حافظیه شیراز؛ معرفی تاریخچه آرامگاه حافظ + آدرس

خواجه حافظه شیرازی از شاعران محبوب فارسی‌زبان قرن هشتم است که غزل‌های آن در جهان شهرت زیادی دارند. آرامگاه این شاعر بزرگ و نامی امروزه به یکی از مکان‌های توریستی شهر شیراز تبدیل شده است و گردشگران از سراسر ایران و جهان برای بازدید آن راهی شیراز می‌شوند. حافظیه شیراز با حال و هوای معنوی خود روحیه بازدیدکنندگان را جلا می‌دهد و لحظات به یاد ماندنی را برای آن‌ها می‌سازد. در این مقاله با ما همراه شوید تا به طور کامل حافظیه شیراز را برایتان معرفی کنیم.

آرامگاه حافظیه شیراز

خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی از شاعران بزرگ ایران است که در قرن هشتم زندگی می‌کرد. غزل‌ها و اشعار زیبای این شاعر بزرگ دارای شهرت جهانی هستند و بسیاری آن را با نام لسان‌الغیب می‌شناسند. برای احترام به این شاعر نامی آرامگاه زیبایی در شیراز برای او ساخته شد که حافظیه نام دارد. حافظیه شیراز در باغی بزرگ و سرسبز به مساحت حدود دو هکتار قرار دارد و یکی از زیباترین جاهای دیدنی شیراز شناخته می‌شود. 

این آرامگاه یکی از ابنیه تاریخی و مقدس در شیراز است که سالانه میلیون‌ها بازدیدکننده دارد. همچنین علاوه بر مقبره حافظ، بناهای زیبا و فضاهای سبز متعددی در این مکان به چشم می‌خورند. آرامگاه حافظیه به دلیل ارزش ادبی، هنری و معماری توسط وزارت فرهنگ و هنر در سال ۱۳۵۴ و با شماره ۱۰۰۹ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.

درباره آرامگاه حافظیه شیراز

آرامگاه حافظیه شیراز تاریخچه بالابلندی دارد و ماجراهای زیادی را پشت سر گذاشته است. حافظ شیرازی در سال ۷۹۲ هجری قمری دار فانی را وداع گفت و به مدت ۶۴ سال هیچ مقبره‌ای برای او ساخته نشد. پس از گذشت این سال‌ها نهایت در سال ۸۵۶ هجری قمری در دوران پادشاهی میرزا ابوالقاسم گورکانی، حاکم وقت فارس به دستور محمد یغمایی وزیر حاکم، به ساخت آرامگاه حافظ پرداخته شد. این آرامگاه در گذشته به‌صورت عمارت گنبدی شکل بود و در جلوی باغ حوضی قرار داشت که آب رودخانه رکن‌آباد به آن سرازیر می‌شد. آرامگاه حافظ طی این سال‌ها چندین بار مرمت شد. برای اولین بار در قرن 11 هجری قمری در دوره صفویه و پادشاهی شاه‌عباس صفوی بازسازی‌هایی در این مجموعه صورت گرفت، پس از آن نیز به دستور نادرشاه افشار در دوران افشاریان حافظیه شیرازی مجدد مرمت شد. 

کریم‌خان زند حاکم فارس در دوران زندیه توجه ویژه‌ای به حافظیه شیراز داشت و مقبره باشکوهی برای آن بنا نمود. این آرامگاه توسط ۴ ستون احاطه شده بود و در دو طرف آن دو اتاق وجود داشت. کریم‌خان زند مقبره حافظ را با سنگ مرمر مزین کرد، همچنین از دیگر فعالیت‌های آن می‌توان به احداث باغ در جلوی آرامگاه اشاره کرد. پس از آن در سال ۱۲۳۵ هجری شمسی ابوالفضل میرزا موید الدوله حاکم فارس در دوران قاجار مجدد به مرمت و بازسازی حافظیه شیراز پرداخت. در سال ۱۲۵۷ اطراف مقبره حافظ یک کوشک چوبی و آهنی ساخته شد که دستور ساخت آن توسط فرهاد میرزا معتمدالدوله حاکم فارس صادر گردید. فردی زرتشتی به نام ملا شاه جهان در سال ۱۲۷۸ هجری شمسی به ش شدزیارت مقبره حافظ رفت و به دیوان او تفأل زد. 

