
ترکیه کشوری است که فرهنگ غذاییاش از دل تاریخ امپراتوری عثمانی تا عصر مدرنیته و زندگی روزمره مردم امروز شکل گرفته و تنوع آن چیزی نیست که بهسادگی بتوان از کنار آن گذشت. در این مقاله با بهترین غذاهای ترکیه آشنا میشوید؛ از مانتی، کوفته و دونر گرفته تا غذاهای کمتر شناختهشدهای مثل کوکورچ یا چوربا، هر کدام از این خوراکها طعمی دارند که علاوهبر شکم، خاطره سفر شما را هم گرم میکنند. پس اگر قصد دارید سفرتان را فراتر از بازدید از جاذبههای گردشگری و خرید از بازارهای محلی ببرید، کافی است سراغ این غذاها بروید و خودتان را مهمان سفره متنوع مردم ترکیه کنید.

مانتی (Mantı)
اولین غذایی که باید با آن آشنا شوید، مانتی، یکی از غذاهای سنتی و محبوب ترکیه است که در مناطق مختلف این کشور تهیه، مصرف و شناخته میشود. این غذا شامل خمیر نازکی است که با ترکیبی از گوشت چرخکرده (معمولا گوشت گوساله یا برّه گوسفند)، پیاز و ادویههای معطر پر شده و بهصورت بقچههای کوچک پیچیده میشود. مانتی پس از پخت، با سس ماست سیر و کره تند سرو میشود که ترکیبی لذیذ و دلپذیر را به ارمغان میآورد. لازم به ذکر است که این غذا شباهتهایی به راویولی ایتالیایی دارد، اما تفاوت اصلی آن در استفاده از ماست بهعنوان سس اصلی است. مانتی را میتوان به روشهای مختلفی تهیه کرد؛ از جمله با خمیر یوفکا یا حتی ماکارونی. در سفر به ترکیه، تجربه طعم اصیل مانتی در رستورانهای محلی را به هیچ عنوان از دست ندهید.

کوفته (Köfte)
کوفته یکی دیگر از غذاهای سنتی ترکیه است که با ترکیبی از گوشت چرخکرده، پیاز، سیر و ادویههای معطر تهیه میشود. این غذا به شکلهای مختلفی مانند گلولهای یا بیضی، شکل و فرم داده شده و معمولا گریل یا سرخ میشود. جالب آنکه کوفته در ترکیه بیش از ۲۰۰ نوع دارد؛ از جمله «ایزگارا کوفته» که روی زغال پخته میشود و «چی کوفته» که خام و تند است. بهتر است تا این را نیز بدانید که واژه «کوفته» از زبان فارسی گرفته شده و پیوند تاریخی این غذا را با فرهنگ ایرانی و زیست ایرانیان نشان میدهد. این خوراک خوشطعم در سراسر ترکیه محبوب است و در منوی بسیاری از رستورانها دیده میشود، بهویژه برای گردشگرانی که در پی یافتن غذاهای اصیل و محلی این کشور هستند.


لاهماجون (Lahmacun)
لاهماجون، که اغلب بهعنوان «پیتزای ترکی» شناخته میشود، یکی از غذاهای محبوب و سنتی ترکیه است. این خوراک از یک لایه نازک خمیر تشکیل شده که روی آن ترکیبی از گوشت چرخکرده (معمولا گوشت گوساله یا بره)، پیاز، گوجهفرنگی، فلفلهای قرمز و سبزیجات عمدتا معطر قرار میگیرد. سپس این ترکیب در فر یا تنور پخته میشود تا خمیر ترد و مواد روی آن پخته و طعمدار شوند. نام «لاهماجون» از کلمات عربی «لحم» بهمعنای گوشت و «عجین» بهمعنای خمیر گرفته شده است، که بهمعنای «گوشت با خمیر» میباشد. این غذا بهدلیل شباهت ظاهری به پیتزا، اما با خمیر نازکتر و بدون پنیر، مورد توجه گردشگران قرار گرفته است.

