دریاچه مارمیشو ارومیه | آبی گوارا در میان درختان سربلند

در ۴۵ کیلومتری غرب ارومیه، دریاچه مارمیشو با مساحتی حدود ۵ هکتار و عمقی نزدیک به ۶۰ متر، از آب رودخانه نازلوچای تغذیه می‌شود و زیستگاهی غنی برای پرندگان مهاجر و ماهیان قزل آلا است. این دریاچه که بر اثر زمین‌لرزه‌ای قدیمی شکل گرفته، به‌دلیل آب‌وهوای مطبوع و طبیعت بکر، مقصدی باب میل برای طبیعت‌گردان و گردشگران است. اما چرا نام مارمیشو به آن نسبت داده شده؟ اصلا دریاچه مارمیشو دقیقا کجاست و بهترین زمان بازدید از آن، چه فصلی از سال است؟ و چه جاذبه‌هایی در اطراف آن وجود دارد؟ در ادامه، پاسخ این سوالات را مزید بر سایر اطلاعات مورد نیاز برای سفر به ارومیه و آشنایی با این دریاچه خواهید یافت.

دریاچه مارمیشو کجاست؟

دریاچه مارمیشو در ۴۵ کیلومتری غرب شهر ارومیه، مرکز استان آذربایجان غربی، و در نزدیکی مرز ایران و ترکیه قرار دارد. این دریاچه در دره‌ای کوهستانی واقع شده و از جنوب به قلل سی‌تاو، قایدوک و چال، از شمال به کوه بایدوست، از غرب به روستای مخروبه و متروکه دری و از شرق به روستاهای بانی و پسان محدود می‌شود.

مسیر دسترسی به دریاچه مارمیشو

برای دسترسی به دریاچه مارمیشو، ابتدا از شهر ارومیه به‌سمت خیابان استاد شهریار حرکت کنید و وارد جاده انهر شوید. با ادامه مسیر در جاده بند، پس از عبور از روستاهای پسان، بانی و هلانی، به روستای مارمیشو خواهید رسید. از این روستا تا دریاچه فاصله نسبتا کوتاهی وجود دارد که می‌توانید با خودروی شخصی یا به‌صورت پیاده طی کنید. توجه داشته باشید که جاده منتهی به دریاچه مارمیشو کیفیت چندان مناسبی ندارد؛ بنابراین، پیش از سفر از سلامت خودروی خود اطمینان حاصل کنید و با احتیاط کامل رانندگی نمایید. 

معرفی دریاچه مارمیشو

دریاچه مارمیشو که در فاصله 45 کیلومتری غرب شهر ارومیه و در نزدیکی مرزهای بین ایران و ترکیه واقع شده، عمقی بین ۵۰ تا ۶۰ متر دارد و مساحتی حدود ۵ هکتار را شامل می‌شود. آب این دریاچه از چشمه‌های طبیعی و رودخانه نازلوچای تامین می‌شود که از کوه‌های بایبون و ستاره لوند سرچشمه می‌گیرد و همین موضوع باعث شده تا به شفافیت و زلالی آن افزوده شود. پوشش گیاهی اطراف دریاچه شامل درختانی مانند صنوبر، بلوط و گردو است. همچنین، این منطقه زیستگاه گونه‌های متنوعی از آبزیان، به‌ویژه ماهی قزل‌آلا و پرندگان مهاجر است. جاده‌ای کوهستانی و پرپیچ‌وخم که در دره‌ای سرسبز و جنگلی قرار دارد، شما را به سمت روستای مارمیشو هدایت می‌کند. این مسیر با مناظر طبیعی زیبا و رودخانه نازلوچای همراه است که به جذابیت هرچه بیشتر سفر می‌افزاید.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

