جاهای دیدنی کلیبر | بهشتی پنهان در آذربایجان شرقی

کلیبر، نگین سبز آذربایجان شرقی یا به تعبیری دیگر بهشتی گمشده در این خطه، با طبیعت بکر و تاریخ پرفرازونشیبش، سالانه مشتاقان بیشتری را به خیل بازدیدکنندگان خود می‌افزاید. این کهن دیار، گنجینه‌های متعددی از جاذبه‌های دیدنی اعم از طبیعی و تاریخی را در دل خود جای داده است؛ از قلعه افسانه‌ای بابک خرمدین که یادآور دلاوری‌های این مرزوبوم است تا جنگل‌های سرسبز ارسباران که همچون تابلویی زنده و متحرک، که گویی خالقش خواسته تا خلاقیت و هنرمندیش را به رخ همگان بکشد. اگر به دنبال سفری هستید که در طول آن دست در دست تاریخ و طبیعت گذاشته و آن را از نزدیک نظاره و لمس کنید، در ادامه با ما همراه شوید؛ زیرا کلیبر مقصدی بی‌نظیر برای شما خواهد بود که شما را از سفر به آن، هرگز ناامید نخواهد کرد.

کلیبر کجاست؟

کلیبر، شهری در شمال شرقی استان آذربایجان شرقی و درست در قلب جنگل‌های سرسبز ارسباران واقع شده است. این شهر از جنوب غربی با تبریز، از جنوب شرقی با اردبیل، از جنوب با اهر و از غرب با شهر مرند هم‌مرز است. فاصله کلیبر تا مرکز استان، یعنی شهر تبریز حدود 170 تا 193 کیلومتر و تا پایتخت ایران، حدود 755 کیلومتر است.

این شهر با آب‌وهوای معتدل کوهستانی، تابستان‌های خنک و زمستان‌های سردی از سر می‌گذراند و با توجه به آنکه در محاصره جنگل‌ها و مراتع سرسبز قرار دارد، سرشار از هوای تازه است. از نظر تاریخی، کلیبر با نام «بَذ» نیز شناخته می‌شود و پایگاه بابک خرمدین، سردار ایرانی، بوده است. جمعیت این شهرستان بر اساس آخرین سرشماری صورت گرفته در سال ۱۳۹۵ شمسی حدود ۴۸,۸۳۳ نفر برآورد شده است.

جاذبه های گردشگری کلیبر

کلیبر، با طبیعت بکر و آثار تاریخی خود، مقصدی جذاب برای عموم گردشگران است. چنانچه این شهر با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی متعدد، هر ساله علاقه‌مندان بسیاری را به خود جذب می‌کند. از مهم‌ترین جاذبه‌های این شهرستان می‌توان به قلعه بابک، جنگل‌های ارسباران، پارک جنگلی مکیدی و پل‌های خداآفرین اشاره کرد. قلعه بابک، معروف به دژ بابک، در دره‌ای با عمق ۴۰۰ تا ۶۰۰ متر قرار دارد و به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری کلیبر شناخته می‌شود. جنگل‌های ارسباران با پوشش گیاهی متنوع و حیات‌وحش غنی، فضای گسترده‌ای را پیش‌ روی طبیعت‌گردان و فعالان گیاه‌شناسی و جانورشناسی قرار می‌دهد.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

جاهای دیدنی زنجان | 12 جاذبه دیدنی از دودکش جن تا دریاچه پری

پارک جنگلی مکیدی، منطقه‌ای بکر با امکانات رفاهی-تفریحی قابل قبول در جنگل ارسباران است که شامل دره‌ای است که به رود ارس و قلعه دره‌سی منتهی می‌شود. پل‌های خداآفرین نیز از دیگر جاذبه‌های تاریخی کلیبر هستند که بر روی رود ارس قرار دارند و به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی کلیبر شناخته می‌شوند. اما این جاذبه‌ها تنها بخشی از دیدنی‌های کلیبر هستند که سالانه گردشگران بسیاری را به سوی خود می‌کشانند و در ادامه اطلاعات بیشتری در رابطه با این جاذبه‌های دیدنی و سایر جاذبه‌های گردشگری این شهر به شما ارائه خواهیم کرد.