لاهماجون را معمولا با لیموترش تازه، جعفری خرد شده و گاهی سبزیجات تازه مانند گوجهفرنگی، پیاز و کاهو سرو میکنند. در ترکیه، این غذا بهعنوان یک میانوعده سریع و خوشمزه در بسیاری از رستورانها و غذاخوریهای خیابانی عرضه میشود و تجربهای لذیذ از فرهنگ غذایی ترکیه را به گردشگران ارائه میدهد.

منمن یا ملت (Menemen)
منمن یکی از صبحانههای سنتی و محبوب ترکیه است که با ترکیب تخممرغ، گوجهفرنگی و فلفل سبز تهیه میشود. این غذا بهدلیل سادگی در تهیه و طعم دلپذیر، در میان گردشگران و مردم محلی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. برای تهیه منمن، ابتدا پیاز خرد شده را در روغن زیتون تفت داده تا نرم شود. سپس فلفل سبز خردشده اضافه شده و پس از نرم شدن، گوجهفرنگیهای پوستکنده و خردشده از پیش به مخلوط افزوده میشوند. پس از پختن گوجهفرنگیها و ایجاد سس غلیظ، تخممرغها به صورت کامل یا همزده به تابه اضافه شده و با حرارت ملایم پخته میشوند. منمن معمولا با نان تازه سرو شده و میتوان با افزودن موادی مانند پنیر سفید ترکی، سوجوک (نوعی سوسیس ترکی) یا ادویهجاتی مانند پاپریکا و فلفل قرمز، تنوعی در طعم آن ایجاد کرد.

شیش کباب (Şiş Kebap)
شیش کباب (Şiş Kebap) یکی دیگر از غذاهای سنتی و محبوب ترکیه است که شامل تکههای گوشت مرینیتشده (معمولا گوشت بره یا گاو) میشود. این تکهها به سیخ کشیده شده و بر روی آتش کباب میشوند. واژه «شیش» در تُرکی بهمعنای سیخ و «کباب» بهمعنای گوشت کبابشده است. برای تهیه شیش کباب، تکههای گوشت را در ترکیبی از ماست، سیر، پیاز، روغنزیتون و ادویهجات مرینیت میکنند تا نرم و طعمدار شوند. سپس آنها را به سیخ کشیده و بر روی آتش یا گریل کباب میکنند. این غذا معمولا با نان پیتا، سبزیجات تازه و سسهای محلی سرو میشود و در بسیاری از رستورانهای ترکیه قابل یافت و امتحان است. تجربه شیش کباب اصیل ترکیهای میتواند یکی از لذتهای سفر به این کشور باشد.


دونر (Döner)
دونر کباب، یکی از معروفترین غذاهای ترکیه، شامل گوشتهای لایهلایهای است که بهصورت عمودی بر روی سیخ چرخانده میشود و بهآرامی چنان پخته میشود که هر تردیدی را از سر راه برمیدارد. این روش پخت در امپراتوری عثمانی در قرن نوزدهم توسعه یافت و بهعنوان پیشزمینهای برای غذاهایی مانند شاورما و ژیروس عمل کرده است. در دهه ۱۹۷۰، مهاجران ترک در برلین، دونر کباب را بهصورت ساندویچ با نان پیتا و همراه با سالاد و سسهای مختلف معرفی کردند که بهسرعت در سراسر اروپا محبوب و فراگیر شد. امروزه روز، دونر کباب در سراسر جهان بهعنوان یک غذای خیابانی محبوب شناخته میشود و شما نیز در سفر خود به ترکیه میتوانید این غذای خوشمزه و اصیل را در بسیاری از رستورانها و غرفههای خیابانی امتحان کنید.

