موزه هنرهای معاصر تهران، صف طولانی برای دیدن گنجینه کم نظیر پرتره های موزه
مبینا قراباغی موزه هنرهای معاصر تهران، یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی ایران و خاورمیانه، پس از توقفی تلخ، در سال‌های اخیر سراپا شده و میزبان نمایشگاه‌های چشمگیری بوده است. این موزه، با معماری خاص الهام‌گرفته از بادگیرهای کویری، ساخته و پرداخته کامران دیبا، گنجینه‌ای از هنر مدرن و معاصر ایران و جهان را در خود جای داده است. نمایشگاه «چشم در چشم» با تمرکز بر پرتره‌های هنری که چندی پیش برگزار شد، توجه هزاران بازدیدکننده و علاقه‌مندان هنردوست را جلب کرده و به نمادی از پیوند تاریخ هنر و مدرنیته تبدیل شده است. با وجود آثار هنرمندان ایرانی و خارجی بزرگی چون کمال‌الملک، ونسان ونگوگ و پابلو پیکاسو در این نمایشگاه فضایی جذاب و بی‌نظیر برای گردشگران و هنردوستان فراهم شده است.
معرفی موزه هنرهای معاصر
موزه هنرهای معاصر تهران، یکی از موزه‌های تهران و از مراکز فرهنگی و هنری شناخته شده ایران، در سال ۱۳۵۶ افتتاح شد و از همان زمان تا کنون نقش مهمی در معرفی هنرهای تجسمی داشته است. طراحی این موزه که تلفیقی از معماری سنتی ایران و مفاهیم مدرن است، توسط کامران دیبا انجام شده و برخی بخش‌های آن با الهام از بادگیرهای کویری به انجام رسیده است. این موزه در ضلع غربی پارک لاله قرار دارد و مساحتی بالغ بر ۸,۵۰۰ متر مربع را در بر می‌گیرد.
موزه هنرهای معاصر به‌عنوان خانه‌ای برای بیش از ۴,۰۰۰ اثر هنری، یکی از غنی‌ترین مجموعه‌های هنری خاورمیانه را داراست و از این حیث حائز اهمیت است. آثار بزرگان هنر مدرن جهان مانند پیکاسو، ماگریت، پولاک و وارهول در کنار آثار فاخر هنرمندان ایرانی همچون سهراب سپهری و بهمن محصص در آن نگهداری می‌شوند. به‌طور دقیق‌تر نمایشگاه‌های دائمی و موقت این آثار در ۹ گالری موزه برگزار می‌شوند و البته سه گالری اختصاصی برای گنجینه موزه در نظر گرفته شده است. شاید معروف‌ترین اثر هنری که در موزه هنرهای معاصر نگهداری و به نمایش گذاشته می‌شود، پیکره بی‌عیب‌ونقص «درمانگر» اثر هنرمند مشهور بلژیکی، رنه ماگریت (René Magritte) است.
یکی از جاذبه‌های شاخص این مجموعه که توجه اغلب بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کند، باغ مجسمه است که در محوطه بیرونی موزه واقع شده است. در این فضا آثاری از مجسمه‌سازان برجسته‌ای چون آلبرتو جاکومتی و هنری مور را به نمایش گذاشته می‌شود. همچنین شایان ذکر است که اقدامات مرمتی و نوسازی موزه در سال‌های اخیر، از تجهیز گالری‌ها گرفته تا تاسیسات آن، این مرکز فرهنگی را همچنان برای بازدیدکنندگان، پویا و جذاب باقی گذاشته است.
موزه هنرهای معاصر تهران کجاست؟
موزه هنرهای معاصر تهران یکی از ارزشمندترین گالری‌های هنری ایران و از مهم ترین جاهای دیدنی تهران است که در نواحی مرکزی پایتخت شرق خیابان کارگر شمالی و ضلع غربی پارک لاله قرار دارد.
آدرس موزه هنرهای معاصر تهران: استان تهران، شهر تهران، خیابان کارگر شمالی، حد فاصل بلوار کشاورز تا خیابان فاطمی، جنب پارک لاله
ساعت کاری موزه هنرهای معاصر
موزه هنرهای معاصر تهران در شش ماهه اول سال از سه‌شنبه تا یکشنبه از ساعت 10 تا 19 و در شش ماهه دوم سال از ۹ تا ۱۸ عصر پذیرای عموم بازدیدکنندگان است. همچنین، لازم به ذکر است که در روزهای دوشنبه و تعطیلات رسمی، این موزه از ساعت ۱۴ تا ۱۸ برقرار است. ضمن اینکه بازدید از این موزه در روزهای خاصی مانند تاسوعا، عاشورا، ۲۸ و 29 صفر، 29 اسفند و سایر مناسبت‌های رسمی تعطیل امکان‌پذیر نیست.
