
در میان کوههای الوند، جایی که تاریخ کهن ایران با طبیعتی چشمنواز در هم آمیخته، گنج نامه همدان قرار دارد؛ این مکان ضمن آنکه رازهای دوران پرشکوه هخامنشی را در دل خود جای داده، بهعنوان یکی از محبوبترین مقاصد گردشگری در همدان شناخته میشود. کتیبههای باستانی داریوش و خشایارشاه، آبشار 12 متری زیبا و گاهی یخی، مسیرهای کوهپیمایی جذاب و امکانات تفریحی مدرن مانند تلهکابین و بانجی جامپینگ، این منطقه را به محلی فوقالعاده جذاب برای علاقهمندان به تاریخ، طبیعت و تفریحات هیجانانگیز تبدیل کرده است. پس اگر به دنبال مقصدی متفاوت هستید که در آن بتوانید هم از تاریخ هزارانساله خود باخبر شوید و هم تجربهای مهیج داشته باشید، گنج نامه همدان گزینهای بینظیر برای سفر آینده و احتمالی شماست.

گنجنامه همدان کجاست؟
گنج نامه همدان در ۵ کیلومتری جنوب غربی شهر همدان، در انتهای دره عباسآباد و دامنههای کوه الوند واقع شده است. این مکان تاریخی شامل دو کتیبه از دوران هخامنشی، متعلق به داریوش شاه بزرگ و خشایارشا است که بر روی صخرههای کوه الوند حکاکی شدهاند. علاوهبر اهمیت تاریخی، گنجنامه دارای جاذبههای طبیعی مانند آبشار گنجنامه است که در ارتفاع ۱,۸۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و آب آن از چشمههای کوه الوند تامین میشود. این منطقه بهعنوان یکی از جاذبههای گردشگری همدان، ترکیبی از تاریخ، فرهنگ و طبیعت را به بازدیدکنندگان ارائه میدهد.

مسیر دسترسی به گنج نامه همدان
این مکان که در انتهای دره عباسآباد قرار دارد، بهراحتی از مرکز شهر همدان قابل دسترسی است. برای رسیدن به گنج نامه با خودروی شخصی یا تاکسی، میتوانید مسیر زیر را دنبال کنید:
- از میدان امام (میدان مرکزی شهر همدان) وارد خیابان شریعتی شوید و پس از عبور از میدان شریعتی، مسیر خود را تا رسیدن به خیابان مهدیه ادامه دهید.
- مستقیم پیش بروید تا به میدان پژوهش برسید.
- سپس وارد خیابان شهید فهمیده شوید و در میدان قائم، فرمان را به سمت بلوار کولاب در سمت راست بپیچید.
- این مسیر در ادامه به جاده گنجنامه منتهی میشود که شما را مستقیما به مقصد مطلوب میرساند.

خوشبختانه در طول مسیر، تابلوهای راهنما نصب شدهاند تا گردشگران بدون مشکل به گنجنامه دسترسی پیدا کنند. همچنین، جاده گنجنامه از مناطق سرسبز و باغهای زیبای عباسآباد عبور میکند که خود جاذبهای دیدنی محسوب میشود. برای مسافران بدون خودروی شخصی، استفاده از تاکسیهای شهری گزینه مناسبی است. با توجه به فاصله کوتاه ۵ کیلومتری از مرکز شهر، هزینه تاکسی مقرونبهصرفه خواهد بود. توجه داشته باشید که در فصول سرد سال، بهخصوص فصل زمستان، ممکن است جاده گنجنامه بهدلیل بارش برف لغزنده باشد؛ بنابراین، رعایت احتیاط و استفاده از تجهیزات ایمنی ضروری است. با دنبال کردن این مسیرها، میتوانید بهراحتی از زیباییهای تاریخی و طبیعی گنجنامه همدان نهایت لذت را ببرید.

تاریخچه گنجنامه از هزاران سال پیش تا امروز
گنجنامه همدان مجموعهای تاریخی و طبیعی، شامل دو کتیبه باستانی است که به دستور داریوش بزرگ و خشایارشا، پادشاهان نامدار و محبوب هخامنشی، در قرن پنجم پیش از میلاد حکاکی شدهاند. کتیبهها هر کدام در سه ستون ۲۰ سطری به زبانهای پارسی باستان، ایلامی (عیلامی) و بابلی نو نوشته شدهاند. این کتیبهها در مسیر باستانی هگمتانه به غرب ایران و بینالنهرین قرار داشته و بهعنوان راهنمای مسیر و نمایش قدرت و عظمت امپراتوری هخامنشی حکاکی شدهاند. نام «گنج نامه» بهدلیل باور مردم محلی به وجود گنجی پنهان در این کتیبهها به آن اطلاق شده است.