جنگل ارسباران

جنگل ارسباران، منطقه‌ای کوهستانی و جنگلی در شمال استان آذربایجان شرقی است که با وسعتی حدود ۱۳۰ هزار هکتار در جنوب رود ارس و در نزدیکی شهرستان‌های کلیبر، ورزقان و اهر قرار گرفته است. این منطقه به‌دلیل تنوع زیستی بالا و مناظر طبیعی خیره‌کننده، یکی از مقاصد برجسته گردشگری در شمال غرب ایران محسوب می‌شود.

ارسباران با پوشش گیاهی متنوع، شامل گونه‌های مختلف درختی و گیاهان دارویی، و همچنین حیات وحشی غنی، از جمله پرندگان نادر و پستانداران متنوع، توجه بسیاری از طبیعت‌دوستان و پژوهشگران را به خود جلب کرده است. این جنگل‌ها به‌عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره در یونسکو به ثبت رسیده‌اند و از این رو اهمیت بسیار بالایی در حفظ تنوع زیستی منطقه دارند.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

جاهای دیدنی اطراف تبریز | سفری مهیج در قلب جنگل ها و قلعه ها

لازم به ذکر است که حدود 220 گونه پرنده، 48 گونه پستاندار، 38 گونه خزنده، 22 گونه ماهی (آبزی) و 5 گونه دوزیست در این جنگل‌ها زیست می‌کنند. خرس قهوه‌ای، پلنگ، گراز، مرغ قفقازی سیاه (قره خروس قفقازی)، دراج، کبک، قرقاول، وشق (سیاه‌گوش)، بز و مارال از مهم‌ترین جانوران زیست‌بوم جنگل ارسباران هستند.

برای دسترسی به جنگل ارسباران، می‌توانید از شهر تبریز به سمت شهرستان کلیبر حرکت کنید. پس از طی مسافتی حدود ۲۲۰ کیلومتر، به کلیبر خواهید رسید و از آنجا می‌توانید به مناطق مختلف جنگلی ارسباران دسترسی پیدا کنید. بهترین زمان برای بازدید از جنگل ارسباران، فصل بهار و تابستان است که هوا برخلاف فضای شهری، معتدل و طبیعت در زیباترین حالت خود قرار دارد. در این فصول، می‌توانید از مناظر سرسبز، چشمه‌های زلال و هوای پاک این منطقه لذت وافر برده و تجربه‌ای به‌یادماندنی را رقم بزنید.

آدرس جنگل ارسباران: استان آذربایجان شرقی، ۴۶ کیلومتری کلیبر

پارک جنگلی مکیدی (دره مکیدی)

پارک جنگلی مکیدی، دره‌ای سرسبز و جنگلی است که در شمال استان آذربایجان شرقی و در شهرستان کلیبر واقع شده است. این دره در میان جنگل‌های ارسباران قرار دارد و به‌دلیل وجود چشمه‌سارهای فراوان و آب‌وهوای مطبوع آن، مقصدی مطلوب مطابق میل گردشگران محسوب می‌شود.

در دل این دره، پارک جنگلی مکیدی قرار دارد که با پوشش گیاهی متنوع و درختان میوه‌ای مانند تمشک، گردو، فندق و زغال‌اخته، جلوه‌ای بی‌نظیر به این دره خرم بخشیده است. همچنین، در ارتفاعات این ناحیه، گیاهان دارویی متعددی از جمله آویشن، کهلیک‌ اوتی، شیرین‌بیان و بومادران رشد می‌کنند که برای علاقه‌مندان به گیاهان دارویی جذابیت خاصی دارد.