خرید بلیط موزه هنرهای معاصر تهران
برای خرید بلیط موزه هنرهای معاصر تهران، می‌توانید به‌صورت آنلاین و حضوری اقدام کنید. خرید اینترنتی بلیط از طریق وب‌سایت‌های رسمی یا پلتفرم‌های ارائه‌دهنده خدمات گردشگری انجام می‌شود که امکان انتخاب تاریخ و ساعت بازدید را به شما می‌دهد که به‌مراتب رزرو بلیط را سهولت می‌بخشد. هزینه این بلیط معمولا برای بازدیدکنندگان ایرانی و خارجی متفاوت است.
طبق اطلاعات جمع‌آوری شده از وب‌سایت موزه هنرهای معاصر تهران، هزینه بلیط برای بازدیدکنندگان داخلی حدود 25,000 تومان و برای بازدیدکنندگان خارجی مبلغی معادل با 150,000 تومان در نظر گرفته شده است. ضمن اینکه باید توجه داشت که هزینه بلیط بازدید از این موزه برای دانش‌آموزان و دانشجویان حدود 15,000 تومان محاسبه شده است.
از طرفی، بهتر است تا پیش از مراجعه به موزه هنرهای معاصر، از روزها و ساعات کاری موزه اطلاع داشته باشید؛ چرا که این موزه در برخی ایام که در بخش قبلی به آن‌ها اشاره شد، تعطیل است. دسترسی به موزه از طریق مترو (ایستگاه بوستان لاله) یا اتوبوس‌های بی‌آرتی ساده و سریع است. توجه داشته باشید که این موزه در محدوده طرح ترافیک تهران قرار دارد و برای استفاده از خودروی شخصی باید این نکته را در نظر داشته باشید. ضمنا فروش بلیط این مجموعه فقط تا ساعت ۱۷ امکان‌پذیر است.
تاریخچه موزه و جمع آوری گنجینه بی نظیر
موزه هنرهای معاصر تهران در دهه ۱۳۵۰ خورشیدی، در دوره‌ای که توجه به نوگرایی و هنر مدرن در ایران رشد چشمگیری داشت، با ابتکار کامران دیبا، معمار و نقاش ایرانی بنا شد. آقای کامران دیبا، پسرعموی فرح دیبا، شهبانوی وقت ایران بوده است. در واقع با نفوذی که فرح پهلوی در دربار داشته است، توانسته تا این ایده را با شاه و امیرعباس هویدا، نخست وزیر وقت مطرح کند و این پیشنهاد را به مرحله انجام برساند.
لازم به ذکر است که هدف از تاسیس این موزه، ایجاد پلی میان هنر سنتی ایران و هنر معاصر جهان بود. از آنجایی که خزانه مملکت هم از وضعیت خوبی برخوردار بود، خریداری آثار هنری سنتی، باستانی و نوین جهانی اساسا غیرممکن نبود. همکاری‌های گسترده با نهادهای جهانی مانند یونسکو و شورای بین‌المللی موزه‌ها، فرصت خرید آثار برجسته‌ای از هنرمندانی همچون پیکاسو، وارهول و پولاک را فراهم می‌کرد و از این بابت هم نیازی به نگرانی نبود.
در ابتدا قرار بر این بود که دو موزه برای هنر نوین و دیگری برای نمایش آثار سنتی دستباف ایرانی به نام موزه فرش در بخش‌هایی از پارک فرح یا همان پارک لاله کنونی ساخته شود. بنابر اسناد موجود فرح پهلوی در حین اجرای پروژه، قراردادی با آلوار آلتو، معمار مشهور فنلاندی امضا کرد تا شعبه‌ی از این موزه در شیراز با کند که با وقوع انقلاب اسلامی، اجرای این طرح ناتمام باقی ماند.
ساخت موزه و نقش معمار ایرانی در جمع آوری آثار
اما از نقش کامران دیبا غافل نشوید که در همان ابتدای امر، وظیفه داشت تا آثار هنری ارزشمندی را از کشورهای خارجی خریداری و جمع‌آوری کند. ایشان همچنین با توجه ویژه به فرهنگ ایرانی و اصول نوین معماری در طراحی موزه نهایت دقت را به کار گرفت. دفتر مخصوص شهبانو بودجه‌ای بالغ بر 7/2 میلیون دلار برای ساخت موزه در اختیار کامران دیبا قرار داد.