در سال 1379 شمسی گنجنامه به دهکده گنجنامه تغییر نام داد، چرا که دیگر فقط یک اثر باستانی نبود و پس از تلاش 16 ساله به یک دهکده توریستی و تفریحی تبدیل شده بود. این دهکده ظرفیت پذیرایی از 5000 نفر بازدیدکننده را بهصورت همزمان داشت و همچنان دارد و گردشگران میتوانند در رفاه کامل تفریح و ورزش کنند و در یک کلام از این سفر و گردش نهایت لذت را ببرند. امروزه، گنجنامه همدان به یکی از مقاصد گردشگری مهم تبدیل شده است که علاوهبر کتیبههای تاریخی، جاذبههای طبیعی مانند آبشار گنج نامه و امکانات رفاهی و تفریحی متنوعی را در خود جای داده است.

کتیبه های گنج نامه
کتیبههای گنج نامه، دو سنگنوشته باستانی از دوران هخامنشیان هستند که در دل صخرههای کوه الوند، حکاکی شدهاند. این کتیبهها به دستور داریوش بزرگ و پسرش خشایارشا در قرن پنجم پیش از میلاد ایجاد شدهاند و به سه زبان پارسی باستان، ایلامی و بابلی نو نوشته شدهاند. هر کتیبه شامل سه ستون ۲۰ سطری است که متن پارسی باستان در سمت چپ، متن ایلامی در وسط و متن بابلی نو در سمت راست قرار دارد. برای آنکه دچار سردرگمی نشوید، بهتر است تا این را بدانید که کتیبه مربوط به داریوش بزرگ در سمت چپ و کتیبه خشایارشا در سمت راست و کمی پایینتر از کتیبه نخست قرار دارد. متن کتیبهها ستایش اهورامزدا، خدای بزرگ در آیین زرتشتی، و معرفی پادشاهان هخامنشی پیشین داریوش و خشایارشا است.

ترجمه متن کتیبه های گنجنامه
ترجمه متن کتیبه داریوش بزرگ به شرح زیر است:
«خدای بزرگ است اهورامزدا، که این زمین را آفرید، که آن آسمان را آفرید، که مردم را آفرید، که شادی را برای مردم آفرید، که داریوش را شاه کرد، شاهی از [میان] بسیاری، فرمانروائی از [میان] بسیاری. منم داریوش، شاه بزرگ، شاهِ شاهان، شاهِ سرزمینهایی که نژادهای گوناگون دارند، شاه سرزمین دور و دراز، پسر ویشتاسب هخامنشی.»
ترجمه متن کتیبه خشایارشا نیز بهصورت زیر آمده است:
«خدای بزرگ است اهورامزدا، که بزرگترین خدایان است، که این زمین را آفرید، که آن آسمان را آفرید، که مردم را آفرید، که برای مردم شادی آفرید، که خشایارشا را شاه کرد، یگانه از میان شاهان بسیار، یگانه فرمانروا از میان فرمانروایان بیشمار. من خشایارشا، شاه بزرگ، شاهِ شاهان، شاهِ کشورهای دارای ملل بسیار، شاه این سرزمین بزرگِ دوردستِ پهناور، پسر داریوش شاه هخامنشی.»
لازم به ذکر است که ترجمههای فارسی و انگلیسی این متون در محل کتیبهها نصب شدهاند تا گردشگران داخلی و خارجی بهراحتی بتوانند با محتوای آنها آشنا شوند.