جواهر دشت کجاست؟ زیباترین ییلاق گیلان با مناظر حیرت انگیز

دلیل نام‌گذاری دریاچه مارمیشو

دریاچه مارمیشو، به‌دلیل وقوع یک زمین‌لرزه در حدود ۱,۳۰۰ سال پیش شکل گرفت؛ در پی این حادثه، ریزش کوه‌ها شکافی را ایجاد کرد که با تجمع آب باران و برف پر شد، چنانچه به‌تدریج به دریاچه‌ای زیبا تبدیل گردید. برخی منابع نیز معتقدند که نام این دریاچه از نام مارشیمون بنیامین، رهبر مسیحیان آشوری ارومیه، گرفته شده است. نام «مارمیشو» از ترکیب دو کلمه «مار» به معنی حضرت و «شیمون» گرفته شده است. این نام به رهبر مسیحیان آشوری، مار شیمون بنیامین، اشاره دارد که در سال‌های پس از جنگ جهانی اول به همراه پیروانش به ارومیه پناهنده شد و در این منطقه سکونت گزید.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

جنگل فندقلو | بهشت روی زمین در اردبیل

از طرفی، برخی منابع محلی معتقدند که نام قدیمی این دریاچه «ماربیشو» بوده است، که به‌معنای «محل زندگی مارها» است. بر اساس این روایت، وجود مارهای زیاد در گذشته دلیل اصلی این نام‌گذاری بوده است. بااین‌حال، روایت مرتبط با مارشیمون بنیامین و تاسیس جامعه مسیحیان آشوری در این منطقه، به‌عنوان دلیل اصلی نام‌گذاری دریاچه مارمیشو پذیرفته می‌شود.

آب و هوای دریاچه مارمیشو

در فصل بهار، دمای هوا در این منطقه معمولا بین ۱۰ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد است. به‌دلیل نزدیکی به دریاچه و ارتفاع آن از سطح دریا (حدود 1,500 متر)، رطوبت نسبی هوا در این منطقه بالا بوده و بارش‌ها به‌ویژه در فصل بهار و تابستان بیشتر است. این شرایط آب و هوایی، پوشش گیاهی سرسبز و مناظر طبیعی زیبایی را در اطراف دریاچه به وجود می‌آورد. در فصل زمستان، دمای هوا به شدت کاهش یافته و ممکن است به زیر صفر برسد. این کاهش دما منجر به یخ‌بستن دریاچه می‌شود که دسترسی به آن را به مراتب دشوارتر می‌کند. 

پوشش گیاهی دریاچه مارمیشو

در اطراف دریاچه مارمیشو، درختان صنوبر، بلوط و گردو به چشم می‌خورند. همچنین، درختانی مانند بید، گَوَن، زالزالک، عُناب، گلابی، بادام، بنه و گز نیز در این منطقه یافت می‌شوند. این تنوع گیاهی، به‌خصوص در فصل بهار و تابستان، مناظر زیبایی را ایجاد می‌کند. در دامنه‌های کوه‌های اطراف دریاچه، گیاهان دارویی متعددی مانند آویشن، خارشتر، کاسنی، بومادران، شیرین‌بیان، گزنه، زنبق، لاله کوهی، خشخاش، پیاز کوهی، کُنگُر و زالزالک می‌رویند. این گیاهان ضمن آنکه به غنای زیستی منطقه می‌افزایند، برای علاقه‌مندان به گیاه‌شناسی نیز جذاب هستند. همچنین، در مسیر رسیدن به دریاچه، می‌توانید کندوهای عسل را مشاهده کنید که با استفاده از گیاهان کوهی و محلی، عسل‌هایی با طعم خاص تولید می‌کنند.