ملا شاه جهان با خواندن فال خود بسیار تحت تاثیر قرار گرفت و تصمیم گرفت آرامگاه مجللی برای این شاعر نامی احداث کند. قبل از آن که ساخت آرامگاه پایان یابد یکی از عالمان و سیاستمداران عصر قاجار به نام سید علی‌اکبر فال اسیری با شنیدن ساخت آرامگاه حافظ توسط فردی زرتشتی دستور تخریب آن را داد. حتی به گفته شاهدان این عالم با گفتن جمله «درویش می‌خواستند تو را نجس کنند نگذاشتم» عصای خود را بر قبر حافظ کوبید. همچنین در حال حاضر آثار شکستگی بر روی سنگ قبر حافظ نمایان است. 

این آرامگاه پس از تخریب به مدت ۳ سال به حال خود رها شد و در سال ۱۲۸۰ هجری شمسی شاهزاده ملک منصور حاکم فارس با کمک علی‌اکبر مزین الدوله بر روی مقبره حافظ یک ضریح آهنی قرار دادند و کتیبه‌ای با ذکر اسامی حامیان و تاریخ روی آن نصب کردند. با شروع دوره پهلوی، در سال ۱۳۱۰ سردر بزرگی بالای دیوار جنوبی حافظیه توسط استاندار فارس به نام فرج‌الله بهرامی قرار داده شد. از دیگر اقدامات این شخص می‌توان به احیا کردن نارنجستان در شمال حافظیه و ساخت خیابان خرابات در جلوی این بنا اشاره کرد. در سال ۱۳۱۴ بار دیگر آرامگاه حافظیه توسط سرهنگ علی ریاضی، رئیس فرهنگ فارس مرمت شد. این بازسازی مربوط به طراحی آندره گدار فرانسوی و المان‌های معماری دوران زندیه است که تا سال ۱۳۱۶ به طول انجامید و به بنای کنونی آرامگاه حافظ تعلق دارد. در این طرح کریم‌خان زند مجموعه حافظیه را به دو بخش آرامگاه حافظ در شمال و باغ در جنوب تقسیم کرد. آخرین مرمت بنای حافظیه به سال ۱۳۸۶ برمی‌گردد. بازسازی خرابی‌های بناهای اطراف آرامگاه، تمیز کردن گنبد و ملحق کردن آرامگاه به باغ‌های اطراف از جمله اقدامات این مرمت بودند.

معماری آرامگاه حافظیه

حافظیه شیراز با 2 هکتار مساحت دارای دو قسمت شمالی و جنوبی است که توسط تالار کریم‌خان زند از هم جدا می‌شود. حافظیه شیراز دارای ۴ درب بوده که درب اصلی آن در ضلع جنوبی بنا قرار گرفته است. دو درب دیگر در ضلع غربی و آخرین درب در ضلع شرقی مجموعه واقع شده‌اند. مقبره حافظ در قسمت شمالی مجموعه قرار دارد و بناهای دیگر شامل آرامگاه‌ها و قبور شاعران و افراد برجسته شیراز، بخش‌های غربی و شرقی مجموعه را به خود اختصاص می‌دهند.

بخش‌های مختلف آرامگاه حافظ: طراحی حافظیه

در این قسمت با بخش‌های مختلف آرامگاه حافظ و طراح آن آشنا خواهید شد. آرامگاهی که در حال حاضر مشاهده می‌کنید توسط آندره گدار فرانسوی طراحی شده است. آندره گدار از معماران و باستان‌شناسان اهل کشور فرانسه بوده و برای طراحی حافظیه شیراز از المان‌های معماری دوران زندیه الهام گرفته است. این معمار سرشناس در سال ۱۳۰۷ به دعوت حاکم پهلوی اول به ایران آمد و علاوه بر حافظیه آثار دیگری را نیز طراحی کرد. طبق این طرح ۱۶ ستون دیگر به چهار ستون تالار کریم‌خان زند اضافه شد که در حال حاضر مجموع آنها به ۲۰ ستون سنگی می‌رسد. این تالار ۵۶ متر طول دارد و از زیباترین بخش‌های این طراحی می‌توان به گنبد اشاره کرد که به سبک عمارت کلاه‌فرنگی ساخته شده و مزار حافظ شیرازی را با هر ستون احاطه می‌کند.