بهترین زمان برای بازدید از دره مکیدی، اواسط بهار تا اوایل پاییز است که طبیعت در زیباترین حالت خود قرار دارد. از آنجایی که در این فصل‌ها، هوای مطبوعی حاکم است، می‌توانید از تماشای مناظر خیره‌کننده و خرید محصولات محلی مانند عسل طبیعی و نان‌های سنتی لذت کافی ببرید.

آدرس پارک جنگلی مکیدی: استان آذربایجان شرقی، شهرستان کلیبر، بخش مرکزی، دهستان میشه‌پاره، روستای مکیدی، دره مکیدی

قلعه بابک

قلعه بابک، معروف به دژ بابک یا بَذ، در استان آذربایجان شرقی و در نزدیکی شهر کلیبر واقع شده است. این دژ تاریخی بر فراز کوهی به ارتفاع ۲,۳۰۰ تا ۲,۷۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و در فاصله ۳ کیلومتری شهر کلیبر قرار گرفته است. قدمت قلعه بابک به دوران ساسانیان بازمی‌گردد و به‌عنوان مقر بابک خرمدین، رهبر جنبش خرمدینان، شناخته می‌شود. بابک خرمدین به مدت ۲۰ سال در این قلعه در برابر هجوم اعراب مقاومت کرد و از این مکان به‌عنوان پایگاه دفاعی خود استفاده می‌کرد. البته بابک خرمدین فقط در برابر هجوم بیگانگان مقاومت نمی‌کرد و خود را جانشین جاویدان بن سهل (خلیفه پیشین آیین خرم دینان) و خلیفه بر حق پیروان این آیین می‌دانست که بازمانده‌ای از دین مزدک بود.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

جاهای دیدنی تبریز | سرزمین دلاوران نامدار + عکس و آدرس

برای دسترسی به قلعه بابک، ابتدا باید به شهر کلیبر در استان آذربایجان شرقی سفر کنید. فاصله این قلعه تا شهر کلیبر حدود ۱۴ کیلومتر است. پس از رسیدن به این شهر، مسیر آسفالته‌ای به سمت قلعه وجود دارد که بخشی از آن را می‌توان با خودروی (شخصی یا عمومی) طی کرد و بخش نهایی مسیر نیاز به پیاده‌روی و کوهنوردی دارد.

بازدید از قلعه بابک نیازمند آمادگی جسمانی مناسب است، زیرا مسیر دسترسی شامل پیاده‌روی در مسیرهای کوهستانی و صعب‌العبور است. پس بهتر است در فصول گرم سال از این قلعه بازدید کنید و تجهیزات لازم برای این گردش مانند کفش مناسب و آب آشامیدنی را به همراه داشته باشید.

آدرس قلعه بابک: استان آذربایجان شرقی، شهرستان کلیبر، بخش مرکزی، روستای شجاع آباد

منطقه حفاظت شده آینالو

منطقه حفاظت‌شده آینالو در بخش خداآفرین شهرستان کلیبر، استان آذربایجان شرقی واقع شده است و بخشی از ذخیره‌گاه زیست‌کره جنگل ارسباران محسوب می‌شود. این منطقه در ۴۵ کیلومتری شهر کلیبر و ۱۵ کیلومتری روستای عاشقلو قرار دارد و با ارتفاع ۱,۵۰۰ متری از سطح دریا، اقلیمی عمدتا معتدل و کوهستانی دارد. منطقه حفاظت شده آینالو با جنگل‌های بکر و سرسبز خود، زیستگاه ۱۷ گونه حیوان کمیاب و در خطر انقراض است و به‌عنوان محل احیای نسل مارال (گوزن قرمز) شناخته می‌شود. در بخشی از منطقه حفاظت شده آینالو، کمپی با بیش از 10 آلاچیق اختصاصی برای پیک‌نیک و کمپینگ وجود دارد که امکانات رفاهی مناسبی در دسترس بازدیدکنندگان قرار می‌دهد.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