در سال 1356 کار طراحی و ساخت موزه هنرهای معاصر به‌طورکامل تمام شد و در تاریخ 22 مهر مصادف با زادور فرح پهلوی، این موزه با حضور شاه ایران و معاون ریاست جمهوری آمریکا افتتاح شد. علاوه‌بر «محمدرضا شاه پهلوی» و «نلسون آلدریچ راکفلر»، «تامس مسر» و «دو ویلد»، روسای موزه‌های گوگنهایم و اشتدلیک آمستردام نیز از دیگر افراد مشهور حاضر در مراسم افتتاحیه بودند.
تاثیر انقلاب اسلامی و دوران تعطیلی موزه
از زمان گشایش این موزه مدت زمان زیادی نگذشته بود که راهپیمایی‌ها و درگیری‌های خونین منتهی به انقلاب اسلامی یا 57 بالا گرفت. کارکنان این موزه با نهایت تدبیر تصمیم بر این گرفتند تا در جهت حفظ آثار هنری، تمامی آثار موجود در این موزه به زیرزمین ساختمان که یک پناهگاه موقتی بود، انتقال دهند. پس از حدود ۳۰ سال، در سال ۱۳۸۴، این موزه با نمایش گنجینه‌ای ارزشمند دوباره درهای خود را به روی علاقه‌مندان هنردوست ایرانی گشود که در نوع خود بی‌سابقه بود.
بخش های مختلف موزه هنرهای معاصر
موزه هنرهای معاصر تهران شامل بخش‌های متنوعی مانند گالری‌ها، باغ مجسمه، کتابخانه تخصصی و گنجینه ارزشمند می‌شود. گالری‌های این موزه شامل ۹ فضای نمایشگاهی است که برخی برای نمایش دائمی آثار هنرمندان بزرگی مانند پیکاسو و گوگن طراحی شده و بخش‌های دیگر به روادید موقت اختصاص یافته‌اند. باغ مجسمه، فضای باز موزه و آثاری از هنرمندان مشهور بین‌المللی را در خود جای داده است که در طراحی آن ظرافت شایان تحسینی به کار رفته است. ضمن اینکه کتابخانه تخصصی موزه نیز منبع موثقی برای پژوهش‌های هنری دانشجویان و پژوهشگران محسوب می‌شود.
در نهایت، گنجینه موزه با بیش از ۴,۰۰۰ اثر هنری و ارزش تخمینی میلیارد دلاری، از غنی‌ترین مجموعه‌های هنری در خاورمیانه به‌شمار می‌آید. این موزه همچنین شامل بخش‌هایی اداری و از طرفی کافه تریا است که این بخش‌ها نیز طرح ارائه شده کامران دیبا در نظر گرفته شده بودند. در ادامه به‌طور دقیق‌تر به بخش‌های مختلف موزه هنرهای معاصر تهران خواهیم پرداخت.
گالری های موزه هنرهای معاصر
گالری‌های موزه هنرهای معاصر تهران یکی از مهم‌ترین بخش‌های این مجموعه هستند که به شیوه‌ای خلاقانه و مدرنیته طراحی شده‌اند. این گالری‌ها شامل نُه فضای مجزا هستند که به صورت متصل و چرخشی در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند و امکان بازدید پیوسته از آثار هنری را در پی دارند. طراحی گالری‌ها به شکل هشت‌ضلعی نیمه‌منظم بوده و دیوارهای آن با حداقل روزنه ممکن ساخته شده‌اند که تمرکز بر آثار مشهود را افزایش می‌دهد.
هر گالری دارای نورگیرهایی است که به‌صورت طبیعی نور را به داخل هدایت می‌کنند و تجربه‌ای بصری منحصربه‌فرد برای بازدیدکنندگان فراهم می‌آورند. از طرفی این نورگیرها در کنار دیوارهای بتنی و فضای بسته گالری‌ها، ترکیبی زیبا از تاریکی و نور را ایجاد می‌کنند که بر عمق غرق شدن در تماشای هنر تاثیر بسزایی دارد.