اسکندر کباب (İskender Kebab)
اسکندر کباب یکی دیگر از غذاهای معروف ترکیه است که در شهر بورسا در قرن نوزدهم توسط «اسکندر افندی» ابداع شد. این کباب شامل برشهای نازک گوشت گوسفند است که بر روی نان پیتا قرار گرفته و با سس گوجهفرنگی، کره آبشده و ماست سرو میشود. برای تهیه آن، گوشت را با پیاز و ادویهجات مرینیت کرده، سپس کباب میکنند. نان پیتا را برش داده و با کره تُست میکنند و واقعا چه شود؟! در نهایت، گوشت کبابشده را روی نان قرار داده، سس گوجهفرنگی و ماست را اضافه کرده و با فلفل سبز و گوجهفرنگی تزئین میکنند.

کوکورچ (Kokoreç)
کوکورچ یکی از خوراکهای خیابانی محبوب ترکیه است که از رودههای تمیز شده و ادویهزدهشده بره تهیه میشود. این رودهها به دور احشای داخلی مانند دل، جگر و قلوه پیچیده شده و بر روی سیخهای بلند به صورت افقی بر روی آتش ذغال کباب میشوند. پس از پخت، کوکورچ به قطعات کوچک خرد شده و معمولا با ادویههایی مانند آویشن، فلفل قرمز و نمک مزهدار میشود. این خوراک اغلب در نان باگت یا پیده سرو شده و بهعنوان یک میانوعده مقوی و خوشمزه در میان مردم ترکیه شناخته میشود. اگرچه کوکورچ ریشه در آشپزی یونانی دارد و با نام کوکورتسی (Kokoretsi) نیز شناخته میشود، اما در ترکیه بهعنوان بخشی از فرهنگ غذایی محلی جایگاه ویژهای یافته است.

چوربا (Corba)
چوربا در زبان ترکی بهمعنای «سوپ» است و در فرهنگ غذایی ترکیه جایگاه ویژهای دارد. انواع مختلفی از چوربا وجود دارد که هر کدام با مواد اولیه متنوع تهیه میشوند. یکی از محبوبترین انواع آن، چوربای عدس قرمز (Mercimek Çorbası) است که از عدس قرمز، هویج، پیاز و گوجهفرنگی تهیه میشود و طعم دلپذیری دارد. همچنین، چوربای اسفناج نیز از ترکیب اسفناج با هویج، پیاز و سیر تهیه میشود و غذایی مقوی و خوشمزه بهشمار میآید. در ترکیه، چوربا معمولا بهعنوان پیشغذا یا حتی وعده اصلی مصرف میشود و در بسیاری از رستورانها و خانهها سرو میگردد.

کوزو تاندیر (Kuzu Tandir)
کوزو تاندیر یکی دیگر از غذاهای سنتی و محبوب ترکیه است که از گوشت بره تهیه میشود. این غذا با روش پخت خاصی با نام «تاندیر» آماده میشود که در آن گوشت به آرامی در دمای پایین پخته میشود تا بافتی نرم و طعم دلپذیری پیدا کند. تاریخچه کوزو تاندیر به دوران باستان بازمیگردد و در مناطق مختلفی از جمله ترکیه، یونان، هند، پاکستان و افغانستان تهیه میشود.

در گذشته، گوشت بره را در تنورهای گِلی میپختند، اما امروزه در فرهای مدرن نیز تهیه میشود. برای تهیه کوزو تاندیر، گوشت بره را به قطعات بزرگ تقسیم کرده و با موادی مانند روغن زیتون، آب لیموترش، فلفل سیاه، نمک، برگ بو و آویشن مزهدار میکنند. سپس گوشت را در فر با دمای پایین (حدود ۱۰۰ درجه سانتیگراد) به مدت ۲ تا ۲/۵ ساعت میپزند تا به بافتی نرم و طعم دلپذیر برسد. این غذا معمولا با نان لواش یا برنج سرو میشود و بهعنوان یکی از غذاهای اصلی در سفرهای ایرانیان به مقصد ترکیه شناخته میشود.