گونه‌های جانوری دریاچه مارمیشو

دریاچه مارمیشو، علاوه‌بر پوشش گیاهی متنوع، زیستگاهی دائمی و موقت برای گونه‌های جانوری مختلف است. در اطراف این دریاچه، حیواناتی نظیر خرس، روباه، گرگ و خرگوش زندگی می‌کنند. همچنین، پرندگانی مانند کبک، شاهین و بلدرچین نیز در این منطقه مشاهده می‌شوند. در گذشته، جانورانی همچون بز کوهی، گراز و پلنگ نیز در این نواحی حضور داشتند؛ اما به‌دلیل شکار بی‌رویه و تغییرات زیست‌محیطی، امروزه اثری از آن‌ها دیده نمی‌شود. آبزیان دریاچه مارمیشو شامل ماهی‌هایی مانند قزل‌آلا و ماهی سفید هستند. متاسفانه، به‌دلیل صید بیش از حد و تردد گردشگران، جمعیت این گونه‌ها کاهش یافته و حتی برخی مانند سمور آبی دیگر در دریاچه یافت نمی‌شوند.

بهترین زمان بازدید از دریاچه مارمیشو

بهترین زمان برای بازدید از دریاچه مارمیشو، فصل‌های بهار و تابستان هستند. این دریاچه که در منطقه‌ای کوهستانی در آذربایجان غربی واقع شده، در این فصول آب و هوایی معتدل و دلپذیر دارد. در زمستان، سرمای شدید و بارش برف می‌تواند شرایط بازدید را دشوار کند و حتی منجر به یخ‌زدگی دریاچه شود. بنابراین، برای بهره‌برداری هرچه بیشتر از زیبایی‌های طبیعی و امکانات تفریحی، فصل‌های بهار و تابستان زمان مناسبی برای سفر به این منطقه هستند.

تفریحات دریاچه مارمیشو

دریاچه مارمیشو با مساحت حدود ۵ هکتار و عمقی بین ۵۰ تا ۶۰ متر، زیستگاه مناسبی برای ماهیان قزل‌آلا محسوب می‌شود. گردشگران می‌توانند در اطراف این دریاچه به ماهیگیری، پیک‌نیک و عکاسی بپردازند. محیط سرسبز و آرامش‌بخش این منطقه، فرصت مناسبی برای استراحت و ارتباط با طبیعت بکر منطقه فراهم می‌آورد. در ادامه بیشتر به این تفریحات خواهیم پرداخت.

ماهیگیری از دریاچه

دریاچه مارمیشو، زیستگاه گونه‌های مختلفی از ماهیان همچون قزل‌آلا، کپور، شیربت و زردپر است. محیط آرام و دل‌نشین اطراف دریاچه، همراه با پوشش گیاهی سرسبز و درختان بلند، شرایط مناسبی را برای علاقه‌مندان به ماهیگیری فراهم می‌آورد. با تجهیز به لوازم ماهیگیری و حضور در این مکان، می‌توانید از صید ماهی‌های خوشمزه و تازه بهره‌مند شوید. توجه داشته باشید که به‌منظور حفظ اکوسیستم دریاچه و جلوگیری از ماهیگیری بیش از حد، در سال‌های اخیر محدودیت‌هایی در این زمینه اعمال شده است. لذا، پیش از برنامه‌ریزی برای سفر، توصیه می‌شود از آخرین مقررات و شرایط ماهیگیری در این منطقه اطلاع یابید.

عکاسی در دریاچه مارمیشو

دریاچه مارمیشو با آب‌های نیلگون و محصور در میان کوه‌های سرسبز، فرصت‌های متعددی برای ثبت تصاویر خیره‌کننده فراهم می‌آورد. مسیر دسترسی به دریاچه نیز به‌خودیِ خود جذابیت دارد؛ جاده‌ای کوهستانی و پرپیچ‌وخم که از حاشیه رودخانه نازلوچای عبور می‌کند و مناظر طبیعی زیبایی را پیش چشم عکاسان خوش‌ذوق قرار می‌دهد. بهترین زمان برای عکاسی در دریاچه مارمیشو فصل بهار و اوایل تابستان است، زمانی که طبیعت در اوج سرسبزی و شکوفایی خود قرار دارد. همچنین، نزدیکی به روستای مارمیشو و امکان همسایگی با عشایر منطقه، فرصت‌هایی برای ثبت تصاویر فرهنگی و آشنایی با زندگی سنتی منطقه فراهم می‌آورد.