فاصله تهران تا تبریز | مقایسه مسیر با ماشین، اتوبوس، قطار و هواپیما

این منطقه اغلب در بسیاری از روزهای سال مه‌آلود است که به جذابیت آن بیش از آنچه شاید می‌افزاید. دسترسی به آینالو از طریق جاده‌های پرپیچ‌وخم امکان‌پذیر است که ممکن است برای رانندگان تا حدودی چالشی باشد؛ اما مناظر طبیعی خیره‌کننده در طول این مسیر، خستگی راه را به‌صورت ملموسی کاهش می‌دهد. توجه داشته باشید تا در سفر خود به این منطقه، در حفظ و نگهداری این منطقه کوشا باشید تا این میراث طبیعی برای نسل‌های آینده نیز باقی بماند.

آدرس منطقه حفاظت شده آینالو: استان آذربایجان شرقی، شهرستان خداآفرین، ۴۵ کیلومتری شهر كليبر، ۱۵ کیلومتری روستای عاشقلو

قلعه پیغام

قلعه پیغام در ۱۰ کیلومتری جنوب کلیبر و نزدیک روستای پیغام، بر فراز کوهی واقع شده که از سه سمت به پرتگاه منتهی می‌شود و رود کلیبر در پای آن جاری است. این موقعیت استراتژیک، امکان نظارت بر تمامی مسیرهای ورودی و خروجی شهر را فراهم می‌کرد. بر اساس معماری و سفالینه‌های کشف‌شده، قدمت این قلعه به دوران پیش از اسلام، احتمالا دوره اشکانیان، بازمی‌گردد که به‌طورکلی اطلاعات کمتری نسبت به ادوار پیشین و پس از آن ارائه یا کشف شده است.

در دوره بابک خرمدین، از این قلعه برای ارسال پیام‌های نظامی با استفاده از آتش بهره می‌بردند. متاسفانه، امروزه، بقایای اندکی از ساختمان‌ها و دیوارهای قلعه باقی مانده است. افسوس‌بارتر آنکه حفاری‌های غیرمجاز صورت گرفته در سال‌های گذشته، موجب تخریب بیشتر این بنای تاریخی شده است؛ بااین‌حال، این اثر تاریخی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و به‌عنوان یکی از جاذبه‌های دیدنی کلیبر (جاذبه‌های تاریخی کلیبر) محسوب می‌شود. برای دسترسی به قلعه پیغام، می‌توانید از جاده اهر به کلیبر استفاده کنید. این مسیر دسترسی مناسبی دارد و در طول راه، مناظر طبیعی زیبایی را مشاهده خواهید کرد که مزید بر علت برای سفر به این منطقه می‌شود.

آدرس قلعه پیغام: استان آذربایجان شرقی، شهرستان کلیبر، دهستان پیغان‌چایی، روستای پیغام

برج سنگی قارلوجا

برج سنگی قارلوجا که با نام قشلاق قارلوجا نیز شناخته می‌شود، یکی دیگر از آثار تاریخی شهرستان کلیبر در استان آذربایجان شرقی است که در روستای قارلوجا، در کنار رود ارس و در مسیر راه خمارلو-اصلاندوز قرار دارد. این برج هشت‌ضلعی کوتاه، با استفاده از سنگ‌های تراش‌خورده معمولی ساخته شده و قدمت آن به قرون هفتم و هشتم هجری قمری بازمی‌گردد. در دوره صفویه نیز تعمیراتی بر روی این بنا صورت گرفته است و مرمت و بازسازی این برج را مدیون آن‌ها هستیم.