چرا به اینجا گنج نامه میگویند؟
نامگذاری این مکان به «گنج نامه» ریشه در باورهای مردمی دارد. در زبان فارسی، «گنجنامه» به معنای حکایت یا داستان گنج است. مردم در گذشته تصور میکردند که کتیبههای موجود در این مکان، راز مکانهای مخفی گنج را در خود نهفته دارند. به همین دلیل، این کتیبهها با عنوان «گنج نامه» شناخته میشدند. همچنین، در برخی منابع آمده است که این کتیبهها در گذشته با نامهای دیگری مانند «سنگنبشته»، «نبشت خدایان»، «دادمهان» یا «دادبهان»، «تنبابر»، «ینبابر»، «ببنایه»، «کتیبههای الوند» و «جنگنامه» شناخته میشدند؛ بااینحال دو نام «جنگنامه» و «گنجنامه» در سدههای اخیر مصطلح بودهاند. این کتیبهها، علاوهبر ارزش تاریخی و مذهبی، بهدلیل قرارگیری در مسیر باستانی که همدان را به غرب ایران متصل میکرد، اهمیت ویژهای دارند. در واقع این مسیر از آن حائز اهمیت بوده که در زمان هخامنشیان نیز وجود داشته و داریوش و خشایارشا با لشکریان و همراهان خویش از آن عبور میکردهاند.

سایر بخش های دهکده گنجنامه همدان
دهکده توریستی گنجنامه همدان با ترکیب جاذبههای طبیعی و تاریخی، مقصدی فوقالعاده برای عموم گردشگران است. علاوهبر کتیبههای باستانی که قدمت تاریخی این منطقه را نمایان میکنند، مکانهای دیدنی دیگری نیز در این منطقه وجود دارند که برای بسیاری از بازدیدکنندگان، بازدید از آنها تجربهای فراموشنشدنی به ارمغان میآورد.
یکی از این جاذبهها، آبشار ۱۲ متری گنج نامه است که در میان طبیعتی سرسبز و زیبا قرار دارد و محیطی دلانگیز را به گردشگران عرضه میدارد. در کنار آن، غار آکواریوم با ارتفاع ۲,۰۰۰ متر از سطح دریا، زیستگاه ماهیان مختلفی است و آب شیرین و زلال آن زیبایی خاصی به این منطقه بخشیده است.

همچنین، کوه الوند با قلههای بلند و مسیرهای کوهنوردی جذاب، مقصدی مناسب برای علاقهمندان به کوهستانی و صد البته ورزشهای کوهستانی است. در کنار اینها، دشت میشان با چشماندازهای وسیع و آرامشبخش، فرصتی عالی برای گردش در دل طبیعت بهشمار میآید. در ادامه اطلاعات بیشتری در رابطه با هر کدام از این جاذبههای دیدنی که هر یک بخشی از دهکده گنجنامه را پوشش میدهند، ارائه میکنیم.

آبشار گنجنامه
آبشار گنجنامه با ارتفاع ۱۲ متر و در مسیر رودخانهای با همین نام جریان دارد. آب این رودخانه از چشمههای متعدد کوه الوند تامین میشود و در تمام فصول سال، حتی زمستان، جاری است. در پایین دست آبشار، گودالهایی بهوجود آمده که در گذر زمان و بر اثر فشار آب شکل گرفتهاند. کتیبههای هخامنشی گنجنامه بر روی صخرههای کنار آبشار حک شدهاند. در زمستان، آبشار بهدلیل یخزدگی، قندیلهای یخی زیبایی بهوجود میآورد که توجه بسیاری از گردشگران را بهخصوص یخنوردان و آبشارنوردان، به خود جلب میکند. همچنین، در تابستان، این مکان میزبان کوهنوردان و سنگنوردانی است که به دیوارههای اطراف آبشار علاقه شدیدی دارند. دبی متوسط آبشار حدود ۲۰۰ لیتر در ثانیه است که با انحراف آب از بالادست، افزایش هم مییابد.

غار آکواریوم
غار آکواریوم گنج نامه، یکی دیگر از جاذبههای برجسته گردشگری در همدان است که در دامنه کوه الوند و در نزدیکی مجموعه گنجنامه واقع شده است. این غار در دو طبقه و با مساحت حدود ۱,۰۰۰ متر مربع ساخته شده و بهعنوان نخستین غار آکواریوم ایران شناخته میشود. در طبقه اول، ۲۱ آکواریوم آب شور و شیرین با ابعاد مختلف قرار دارند که زیستگاه انواع ماهیان، مرجانها و موجودات دریایی از سراسر جهان هستند. طبقه دوم نیز به نگهداری خزندگان و گونههای نادر جانوری اختصاص دارد. همچنین، غار نمک گنجنامه با دیوارهها و کف پوشیده از نمک، در این مجموعه قرار دارد که تنفس هوای آن برای افراد مبتلا به بیماریهای تنفسی مفید است.
ساعات کاری غار آکواریوم گنجنامه همدان در نیمه اول سال از ساعت ۹ صبح تا ۹ شب و در نیمه دوم سال از ساعت ۱۰ صبح تا ۵ بعدازظهر است. همچنین، قیمت بلیط ورودی این مکان مناسب و مقرون به صرفه است. ضمن اینکه با توجه به امکانات رفاهی مناسب، از جمله پارکینگ، نمازخانه و سرویسهای بهداشتی، بازدید از این مکان برای گردشگران آسان و دلپذیر است.