وارد صحن یا حیاط جنوبی شوید

با ورود به حافظیه شیراز اولین بخشی که مشاهده خواهید کرد محوطه جنوبی است. این محوطه تا تالار میانی ادامه دارد و یک هکتار از مساحت مجموعه را به خود اختصاص می‌دهد. صحن جنوبی ۱۵۰ متر طول و ۸۰ متر عرض دارد و با ۱۸ پله به تالار متصل می‌شود که حدود ۴ متر پایین‌تر از کف تالار قرار دارد. اولین چیزی که در حافظیه توجه‌تان را جلب می‌کند وجود یک باغچه بلند و باریک در وسط حیاط است که با حرکت در امتداد آن به سمت رواق هدایت می‌شوید. در دو طرف باغچه نارنجستان گسترده‌ای به ابعاد ۳۵ در ۷۰ متر را مشاهده خواهید کرد که با بوی خوش بهارنارنج هوش از سرتان می‌برد.

وقتی به تالار حافظیه می‌رسید

در وسط حافظیه شیراز با رواق حافظیه یا تالار مواجه خواهید شد. همانطور که گفته شد این تالار دارای ۲۰ ستون است که چهار ستون آن توسط کریم‌خان زند ساخته شد. رواق حافظیه ۵۶ متر طول و ۵ متر ارتفاع دارد و از دیگر بخش‌های مختلف مجموعه بلندتر است. همچنین تالار نقش کلیدی در تقسیم حافظیه به دو بخش شمالی و جنوبی دارد. معماری تالار بسیار باشکوه بوده و از عناصر معماری هخامنشیان و زندیان برای ساخت آن الهام گرفته‌ شده است. این تالار در ابتدا چهار اتاق داشت که در حال حاضر از بین رفته و فقط دو اتاق در ضلع شرقی و غربی آن وجود دارد. یکی از این اتاق‌ها به دفتر آرامگاه و دیگری متعلق به سازمان میراث فرهنگی است. همچنین در بالای این اتاق‌ها غزل‌های زیبایی از حافظ بر روی کاشی‌های لاجوردی نوشته شده‌اند.

آرامگاه قوام

آرامگاه خاندان قوام‌السلطنه در حافظیه شیراز قرار دارد. این آرامگاه در سمت چپ رواق حافظیه و در یک اتاق بزرگ قرار گرفته است. همچنین در دو طرف این آرامگاه دو اتاق دیگر نیز دیده می‌شود. اتاق‌های دیگری در اطراف این آرامگاه وجود دارند که متعلق به کارگاه میناسازی، مینیاتور، نقاشی و معرق‌سازی هستند.

پیشنهاد خواندنی

بهترین زمان سفر به ارمنستان؛(هزینه ها + آب و هوا + جشنواره ها)

گذر از ایوان و رسیدن به صحن شمالی

پس از بازدید از رواق حافظیه شیراز به صحن شمالی آن وارد خواهید شد. مقبره حافظ در این محوطه قرار دارد و توسط دو حوض بزرگ و درختان نارنج احاطه شده است. مساحت صحن شمالی ۵۰ در ۶۰ متر بوده و در آن باغچه‌های بسیار زیبایی دیده می‌شوند که درختان سرو، کاج و نارنج در آنها کاشته شده‌اند. از بخش‌های مختلف محوطه شمالی می‌توان به ساختمان حافظ ‌شناسی با ۳۳۰ مترمربع مساحت، کتابخانه ۱۰۰۰۰ جلدی با ۴۴۰ مترمربع مساحت، فروشگاه محصولات فرهنگی در ضلع شرقی و چای‌خانه سنتی در ضلع غربی اشاره کرد.

آرامگاه حافظ در صحن شمالی

مهمترین بخش حافظیه شیراز آرامگاه حافظ است که در مرکز صحن شمالی قرار دارد. مزار حافظ حدود یک متر بالاتر از سطح زمین قرار گرفته است و اطراف آن پله‌های مدوری وجود دارند که توسط آن‌ها می‌توانید خود را به مزار برسانید. زیباترین بخش آرامگاه حافظ گنبد آن است که چشم‌ها را به خود خیره می‌کند. همچنین در ساخت نمای خارجی گنبد از ورق‌های مسی استفاده شده که به رنگ سبز دیده می‌شوند. 