هر ضلع این برج سنگی ۱٫۷۵ متر طول دارد و ارتفاع باقی‌مانده آن حدود ۵ متر است. در زیر این برج، سردابه‌ای وجود دارد که احتمال می‌رود مدفن یکی از بزرگان ایلخانان مغول باشد. این اثر ارزشمند در تاریخ ۱ فروردین ۱۳۴۷ با شماره ثبت ۷۹۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. برای دسترسی به برج سنگی قارلوجا، می‌توانید از مسیر جاده خمارلو به اصلاندوز استفاده کنید. ضمن آنکه باید توجه داشت که بازدید از این جاذبه تاریخی رایگان است و مدت زمان پیشنهادی برای بازدید کامل از آن، بین ۱ تا ۲ ساعت می‌باشد.

آدرس برج سنگی قارلوجا: استان آذربایجان شرقی، شهرستان خداآفرین، دهستان گرمادوز

قلعه پشتو

قلعه پشتو، که با نام قلعه پشتاب نیز شناخته می‌شود، یکی از دژهای تاریخی شهرستان هوراند در استان آذربایجان شرقی است. این قلعه در نزدیکی روستای پشتاب، در ۵۰ کیلومتری اهر و ۱۲ کیلومتری غرب هوراند، بر فراز کوهی صخره‌ای به ارتفاع حدود ۳,۰۰۰ متر از سطح دریا قرار دارد. موقعیت استراتژیک قلعه پشتو، با حصارهایی مرتفع و صخره‌ای و پرتگاه‌هایی عمیق در اطراف، آن را به دژی نفوذناپذیر تبدیل کرده است.

در داخل قلعه، بقایایی از پلکان و اتاقک‌های دست‌کند در سنگ کوهستان مشاهده می‌شود که معماری منحصربه‌فرد آن را نشان می‌دهد. براساس اکتشافات و تحقیقات صورت گرفته در این منطقه، قدمت قلعه پشتو به دوره اشکانیان بازمی‌گردد و شاید حتی در دوره ساسانیان نیز مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این قلعه در آذرماه ۱۳۸۷ شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

جاهای دیدنی جلفا | شهر زیبای مرزی در تبریز

برای دسترسی به قلعه پشتاب، می‌توانید از مسیر اهر به کلیبر و سپس جاده انشعابی به‌سمت هوراند استفاده کنید. پس از رسیدن به روستای پشتاب، مسیر فرعی به‌سمت این قلعه وجود دارد که بخشی از آن آسفالت و بخشی دیگر خاکی است. سه مسیر برای صعود به قلعه پشتو وجود دارد:

1. ادامه جاده تا رسیدن به بالای کوه و پارک خودروی خود در نزدیکی دکل مخابراتی (ساده‌ترین و سریع‌ترین مسیر)
2. صعود از مسیر پاکوب یال کوه با ۲۲۰ پله سنگی در پیش‌رو
3. صعود از درون دره (چالش‌برانگیزترین مسیر)

آدرس قلعه پشتو: استان آذربایجان شرقی، شهرستان کلیبر، بلندترین کوه بین روستا‌های کوجان و پشتاب

عمارت طومانیانس

عمارت طومانیانس یکی از آثار تاریخی شهرستان کلیبر در استان آذربایجان شرقی است که در روستای وینق، بر فراز تپه‌ای سنگی با ارتفاع حدود ۵۰ متر قرار دارد. این بنای دو طبقه در دوره قاجار توسط سرکیس طومانیانس، از مالکان برجسته ارمنی منطقه، ساخته شده است. سرکیس تومانیانس از آن منظر در گروه مالکان بزرگ منطقه قرار گرفته که بیش از 100 آبادی را در منجوان و کیوان که از دهستان‌های شهرستان خداآفرین هستند را با پول روسیه تزاری خریداری کرده است. این سرمایه‌دار وابسته به حکومت وقت روسیه، پس از وقوع انقلاب اکتبر و شکل‌گیری اتحاد جماهیر شوروی به فرانسه گریخت.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