کمپینگ و پیک‌نیک در مارمیشو

اطراف این دریاچه با جنگل‌های انبوه و مراتع سرسبز پوشیده شده است که فضایی دلپذیر و متنوع برای برپایی چادر و گذراندن اوقات فراغت فراهم می‌کند. برای رسیدن به دریاچه، مسیر آسفالته‌ای وجود دارد که دسترسی به آن را آسان می‌نماید. با همراه داشتن زیرانداز و خوراکی، می‌توانید در کنار دریاچه بساط پیک‌نیک خود را برپا کرده و از طبیعت اطراف بهره‌مند شوید. همچنین، روشن کردن آتش کوچک و نوشیدن چای آتشی می‌تواند بر جذابیت این تجربه قدری بیفزاید.

جاذبه‌های اطراف دریاچه مارمیشو

در اطراف دریاچه مارمیشو، مجموعه‌ای از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی وجود دارد که هرکدام می‌توانند تجربه‌ای خاص برای گردشگران فراهم کنند. این منطقه با مناظر زیبا و فرهنگ غنی خود، بازدیدکنندگان را به کشف جوانب مختلف از تاریخ، طبیعت و زندگی بومیان منطقه وامی‌دارد. از زنبورداران محلی، آبشار خروشان و روستای سنتی مارمیشو گرفته تا زیارتگاهی مرموز، قلعه و کلیسایی تاریخی، همه این جاذبه‌ها در کنار هم تصور یک روز به یادماندنی را آسان می‌کنند. جهت آشنایی هرچه بیشتر با جاذبه‌های اطراف این دریاچه، همچنان همراه ما باشید.

روستای مارمیشو

روستای مارمیشو در استان آذربایجان غربی و در ۴۵ کیلومتری غرب شهر ارومیه قرار دارد. این روستا در دره‌ای نزدیک مرز ایران و ترکیه واقع شده و دسترسی به آن از طریق عبور از روستاهای پسان، بانی و هلانی امکان‌پذیر است. پس از رسیدن به روستای مارمیشو، با زیارتگاه پیر خراسانی مواجه می‌شوید. با ادامه مسیر سنگلاخی از این مکان، به همان دریاچه مقصود می‌رسید. خانه‌های روستا خود نشانگر قدمت طولانی این منطقه هستند، چنانچه در دل کوه و با مصالح بومی ساخته شده‌اند. لازم به ذکر است که شغل اغلب مردم روستا کشاورزی، دامداری و زنبورداری است.

آبشار مارمیشو

آبشار مارمیشو یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی استان آذربایجان غربی است که در نزدیکی دریاچه مارمیشو و در مسیر رودخانه نازلوچای قرار دارد. این آبشار فصلی بوده و در فصول پربارش، به‌ویژه از اردیبهشت‌ماه تا خرداد، با ذوب شدن برف‌های زمستانی، جریان آب آن افزایش می‌یابد و به زیبایی محیط می‌افزاید. در فصول کم‌بارش، آبشار تقریبا خشک می‌شود. بازدید از آبشار مارمیشو در فصل‌های پربارش، تجربه‌ای به‌یادماندنی برای علاقه‌مندان به طبیعت و عکاسی خواهد بود. با توجه به فصلی بودن آبشار، برنامه‌ریزی سفر در زمان مناسب اهمیت ویژه‌ای دارد تا از زیبایی‌های کم‌نظیر آن بهره‌مند شوید.