پیده (Pide)
پیده، دیگر غذای سنتی ترکی است که به نوعی میتوان آن را نسخه ترکی پیتزا دانست. این نان تخت و کشیده با موادی همچون گوشت چرخکرده، پنیر، سبزیجات و تخممرغ پُر میشود. پیده در کورههای چوبی با حرارت بالا پخته میشود که طعم و بافت خاصی به آن میدهد. پیده شامل انواع مختلفی از این غذای ترکی شده و عموما به اشکال زیر شناخته و تهیه میشود:
- پیده گوشت (Etli Pide): با گوشت چرخکرده و ادویهجات
- پیده پنیر (Peynirli Pide): با انواع پنیرهای محلی
- پیده سبزیجات (Sebzeli Pide): با ترکیبی از سبزیجات تازه
- پیده تخممرغ (Yumurtalı Pide): با تخممرغ و سایر مواد دلخواه
پیده را میتوانید در اکثر رستورانهای ترکی و بهخصوص در مناطق ساحلی دریای سیاه پیدا کنید. هر منطقه در ترکیه نسخه خاص خود را از پیده دارد که تنوع غذایی این کشور را نشان میدهد.

چی کوفته (Çiğ Köfte)
چی کوفته یک پیشغذای محبوب در ترکیه است که بهمعنای «کوفته خام» میباشد. این غذا از ترکیب بلغور گندم، گوشت چرخکرده (معمولا گوشت گاو یا گوسفند)، پیاز، رب گوجهفرنگی، ادویهجات تند و سبزیجاتی مانند جعفری و نعناع تهیه میشود. البته لازم به ذکر است که با توجه به نگرانیهای بهداشتی، بهویژه خطراتی مانند تنیا (نوعی کرم روده)، از سال ۲۰۰۸ میلادی در ترکیه فروش چی کوفته با گوشت خام ممنوع شده است و نسخههای گیاهی یا پختهشده آن رواج یافته است.

یاپراک سارما (Yaprak Sarma)
یاپراک سارما یکی دیگر از غذاهای سنتی و محبوب ترکیه است که در بسیاری از کشورهای خاورمیانه و بالکان نیز شناخته میشود. این غذا با پیچیدن مخلوطی از برنج، گوشت چرخکرده، پیاز، سبزیجات معطر و ادویهها در برگهای انگور تهیه میشود. پس از پیچیدن، دلمهها در قابلمه چیده شده و با حرارت ملایم پخته میشوند تا طعمها به خوبی با هم ترکیب شوند. اگر مایل بودید، یاپراک سارما را میتوانید با ماست سیر دار یا ماست ساده سرو کنید.

دولمه (Dolma)
دولمه یکی از غذاهای محبوب در خاورمیانه و منطقه مدیترانه است که در کشورهای مختلف با تنوع زیادی تهیه میشود و احتمالا تمام ایرانیان حداقل برای یک بار هم که شده غذایی با چنین نامی میل کرده باشند. این غذا بهمعنای لغوی «چیز پر شده» است و معمولا شامل موادی مانند برگ مو، کلم، بادمجان، فلفل دلمهای و حتی میوههایی مانند سیب و بِه میشود که با موادی نظیر برنج، گوشت چرخکرده، سبزیجات و ادویهجات پر میشوند. در آشپزی ایرانی، به وژه در مناطق آذربایجان، دولمه با برگ مو تهیه میشود و به نام «دلمه برگ مو» شناخته میشود. این غذا در جشنها و مناسبتهای ویژه سرو میشود و تنوع و غنای فرهنگ غذایی منطقه را نشان میدهد. شایان ذکر است که اگرچه تهیه دولمه نیازمند دقت و مهارت بسیاری است، اما نتیجه نهایی یک غذای خوشمزه و دلپذیر خواهد بود.

بورک (Borek)
بورک یکی دیگر از غذاهای محبوب ترکیه است که در بسیاری از کشورهای بالکان، خاورمیانه و قفقاز نیز شناخته میشود. این پیشغذا از خمیری به نام یوفکا (Yufka) تهیه میشود که با موادی مانند گوشت چرخکرده، پنیر، اسفناج یا سیبزمینی پر میشود. بورک را میتوان به صورت لولهای، مثلثی یا حلزونی شکل داده و هم در فر پخت و هم در روغن سرخ کرد. این غذا معمولا با ماست یا دوغ سرو میشود و در وعدههای مختلف روز، بهویژه صبحانه و عصرانه، مصرف میشود. پس اگر رخصت یافتید تا سفری به ترکیه داشته باشید، از بورک صرفنظر نکنید.

