فرهنگ و تاریخ کهن این سرزمین را به تصویر می‌کشد و طبیعتی بی‌نظیر را در معرض دید همگان قرار می‌دهد.
ارتفاع کویر شهداد از سطح دریا به ۴۳۰ متر می‌رسد و از سمت شرق به دشت لوت نزدیک است. این منطقه در حاشیه جلگه‌ای به نام تکاب واقع شده و شامل جاذبه‌های متنوعی است که هر یک به نوبه خود زیبایی طبیعت را به نمایش می‌گذارند.
رود شور که در این منطقه جاری است، تنها رود دائمی بیابان لوت به شمار می‌آید. این رود از ارتفاعات شمال‌غرب بیرجند جاری شده و در میانه کلوت‌ها به چشم می‌خورد. غلظت املاح معدنی در آب این رود، آن را به یکی از شورترین آب‌ها در دنیا تبدیل کرده است و برای طبیعت زنده اطراف، منبعی از حیات به شمار می‌آید. گیاهانی که در نزدیکی این رود زندگی می‌کنند، توانسته‌اند زیبایی این اکوسیستم بیابانی را دوچندان کنند و حس زنده بودن را به فضای خشک این منطقه بدهند.
چشم‌اندازهای بکر و دیدنی کویر شهداد، در کنار تجربه سکوت و آرامش بی‌نظیر آن، موجب می‌شود که هر ساله گردشگران بسیاری به این منطقه جذب شوند. خصوصیات بی‌نظیر این کویر و جذابیت‌های طبیعی آن، سبب می‌شود تا گردشگران با سفر به این منطقه، احساسات عمیق و فراموش‌نشدنی را تجربه کنند.
سخن پایانی
دشت گندم بریان به عنوان گرمترین نقطه کره زمین شناخته می‌شود و هر ساله گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند. دمای هوای این ناحیه در فصل‌های گرم به حدی می‌رسد که زندگی در آن برای موجودات زنده به شدت دشوار می‌شود؛ اما این شرایط خاص باعث جذب پژوهشگران و علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی شده است. در نهایت، آشنایی با این دشت دانش ما را نسبت به طبیعت گسترش می‌دهد و انگیزه‌ای برای تحقیق و کاوش‌های بیشتر در زمینه‌های جغرافیا، اقلیم‌شناسی و حتی فرهنگ‌های محلی به وجود می‌آورد.
سؤالات متداول
ثبت دیدگاه اولین نفر باشید که نظر می‌دهید.