زنبورداران و عسل طبیعی مارمیشو

منطقه مارمیشو در آذربایجان غربی، به‌ویژه در حوالی دریاچه مارمیشو، به‌دلیل طبیعت بکر و پوشش گیاهی متنوع، محیطی مناسب و چه‌بسا ایده‌آل برای زنبورداری فراهم کرده است. زنبورداران محلی با بهره‌گیری از این شرایط، عسلی خالص و طبیعی تولید می‌کنند که به‌عنوان یکی از سوغاتی‌های محبوب منطقه شناخته می‌شود. برای تهیه عسل طبیعی مارمیشو، می‌توانید به زنبورداران معتبری مانند برادران طاهری، خالص عبدالی بانی، محکوم آلوسی، طاهر جوان بانی، رشید جاهد، لزگین آوازه، تحسین عبدالهادی و کاوه عبدالی بانی مراجعه نمایید. این تولیدکنندگان در منطقه مارمیشو و ارومیه فعالیت دارند و محصولات خود را در فروشگاه‌های محلی عرضه می‌کنند. 

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

جاهای دیدنی ارومیه | لیستی از جاذبه های شهر آب ها + عکس و آدرس

از طرف دیگر، کارخانه فرآوری و بسته‌بندی عسل طبیعی مارمیشو در سال ۱۳۹۲ شمسی در ارومیه تاسیس شده است. این کارخانه با بهره‌گیری از تجهیزات مدرن، به فرآوری و بسته‌بندی عسل طبیعی منطقه می‌پردازد و محصولات خود را با برند «مارمیشو» به بازار عرضه می‌کند. به هر ترتیب، بازدید از زنبورستان‌های مارمیشو فرصتی مناسب برای آشنایی با فرآیند تولید عسل طبیعی و خرید مستقیم از تولیدکنندگان محلی است.

چادرهای عشایر

در سفر به دریاچه مارمیشو، با چادرهای عشایر و ایلاتی مواجه می‌شوید که این منطقه را به‌عنوان ییلاق خود برگزیده‌اند. آشنایی با سبک زندگی این عشایر، فرصتی منحصربه‌فرد برای گردشگران فراهم می‌کند تا از نزدیک با فرهنگ و سنت‌های آنان آشنا شوند. برپایی چادر در کنار این عشایر و هم‌صحبتی با آن‌ها، تجربه‌ای به‌یادماندنی را رقم می‌زند. عشایر منطقه مارمیشو، با مهمان‌نوازی و زندگی ساده خود، نمایانگر فرهنگ غنی و اصیل ایرانی هستند. این منطقه به‌عنوان ییلاق عشایر استفاده می‌شود و حضور آن‌ها در فصل‌های گرم سال در اطراف دریاچه مارمیشو مشاهده می‌شود. همچنین، در مسیر خود ممکن است به همان زنبوردارانی برخورد کنید که عسل‌های طبیعی و باکیفیتی تولید می‌کنند. فراموش نکنید که چشیدن طعم عسل کوهی مارمیشو، تجربه‌ای لذت‌بخش است که نباید به هیچ روی، آن را از دست دهید.

قلعه حسن آقا و کلیسای مارتوما

در نزدیکی دریاچه مارمیشو، روستای بالولان میزبان دو بنای تاریخی ارزشمند است: قلعه حسن آقا و کلیسای مارتوما. این دو اثر به‌عنوان جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی منطقه شناخته می‌شوند و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند. کلیسای مارتوما با بیش از ۱,۵۰۰ سال قدمت، یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای آشوری در ایران محسوب می‌شود. این کلیسا به‌صورت مکعب مستطیل و بدون نماسازی ساخته شده است. مصالح به‌کاررفته در بنا شامل قلوه‌سنگ‌های نامنظم و تخته‌سنگ‌های رسوبی بزرگ با ملات گچ و خاک است. سبک معماری این کلیسا شباهت زیادی به بناهای دوره ساسانی دارد.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

قره کلیسا کجاست؟ | راهنمای بازدید از اولین کلیسای جهان و دنیای مسیحیت

قلعه حسن‌آقا نیز در روستای بالولان قرار دارد و به‌عنوان یکی از آثار تاریخی منطقه شناخته می‌شود. این قلعه که در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است، اهمیت تاریخی و فرهنگی این ناحیه را نشان می‌دهد. بازدید از این دو بنای فرهنگی و تاریخی برای علاقه‌مندان به فرهنگ و تاریخ، فرصتی مناسب برای آشنایی با میراث فرهنگی منطقه و درک بهتر و بیشتر از گذشته این سرزمین است.