کومپیر (Kumpir)
کومپیر یکی دیگر از محبوبترین غذاهای خیابانی ترکیه است که در بسیاری از شهرهای این کشور، بهویژه در استانبول، سرو میشود. این غذا از سیبزمینیهای بزرگ پختهشده تهیه میشود که داخل آنها با مواد مختلف پر میشود. برای تهیه کومپیر، سیبزمینیهای بزرگ را میپزند، سپس آنها را از وسط برش داده و با موادی مانند کره، پنیر، سوسیس، ذرت، نخود فرنگی، زیتون، قارچ، سالاد روسی و کلم قرمز پر میکنند؛ البته چگونگی این ترکیبها به سلیقه و ذائقه فردی قابل تغییر هستند.
ریشه کومپیر به کشورهای بالکان بازمیگردد و در زبان کشورهای مختلفی مانند صربستان بهصورت «krumpir» و در بلغارستان بهصورت «kompir» بهمعنای سیبزمینی به کار میرود. جالب آنکه، این غذا توسط مهاجران بالکانی به ترکیه معرفی شد و امروزه به یکی از نمادهای غذاهای خیابانی این کشور تبدیل شده است. برای تجربه کومپیر اصیل، میتوانید به محلههایی مانند اورتاکوی (Ortaköy) در استانبول مراجعه کنید که به خاطر رستورانهای مخصوص کومپیر خود شناخته میشوند.

ساندویچ ماهی (Balik Ekmek)
ساندویچ ماهی یکی از محبوبترین غذاهای خیابانی ترکیه است که ترکیبی ساده، ولی جذاب از ماهی تازه و نان را ارائه میدهد. این ساندویچ با استفاده از ماهیهایی مانند ماکرل (اوسکمرو) تهیه میشود که یا سرخ شده یا کبابی میشوند و در نانی نرم و تازه همراه با پیاز، جعفری و سایر سبزیجات سرو میگردد. تاریخچه استفاده از این غذا به اواسط قرن نوزدهم میلادی در استانبول بازمیگردد، زمانی که ماهیگیران در کنار تنگه بسفر ماهیهای تازه را کباب کرده و در نان میگذاشتند تا به فروش برسانند. برای امتحان این ساندویچ در سفر خود به ترکیه، مناطق امینونو و کاراکوی در استانبول مکانهای مناسبی هستند، جایی که میتوانید این غذای خیابانی را مستقیما از قایقهای فروشندگان در کنار دریا میل کنید.

سخن پایانی
در پایان باید اینچنین عنوان داشت که ترکیه، فقط جایی برای تماشای برجها و منارهها، بازارها و سواحل مدیترانهای نیست؛ این سرزمین را باید با طعمهایش شناخت، با ادویههای خاص آن مزه کرد و با هر لقمهای از که از غذاهایش میل میکنید، قدم در جهانی دیگر بگذارید. ضمنا غذاهایی که در این مقاله به شما معرفی کردیم، صرفا خوراکی نیستند؛ برخی از آنها روایاتی هستند از شبهای رمضانی عثمانی، از اجاق مادربزرگهای آناتولی، از همهمه فروشندهای کنار برج عظیم گالاتا. پس اگر روزی گذرتان به ترکیه افتاد و دست بر قضا اولین بارتان بود، یادتان باشد که لذت واقعی این سفر، در پرس مانتی داغ، ساندویچ سادهای از ماهی، یا خوراکی خیابانی پنهان شده و چندین و چند غذای دیگر معرفی شده و معرفی نشده پنهان مانده است.
سوالات متداول
ثبت دیدگاه اولین نفر باشید که نظر میدهید.