کوه الوند
کوه الوند، بلندترین قله استان همدان با ارتفاع حدود ۳,۵۸۴ متر از سطح دریا، در رشتهکوه زاگرس قرار دارد و بهعنوان یکی از جاذبههای طبیعی برجسته منطقه شناخته میشود. این کوهستان بهصورت نعل اسب از جنوب شرقی تا جنوب غربی شهر همدان امتداد یافته و مساحت تقریبی آن ۳۰ کیلومتر است. کوه الوند بهعنوان مرز طبیعی بین شهرهای همدان و تویسرکان عمل میکند و درههای عمیق، چشمهساران و چمنزارهای سرسبز را در دامنههای خود جای داده است. برخی منابع تاریخی، شکافی در دامنه جنوبی این کوه را آرامگاه سام، پسر حضرت نوح (ع)، میدانند. برای رسیدن به قله الوند، مسیرهای متعددی وجود دارد که هرکدام زیباییهای خاص خود را دارند. این مسیرها بهویژه در فصلهای بهار و تابستان، میزبان کوهنوردان و طبیعتگردان زیادی هستند.

دشت میشان
دشت میشان، دشتی سرسبز و زیبا در دامنه شمالی کوه الوند در همدان است که در ارتفاع ۲,۷۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و وسعتی حدود یک هکتار را پوشش میدهد. این دشت در مسیر اصلی صعود به قله الوند واقع شده و بهعنوان یکی از جاذبههای طبیعی محبوب برای گردشگران و کوهنوردان شناخته میشود. برای رسیدن به دشت میشان، دو مسیر کوهپیمایی و تله کابین وجود دارد.
دشت میشان بهدلیل وجود چشمههای آب خنک، چمنزارهای سرسبز و مناظر دلانگیز، مکان مناسبی برای کمپینگ و استراحت در طبیعت است. در گذشته، عشایر در دامنه شمالی الوند در این دشت چادر میزدند و زندگی میکردند.

تفریحات و امکانات گنج نامه
گنج نامه همدان، یکی از جاذبههای برجسته گردشگری ایران، علاوهبر زیباییهای طبیعی و تاریخی، امکانات تفریحی هیجانانگیزی را ارائه میدهد. از تلهکابین طولانی و سورتمه ریلی گرفته تا دیواره سنگنوردی و تیرول پرواز، این منطقه مکانی خاصِ دوستدارانِ هیجان و ورزشهای کوهستانی است. همچنین، فعالیتهایی مانند بانجی جامپینگ و شهربازی برای تمامی اعضای خانواده جذابیت دارد. گنجنامه با ترکیب تاریخ، طبیعت و تفریحات متنوع، تجربهای بینظیر برای گردشگران فراهم میآورد. در ادامه، به جزئیات بیشتری از تفریحات و امکانات گنجنامه میپردازیم:

شهربازی
شهربازی گنج نامه با وسایل و تجهیزات متنوع، محیطی شاد و سراسر مفرح را برای خانوادهها فراهم میکند. از جمله امکانات این شهربازی میتوان به سینما پنجبعدی، اتاق ماساژ خانوادگی، صندلی ماساژ با پخش موسیقی و سرو قهوه، ایرهاکی، گاو وحشی، فوتبال دستی حرفهای، استخر آب، استخر توپ و ترامپولین اشاره کرد.
تلهکابین گنجنامه
تلهکابین گنجنامه یکی از جاذبههای برجسته گردشگری همدان است که در انتهای دره عباسآباد و در مجاورت کتیبههای تاریخی گنجنامه قرار دارد. این تلهکابین با طول مسیر ۱,۶۸۰ متر و اختلاف ارتفاع ۸۰۰ متر، سفر هیجانانگیزی را به سمت دشت میشان در ارتفاعات کوه الوند فراهم میکند. مدت زمان سفر با تلهکابین حدود ۸ تا ۱۲ دقیقه است که هزینه بلیط یکطرفه حدود 110 هزار تومان و بلیط دوطرفه آن احتمالا بین 180 تا 200 هزار تومان باشد؛ ضمنا هزینه بلیط برای کودکان بالای 5 سال باید بهصورت جداگانه پرداخت شود.
لازم به ذکر است که تلهکابین گنج نامه در نیمه اول سال از ساعت 10 صبح تا 8:30 شب فعال است، بااینحال ساعت کاری این تلهکابین در روزهای تعطیل بیشتر و از ساعت 7 صبح تا 8:30 شب است. در نیمه دوم سال نیز ساعات کاری تلهکابین کمتر و کمتر میشود تا جایی که فقط روزهای پنجشنبه و جمعه باز و قابل دسترسی است.

سورتمه ریلی
سورتمه ریلی گنج نامه همدان، یکی از هیجانانگیزترین جاذبههای گردشگری گنجنامه و این شهر، در دامنه کوه الوند قرار دارد. این سورتمه با طول ۱,۱۵۰ متر، طولانیترین سورتمه ریلی غرب کشور محسوب میشود. مسیر پرپیچوخم آن با سرعت ۴۵ کیلومتر بر ساعت، تجربهای مهیج را برای گردشگران فراهم میکند و بین 5 تا 6 دقیقه مسیر ریلی را خواهید پیمود. در طول مسیر، مناظر زیبای شهر همدان و درههای سرسبز قابل مشاهده است. این سورتمه برای افراد بالای 5 سال مناسب بوده و میتواند لحظاتی خاطرهانگیز را رقم بزند.
فراموش نکنید که سورتمه ریلی ظرفیت حمل دو نفر را دارد، بهطوریکه مجموع وزن دو نفر از 120 کیلوگرم تجاوز نکند. قیمت بلیط سورتمه ریلی گنجنامه در سال ۱۴۰۳ برای هر نفر ۱۸۷,۰۰۰ تومان بوده است. ساعت کاری آن در نیمه اول سال از ساعت 9 صبح تا 10 شب و در نیمه دوم سال از ساعت 10 صبح تا 6 عصر است.

دیوار سنگنوردی
دیواره سنگنوردی گنج نامه همدان، با ارتفاع ۱۸ متر، یکی از امکانات تفریحی برجسته این منطقه است که در نزدیکی ایستگاه مبدا تلهکابین واقع شده است. این دیواره برای علاقهمندان به سنگنوردی، حال چه مبتدی و چه حرفهای، فرصت مناسبی فراهم میآورد. سه مسیر صعود برای مبتدیان با درجه سختی ۵ و ۱۰ و پنج مسیر برای سنگنوردان حرفهای در نظر گرفته شده است. مربیان مجرب نیز در محل حضور دارند تا نکات ایمنی و تکنیکهای لازم را آموزش دهند.

تیرول پرواز
تیرول پرواز یکی دیگر از تفریحات هیجانانگیز و محبوب در دهکده گنج نامه همدان است که تجربهای متفاوت برای علاقهمندان به پرواز فراهم میکند. این وسیله تفریحی به گردشگران، این امکان را میدهد تا در ارتفاعاتی مشخص و با استفاده از تجهیزات ایمنی، پروازی مهیج را تجربه کنند. تیرول گنجنامه با طول ۵۲۰ متر و ارتفاع حداکثر ۳۵ متر، از تجهیزات ایمنی پیشرفتهای بهره میبرد که تولید کشور فرانسه هستند. این امکانات، ایمنی و راحتی کاربران را تضمین میکنند. همچنین، این تیرول ظرفیت پذیرش روزانه حدود ۱۰۰ نفر را دارد و محدودیت سنی برای استفاده از آن وجود ندارد. برای استفاده از تیرول، گردشگران به یک طناب و قرقره متصل میشوند و در ارتفاع ۳ تا ۳۵ متری از سطح زمین پرواز میکنند. این تجربه، به ویژه برای علاقهمندان به پرواز، جذاب و خاطرهانگیز خواهد بود.