شاید برایتان جالب باشد، این را بدانید که مسیر بازدید از این گالری‌ها به صورت سیرکولاسیونی طراحی شده است؛ به این معنا که بازدیدکنندگان با حرکت در مسیرهایی شیب‌دار و مارپیچ‌گونه، از یک گالری به گالری دیگر هدایت می‌شوند و در نهایت به فضای سرسرای ورودی بازمی‌گردند. این مسیر مارپیچی به‌صورت مدرن طراحی شده‌اند و شامل هفت نگارخانه یا گالری اصلی است.
کتابخانه
کتابخانه موزه هنرهای معاصر تهران بخشی ارزشمند و جالب توجه از این مجموعه فرهنگی است که به علاقه‌مندان هنر و مطالعات تخصصی خدمت‌رسانی می‌کند. این کتابخانه با تمرکز بر منابع مربوط به هنر مدرن و معاصر، مجموعه‌ای گسترده از کتاب‌ها، مجلات، کاتالوگ‌ها و مقالات تخصصی را ارائه می‌دهد که تعداد این آثار از 4,000 فزونی می‌گیرد. موضوع اکثریت این منابع شامل هنرهای تجسمی، تاریخ هنر، معماری، طراحی و عکاسی است و ازاین‌رو علاقه‌مندان به این رشته‌ها و مهارت‌ها هر از گاهی از این کتابخانه بازدید می‌کنند. در انبار یا مخزن این کتابخانه حدود 5000 کتاب فارسی و غیرفارسی نگهداری می‌شود که موضوع این کتاب‌ها نیز مرتبط با عموم کتاب‌های دیگر است.
فضای آرام و کاربردی کتابخانه به گونه‌ای طراحی شده است که محیطی مناسب برای مطالعه، تحقیق و پژوهش بازدیدکنندگان فراهم شود. لازم به ذکر است که علاوه‌بر منابع چاپی، این کتابخانه امکانات دیجیتال و اینترنتی نیز برای دسترسی به بانک‌های اطلاعاتی معتبر جهانی دارد.
باغ مجسمه
باغ مجسمه، دیگر بخش مهم و البته زیبای موزه هنرهای معاصر تهران است که در محوطه خارجی موزه واقع شده و فضایی اختصاصی برای نمایش مجسمه‌های ارزشمند هنری ایجاد کرده است. این باغ که با نام «باغ تندیس» نیز شناخته می‌شود، مساحتی حدود ۳,۵۰۰ متر مربع دارد و مجسمه‌های هنرمندان برجسته داخلی و بین‌المللی در آن به نمایش گذاشته می‌شود.
از آثار شاخص این باغ می‌توان به «مرد در حال قدم‌زدن» اثر آلبرتو جاکومتی، «پیکر لمیده دوقطعه‌ای» اثر هنری مور و «نقش جدی» ساخته ماکس ارنست اشاره کرد. این آثار که عمدتا از جنس برنز ساخته شده‌اند، با طراحی‌های منحصربه‌فرد خود توجه عموم بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کنند.
گنجینه موزه هنرهای معاصر
دیگر بخش مهم و ارزشمند موزه هنرهای معاصر تهران، گنجینه آثار هنری آن است که مجموعه‌ای از آثار هنری با ارزش از هنرمندان داخلی و خارجی را در خود جای داده است. این گنجینه شامل آثاری از چهره‌های شاخص جهانی مانند پابلو پیکاسو، آنری دو تولوز لوترک، اندی وارهول، ادوارد مونه، جیم داین، فرنان لژه، رابرت راشنبرگ، فرانسیس بیکن و وینسنت ون گوگ است. همچنین، آثار هنرمندان برجسته ایرانی همچون سهراب سپهری، محمود جوادی پور، کامبیز درم‌بخش، ژازه تباتبایی، کوروش گلبانی، فرشید ملکی، ایران درودی و مارکو گریگوریان نیز در این مجموعه به نمایش گذاشته شده‌اند. گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران در زیرزمین ساختمان نگهداری می‌شود و آثار آن چندی پیش به نمایش گذاشته شد.