با قرار گرفتن در زیر گنبد کاشی‌های رنگی معرق را مشاهده خواهید کرد که به‌صورت هنرمندانه در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. گنبد به‌واسطه ۸ ستون سنگی بر روی آرامگاه حافظ قرار گرفته است که هر یک از ستون‌ها ۵ متر ارتفاع دارند. با مشاهده سقف آرامگاه هشت بیت از غزل حافظ را مشاهده خواهید کرد که با خط ثلث دورتادور سقف حک شده‌اند. غزل‌های بسیار زیبایی از حافظ نیز بر روی سنگ مزار با خط نستعلیق نوشته شده‌اند.

مقبره‌های دیگر در اطراف آرامگاه حافظ

در روزگاران قدیم حیاط شمالی حافظیه به‌عنوان قبرستان عمومی مورد استفاده قرار می‌گرفت؛ اما امروزه مکانی برای نگهداری از مقبره حافظ است. البته، در اطراف آن قبور دیگری نیز وجود دارند. برجسته‌ترین افرادی که در مجاورت مزار حافظ به خاک سپرده شده‌اند شامل؛ شیخ محمد اهلی شیرازی، محمد نصیری الحسینی، قطب العارفین آقا محمد هاشم ذهبی شیرازی، حاج ملاعلی سمنانی، شیخ محمدمهدی کجوری، شیخ محمدحسن کجوری و حاج سید محمدعلی کازرونی شیرازی هستند. این افراد از شاعران و مجتهدان برجسته ایران هستند که در نزد مردم شیراز ارزش زیادی دارند.

حیاط غربی و مقبره‌الشعرا

صحن شمالی حافظیه شیراز به دو بخش محوطه غربی و شرقی تقسیم می‌شود. محوطه غربی با فضای سرسبز خود بسیار زیبا به نظر می‌رسد و در میان آن یک حوض کوچک قرار دارد. در این محوطه تعدادی آرامگاه و مقبره وجود دارد که متعلق به شاعران، عالمان، نویسندگان، اساتید دانشگاه و هنرمندان است. از برجسته‌ترین آنها افراد زیر را می‌توان نام برد:

• غلامحسین صاحب دیوانی (سیاستمدار دوره پهلوی)
• دکتر لطفعلی صورتگر (شاعر)
• دکتر مهدی حمیدی شیرازی (شاعر و استاد دانشگاه)
• دکتر عبدالوهاب نورانی وصال (استاد دانشگاه)
• رسول پرویزی (نویسنده)
• دکتر علی محمد مژده (استاد دانشگاه)
• استاد جواد مصلح (فیلسوف)
• استاد حمید دیرین (موسس و رئیس انجمن خوشنویسان فارس)
• محمد خلیل رجایی (استاد حکمت و ادب)
• استاد نورالدین رضوی سروستانی (از بزرگان موسیقی اصیل ایرانی)
• دکتر سید ابوطالب فنایی (نویسنده)

حیاط شرقی

بخش دیگر حیاط شمالی یعنی محوطه شرقی از دیواری با ۱۴ طاق‌نما تشکیل شده که غزل‌های حافظ با خط ثلث بر روی آن به چشم می‌خورند. آرامگاه خانواده فربد و آرامگاه معدل در پشت این دیوار قرار گرفتند که توسط سازمان میراث فرهنگی در سال ۱۳۸۶ به مجموعه حافظیه اضافه شده‌اند.

نمادشناسی در حافظیه

حافظیه شیراز فراتر از یک جاذبه گردشگری بوده که با عرفان و فرهنگ آمیخته شده است. در این مکان مقدس دنیایی از نمادها و نشانه‌ها وجود دارند که عبارتند از:

• نماد اسارت

اولین نماد حافظیه که قبل از ورود به آن قرار گرفته نماد اسارت است. با این که این مجموعه باشکوه در یکی از خیابان‌های شلوغ شیراز واقع شده اما تا پیش از ورود اثری از آن مشاهده نخواهید کرد؛ بنابراین نماد اسارت به خیابان تعلق می‌گیرد که نشانه‌ای از دنیای مادی است و اثری از آرامگاه حافظ به نمایش نمی‌گذارد.

پیشنهاد خواندنی

سوغات اصفهان؛ از سوغات صنایع تا سوغات خوراکی

• صحن جنوبی

دومین نماد به صحن جنوبی حافظیه شیراز تعلق دارد که نشانه دنیای مادی است. با گذر از این محوطه به تالار حافظیه نزدیک می‌شوید و بازدید از آن به درک بیشتری از اندیشه‌های عرفانی خواهید رسید.