بانجی جامپینگ
بانجی جامپینگ گنجنامه همدان، با ارتفاع ۴۲ متر، بلندترین سکوی پرش در ایران و دومین سکوی دوطرفه (دوبال) در خاورمیانه است. این ویژگی امکان پرش همزمان دو نفر را فراهم میکند، که تجربهای هیجانانگیز و متفاوت را برای علاقهمندان به ارمغان میآورد. با توجه به ارتفاع مناسب و امکانات ایمنی پیشرفته، بانجی جامپینگ گنجنامه گزینهای مناسب برای افرادی است که به دنبال تجربه هیجان و آدرنالین هستند؛ البته توجه داشته باشید که فقط افرادی که بین 45 تا 90 کیلوگرم وزن دارند، میتوانند این تفریح را تجربه کنند.

بهترین زمان بازدید از گنجنامه
هر فصل از سال زیباییها و جذابیتهای خاص خود را در گنجنامه دارد، اما برای بهرهبرداری بهینه از امکانات تفریحی و طبیعی این منطقه، فصل بهار و تابستان توصیه میشود. در این فصول، هوا معتدل و بسی دلپذیر است و امکان استفاده از تلهکابین، سورتمه ریلی و سایر امکانات تفریحی فراهم است. همچنین، مناظر سرسبز و گلهای رنگارنگ، زیبایی دوچندانی به منطقه میبخشند. بااینحال پاییزهای گنجنامه با آب و هوای خنک و نسبتا سرد، و همچنین مناظر رنگارنگ برگهای درختان همراه است و با فرا رسیدن زمستان نیز آبشار گنجنامه و صخرهها یخ میزنند و فرصت مناسبی برای یخنوردان فراهم میشود. ساعات بازدید از گنجنامه با توجه به فصلهای مختلف تغییر میکند. در بهار و تابستان، این منطقه از ساعت ۸ صبح تا ۱۰ شب آماده پذیرایی از گردشگران است، در حالی که در پاییز و زمستان ساعات بازدید از ۱۰ صبح تا ۸ شب تنظیم میشود.

جاهای دیدنی نزدیک به گنجنامه
در نزدیکی مجموعه تاریخی گنج نامه همدان و دهکده توریستی گنجنامه، جاذبههای متنوعی وجود دارد که میتواند سفر شما را لذتبخشتر هم کند. مجموعه عباسآباد با باغهای زیبا و امکانات تفریحی، در فاصله حدود ۷.۵ کیلومتری گنجنامه واقع شده است. این مجموعه با آبشار مصنوعی، رستوران، استخر و کلبههای اقامتی، گزینه مناسبی برای گذراندن اوقات فراغت است. همچنین، موزه دفاع مقدس در فاصله حدود ۸ کیلومتری گنجنامه، به معرفی تاریخ معاصر ایران میپردازد و برای علاقهمندان به تاریخ، مکان جذابی محسوب میشود. بازدید از باغهای شریف نیز که در ۱/۵ کیلومتری گنجنامه قرار دارند، تجربهای دلنشین را برای علاقهمندان به طبیعت فراهم میکند. همانطور که مشاهده میشود، منطقه گنجنامه همدان با تنوع جاذبههای طبیعی و تاریخی خود، گزینهای مناسب برای عموم گردشگران با سلایق مختلف است.

سخن پایانی
گنجنامه همدان جایی است که گذشته و حال در هم تنیده شدهاند؛ جایی که کتیبههای باستانی هخامنشی، صدای آرام آبشار و هیجان تفریحات نوینی مانند تلهکابین، سورتمه ریلی و بانجی جامپینگ، هر گردشگری را به وجد میآورد. اگر در پی یافتن مقصدی هستی که هم تو را با تاریخ کهن ایران آشنا کند و هم لحظاتی پرنشاط برایت بسازد، اینجا ردخور ندارد. شاید وقت آن رسیده که چمدانتان را ببندید و سفری متفاوت به دل کوههای الوند را تجربه کنید. آیا آمادهاید تا ردپای پادشاهان ایران باستان را دنبال کنید تا زیباییهای گنجنامه را از نزدیک لمس کنید؟ نظر و تجربه خود را با درباره سفر به این منطقه و بازدید از گنجنامه با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
ثبت دیدگاه اولین نفر باشید که نظر میدهید.