پیر خراسانی

در مسیر دسترسی به دریاچه مارمیشو، در روستای مارمیشو، زیارتگاه پیر خراسانی قرار دارد که از جاذبه‌های معنوی این منطقه محسوب می‌شود. این زیارتگاه مورد احترام عموم مردم محلی و گردشگران است و فضایی آرام و روحانی دارد. برای رسیدن به دریاچه مارمیشو، پس از زیارت پیر خراسانی، مسیری سنگلاخی و زیبا پیش رو دارید که با درختان جنگلی احاطه شده است.

نکات مهم برای بازدید از دریاچه مارمیشو

برای داشتن سفری لذت‌بخش و بدون دغدغه به دریاچه مارمیشو، آگاهی از شرایط مسیر، امکانات موجود و نکات ایمنی ضروری است:

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

دریاچه دالامپر کجاست؟ | طبیعتی بی نظیر در ارومیه

• بهترین زمان بازدید: فصول بهار و تابستان مناسب‌ترین زمان برای بازدید از دریاچه مارمیشو هستند، زیرا در این دوره هوا مطبوع و مسیرها قابل دسترسی‌اند. در پاییز و زمستان، به‌دلیل سرمای شدید و یخبندان، بازدید از این دریاچه، چندان توصیه نمی‌شود.
• مسیر دسترسی: برای رسیدن به دریاچه، از میدان مدرس ارومیه به سمت غرب حرکت کرده و پس از عبور از روستاهای پسان، بانی و هلانی به روستای مارمیشو می‌رسید. اما نکته اینجاست که در ادامه مسیر تا رسیدن به دریاچه، باید از طریق جاده‌ای سنگلاخی و کوهستانی عبور کنید که نیازمند دقت و آمادگی بالا می‌باشد. 
• امکانات و تجهیزات: با توجه به محدودیت امکانات رفاهی در منطقه، توصیه می‌شود تجهیزات کمپینگ، لباس گرم، آب آشامیدنی و مواد غذایی کافی همراه داشته باشید.
• نکات ایمنی: به‌دلیل عمق زیاد و شرایط خاص دریاچه، از شنا کردن در این دریاچه خودداری کنید، زیرا خطر غرق‌شدگی وجود دارد. 
• ملاحظات زیست‌محیطی: حفظ پاکیزگی محیط و احترام به طبیعت و فرهنگ محلی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

سخن پایانی

دریاچه مارمیشو با عمق و وسعتی که دارد، فراتر از آنکه چشم‌اندازهای خیره‌کننده‌ای پیش روی گردشگران قرار می‌دهد، اوج قدرت و زیبایی طبیعت را به رخ همگان می‌کشد. اما آیا شما آماده‌اید تا در دل این طبیعت دست‌نخورده قدم بگذارید و لحظاتی فراموش‌نشدنی را در کنار این دریاچه زیبا تجربه کنید؟ فراموش نکنید از مسیری که برای دسترسی به آن طی خواهید کرد تا تجربه‌ای که در این منطقه خواهید داشت، همه چیز دریاچه مارمیشو به نوعی شما را به چالش می‌کشد. طبیعت در اینجا به‌قدر کافی سخاوتمند است، اما آیا شما آماده‌اید تا از آن بهره‌برداری کنید؟ سفر به این مکان، گامی در جهت کشف دنیای تازه‌ای از زیبایی‌های طبیعی ایران و آذربایجان غربی است. پس اگر شما هم در پی تجربه‌ای متفاوت از طبیعت‌گردی هستید، مارمیشو مقصد گمشده شماست.

سوالات متداول