• نماد خورشید

با بالا رفتن از پله‌های تالار با مقبره حافظ مواجه می‌شوید که نماد خورشید است. علاوه بر آن پایین رفتن از پله‌های تالار نشان‌دهنده تعظیم در برابر خورشید است. جالب است بدانید که تعداد پله‌های تالار در هر طرف ۹ عدد بوده و عدد ۹ در ادبیات فارسی به آسمان‌ها و قداست نسبت داده می‌شود.

• نماد دنیای ملکوت

با گذر از تالار به محوطه شمالی وارد می‌شوید که نماد دنیای ملکوت است. ۸ ستونی که آرامگاه حافظ را سرپا نگه داشته‌اند نماد زندگی و ۸ در بهشت هستند.

هزینه و زمان بازدید از آرامگاه حافظیه شیراز

برای بازدید از آرامگاه حافظیه شیراز حدود یک الی دو ساعت زمان نیاز است. همچنین برای بازدید باید بلیط تهیه کنید که هزینه آن برای گردشگران داخلی ۵۰۰۰ تومان و برای گردشگران خارجی ۵۰ هزار تومان است. درب این مجموعه باشکوه در شش ماه اول سال از ساعت ۸:۳۰ الی ۲۳:۳۰ و در شش ماه دوم سال از ساعت ۸ الی ۲۲:۳۰ به روی تمام گردشگران باز است.

چگونه به آرامگاه حافظیه شیراز برویم؟

حافظیه شیراز در استان فارس، شهر شیراز، حدفاصل چهارراه ادبیات و حافظیه و مقابل ورزشگاه حافظیه قرار دارد. این جاذبه توریستی با دروازه قرآن تنها ۳ دقیقه فاصله دارد. اگر سوار بر خودروی شخصی هستید با ورود به بلوار چهل مقام مسیر خود را به سمت چهارراه ادبیات ادامه دهید. پس از آن به سمت راست بپیچید که با قرار گرفتن مقابل ورزشگاه حافظیه درب آرامگاه را مشاهده خواهید کرد. همچنین برای استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی از مسیرهای زیر به سمت حافظیه حرکت کنید:

اتوبوس: از خطوط پایانه شهید دستغیب-بلوار نارنجستان، پایانه شهید دستغیب-پایانه نارنجستان و میدان گلستان -پایانه نمازی در ایستگاه حافظیه پیاده شوید.

مترو: در هر کجای شیراز هستید از طریق مترو در ایستگاه زندیه پیاده شوید و با خطوط اتوبوس ذکر شده خود را به ایستگاه حافظیه برسانید.

پیشنهاد خواندنی

جاهای دیدنی کرمان؛ از تاریخ تا طبیعت

جاذبه‌های اطراف آرامگاه حافظیه شیراز

شهر توریستی شیراز علاوه بر حافظیه جاذبه‌های زیبایی دارد که پیشنهاد می‌شود هنگام سفر از آنها نیز بازدید کنید:

• باغ جهان‌نما

از زیباترین و قدیمی‌ترین باغ‌های کشور است که با فضای سرسبز و آب و هوای مطبوع خود مکان مناسبی برای پیاده‌روی به شمار می‌رود. باغ جهان‌نما تا آرامگاه حافظیه ۹۵۰ متر فاصله دارد و با ۱۰ دقیقه پیاده‌روی می‌توانید خود را به آن برسانید.

• موزه سنگ هفت‌ تنان

از دیگر مکان‌های دیدنی شیراز موزه هفت‌تنان است که به دوران زندیه تعلق دارد. این مکان از موزه کاشی و سنگ، مقبره‌های عارفان، نقاشی‌های خیره‌کننده و آثار تاریخی بسیار ارزشمندی بهره‌مند است و تا حافظیه شیراز یک کیلومتر فاصله دارد.

• مسجد نصیرالملک

در ۵ کیلومتری حافظیه یکی از شگفت‌انگیزترین مکان‌های دیدنی شیراز به نام مسجد نصیرالملک وجود دارد. این مسجد از کاشی‌ها و شیشه‌های رنگارنگ ساخته شده و برای عکاسی مکان بی‌نظیری به شمار می‌رود.

دروازه قرآن، پارک کوهپایه، آرامگاه سعدی، باغ ارم و باغ نارنجستان از دیگر جاذبه‌های اطراف آرامگاه حافظیه هستند.