آثار نگهداری شده در موزه هنرهای معاصر
موزه هنرهای معاصر تهران یکی از ارزشمندترین گنجینه‌های هنرهای تجسمی در جهان را در خود جای داده است. این مجموعه شامل بیش از ۴,۰۰۰ اثر فاخر از هنرمندان مشهور ایرانی و خارجی است. پر واضح است که بخش قابل‌توجهی از این آثار در دهه ۱۹۷۰ میلادی، با نظارت فرح پهلوی خریداری شدند و امروز ارزش این مجموعه در حدود ۲.۵ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. موزه هنرهای معاصر تهران یکی از مجموعه‌های هنر اکسپرسیونیسم انتزاعی نمونه در سطح جهان است و درست به همین دلیل، آثار زیادی در این این موزه به نمایش گذاشته می‌شود. در موزه هنرهای معاصر تهران، آثار ارزشمندی از نقاشی، مجسمه‌سازی، خطاطی و عکاسی نگهداری می‌شود.
لازم به ذکر است که گنجینه عکس‌های موزه که بیش از 120 نگاره از عکاسان مختلف جهان در این موزه را شامل می‌شود، در این موزه نگهداری می‌شود. آثار فاخر آگوست سندر، هنری فاکس، واکر ایوانز، لوئیس هاین، جولیا مارگارت و آثار چندین و چند عکاس مشهور دیگر از جمله مهم‌ترین عکس‌های نگهداری شده در این موزه هستند. در سال 1399 جمشید ناصری به وصیت همسرش منیژه میرعمادی، مجموعه هنری خود را که شامل 705 اثر فاخر از هنرمندان معاصر ایران بود را به این موزه اهدا کرد. در بین آثار موجود در این موزه می‌توان آثاری از عباس کیارستمی، رض مافی، علی اکبر صادقی و چندین هنرمند نامدار را یافت.
برگزاری نمایشگاه چشم در چشم
در همین چند ماه اخیر دو نمایشگاه جدید در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد. در این نمایشگاه‌ها، آثاری از گنجینه موزه هنرهای معاصر و آثاری از فرخ شایسته و همچنین آثار ایران بینال ونیز به مدت دو هفته به نمایش گذاشته شد. این دو نمایشگاه در تاریخ 15 مهرماه افتتاح شد و یکی از این نمایشگاه‌ها، «چشم در چشم» و دیگری «همسفر با آفتاب» نام داشت. نمایشگاه چشم در چشم با نمایش آثاری از پیکاسو، فرانسیس بیکن، لوترک، ونگوگ، کمال‌الملک، مارک گریگوریان، بهمن محصص، غلامحسین نامی، ژازه تباتبایی، کامبیز درم‌بخش، مهدی سحابی و چندین اثر دیگر برگزار شد.
بازدید از آثار خوان میرو، فرنان لژه، جیاکومتی، اندی وارهول، جیمز انسور، جیم داین، رابرت راشنبرگ، ادوارد مونه و در مجموع آثار حدود 120 هنرمند ایرانی و خارجی در این نمایشگاه برای عموم مردم فراهم شد. نمایشگاه چشم در چشم و همسفر با آفتاب از تاریخ 15 مهرماه تا 4 آذر در گالری شماره یک تا پنج موزه هنرهای معاصر تهران، در تمامی روزهای هفته بجز روزهای دوشنبه برگزار شد. به محض باخبر شدن جوانان هنردوست ایرانی از زمان برگزاری نمایشگاه چشم در چشم، خیل عظیمی از بازدیدکنندگان به‌سمت درهای این موزه سرازیر شد. این استقبال گسترده تا روزهای پایانی فعالیت نمایشگاه، پابرجا و مستمر بود و توجه رسانه‌های داخلی و بین‌المللی را در سطح جهان به خود جلب کرد.
سخن پایانی
موزه هنرهای معاصر تهران با نمایش آثاری ارزشمند از هنرمندانی مانند پیکاسو، ونگوگ، کمال‌الملک و دیگر بزرگان هنر، تجربه‌ای بی‌نظیر برای علاقه‌مندان به هنر فراهم آورد تا از نزدیک شاهد چنین شاهکارهای هنری باشند. این موزه، گنجینه‌ای از تاریخچه هنر مدرن و کلاسیک ایران و جهان است که مخاطبان را با زیبایی‌شناسی و تفکرات هنرمندان در طول زمان آشنا می‌کند. صف‌های طولانی بازدیدکنندگان نشان‌دهنده ارزش و جذابیت این آثار بود و از بابت چنین اشتباهی از سوی جوانان، بسیاری از هنرمندان ایرانی ابراز امیدواری کردند. در صورتی که فرصت و تجربه بازدید از موزه هنرهای معاصر تهران را داشته‌اید، بازخورد خود را از این موزه و نمایشگاه چشم در چشم با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
ثبت دیدگاه اولین نفر باشید که نظر می‌دهید.