هتل‌های اطراف آرامگاه حافظیه شیراز

در نزدیکی آرامگاه حافظیه هتل‌های متنوعی وجود دارند که قبل از سفر به شیراز می‌توانید اقدام به رزرو اتاق در یکی از آنها نمایید. نزدیک‌ترین هتل‌ها به آرامگاه حافظیه عبارتند از:

• هتل هما 
• هتل بزرگ شیراز 
• هتل جهانگردی 
• هتل پارک سعدی 
• هتل پرسپولیس 
• هتل پارک شیراز 
• هتل رویال شیراز 
• هتل اطلس 
• هتل زندیه 
• هتل آریوبرزن 
• هتل نصیرالملک 
• هتل‌آپارتمان آرنیکا

بهترین زمان برای بازدید از حافظیه چه زمانی است؟

شیراز در فصل بهار به‌خصوص ماه‌های اردیبهشت و فروردین از بهترین آب و هوا برخوردار است و به زیباترین شکل ممکن ظاهر می‌شود. از این رو فصل بهار را می‌توان به‌عنوان بهترین زمان برای بازدید از حافظیه شیراز به شمار آورد. هنگام قدم زدن در حافظیه بوی خوش بهارنارنج شما را مدهوش می‌کند و یکی از لذت‌بخش‌ترین لحظات زندگی را برایتان رقم می‌زند.

یکی از شلوغ‌ترین روزهای بازدید از حافظیه روز بزرگداشت حافظ است که تاریخ آن به ۲۰ مهرماه تعلق دارد. البته اگر می‌خواهید در زمان خلوت‌تری از این مجموعه زیبا دیدن کنید پیشنهاد می‌شود روزهای دیگر را انتخاب نمایید. آرامگاه حافظ در هر زمان از سال جذابیت خاص خود را دارد و هر روزی که تمایل داشته باشید می‌توانید از آن بازدید کنید.

آشنایی با خواجه حافظ شیرازی

حافظ از شاعران و عارفان ایرانی شناخته شده در سراسر دنیا است و تمام ایرانیان با نام او آشنا هستند. خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدین حافظ شیرازی که همه آن را با نام حافظ می‌شناسند از بزرگترین شاعران فارسی‌زبان است. این شاعر بزرگ در سال ۷۲۷ هجری قمری متولد شد و در سال ۷۹۲ درگذشت. حافظ در قرن هشتم می‌زیست و تمام عمر خود را در شهر شیراز سپری کرد. معروف‌ترین لقب حافظ لسان‌الغیب است و علاوه بر آن با القاب دیگری مانند ترجمان الاسرار، ناظم از اولیا و لسان العرفا شناخته می‌شود. 

از این شاعر و عارف بزرگ به عنوان یکی از سخنوران نامی جهان یاد می‌شود و غزلیات ارزشمند او بسیاری از افراد را تحت تاثیر قرار داده است. اوج شهرت حافظ در قرون هجدهم و نوزدهم میلادی بود که اشعارش به زبان‌های اروپایی ترجمه شد و مورد توجه محافل ادبی جهان غرب قرار گرفت. همچنان از ایشان به‌عنوان یکی از نمادهای فرهنگ و ادب ایران یاد می‌شود و هر ساله در ۲۰ مهر مراسم باشکوهی در حافظیه شیراز جهت بزرگداشت او برگزار می‌شود.

سنگ مزار و بارگاه حافظ شیرازی

سنگ مزار حافظ از مرمر سفید خالص ساخته شده که به دستور کریم‌خان زند بر روی مزار او قرار گرفت. این سنگ نیم متر ارتفاع دارد و بر روی کف و اطراف آن ابیاتی از غزل‌های حافظ به‌صورت کنده‌کاری ایجاد شده‌اند. این ابیات با خط نستعلیق و توسط حاج آغاسی بیگ افشار آذربایجانی حکاکی شده‌اند که متعلق به دوره زندیه هستند.

کلام آخر

آرامگاه حافظیه از زیباترین جاذبه‌های گردشگری شیراز است که در این مقاله به‌صورت کامل به معرفی آن پرداخته شد. تفأل زدن به دیوان حافظ در آرامگاه حافظیه شور و حال دیگری دارد و پیشنهاد می‌شود برای یک‌بار هم که شده از آن بازدید کنید. امیدواریم از بازدید حافظیه شیراز لذت ببرید و لحظات خوبی در کنار خانواده و دوستان خود سپری کنید.

سوالات متداول