خانه مشروطه | نماد پابرجای آزادی خواهی در تبریز

معماری عمارت با ایوان سراسری و چهار برج، به سبک قلعه‌های قرن نوزدهم اروپا (معماری احیای رنسانس) طراحی شده و مقرنس‌های سنگی ظریف آن از زیباترین تزئینات بازه زمانی خود محسوب می‌شدند. سنگ‌نوشته‌ای در کنار در ورودی عمارت وجود دارد که تاریخ ۱۹۰۷ میلادی را نشان می‌دهد که بیانگر زمان اتمام ساخت بنا است. این عمارت دارای بخش‌های دیگری مانند اصطبل، نانوایی و انبار غله بوده و سیستم آبرسانی آن با لوله‌های سفالی، آب را به داخل اتاق‌ها و سایر قسمت‌ها منتقل می‌کرده است. همچنین، گفتنی است که لوله‌های سفالی در دیوارها تعبیه شده بودند که با جریان آب گرم، اتاق‌ها را گرم می‌کردند؛ این نشان‌دهنده پیشرفت فناوری در آن دوره است که به‌گونه‌ای کنایه به شوفاژ امروزی ما می‌زند. برای دسترسی به عمارت طومانیانس، می‌توانید از مسیرهای منتهی به روستای وینق از توابع شهرستان کلیبر استفاده کنید.

آدرس عمارت طومانیانس: استان آذربایجان شرقی، شهرستان خداآفرین، دهستان منجوان شرقی، ۱۰ کیلومتری جاده مرزی جمهوری آذربایجان، در ابتدای جاده روستای وینق

قلعه فرخی

قلعه فرخی، یکی دیگر از جمله آثار تاریخی شهرستان کلیبر در استان آذربایجان شرقی است که در مرکز این شهر واقع شده است. این برج هشت‌ضلعی آجری با ارتفاع تقریبی ۸ متر و عرض هر ضلع ۲٫۲ متر، به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهر و استان آذربایجان شرقی شناخته می‌شود. بر اساس کتیبه‌ای که در سال ۱۱۱۱ هجری قمری (معادل ۱۶۹۹ میلادی) توسط محمد کاظم بن بوداغ خلیفه قاسم نصب شده است، این برج در آن سال مورد مرمت قرار گرفته است. گفتنی است که برخی از مورخان، ساخت اولیه قلعه را به دوره ملک‌شاه سلجوقی نسبت می‌دهند. کاربری اصلی این برج، دیده‌بانی و نظارت بر راه‌های ورودی شهر بوده است. برای بازدید از قلعه فرخی، بهترین زمان فصل بهار و تابستان است، زیرا آب‌وهوای معتدل و کوهستانی منطقه در این فصول شرایط مناسبی را برای عموم گردشگران فراهم می‌کند. گر واضح است که دسترسی به این قلعه به‌راحتی از مرکز شهر کلیبر امکان‌پذیر است. 

آدرس قلعه فرخی: استان آذربایجان شرقی، شهرستان کلیبر، مرکز شهر کلیبر

مسجد جامع کلیبر

مسجد جامع کلیبر یکی از بناهای تاریخی و شاید مهم‌ترین بنای مذهبی شهرستان کلیبر در استان آذربایجان شرقی است که قدمت آن به دوران صفویه بازمی‌گردد. این مسجد در مرکز شهر کلیبر، در خیابان امام خمینی و راسته بازار واقع شده است. طول این بنا ۵۰ متر و عرض آن ۳۰ متر است و دارای گنبدی بزرگ می‌باشد. در گذشته، بنای مسجد دارای مناره‌ای به ارتفاع ۴۵ متر و قطر ۱۷ متر بوده که تا سال ۱۳۳۰ شمسی نیز همچنان پابرجا بوده است. این مناره در جریان بمباران نیروهای شوروی سابق در شهریور ۱۳۲۰ آسیب دید و نهایتا در سال ۱۳۳۰ دچار فروپاشی شد.

شاید برایتان جالب باشد که نام قبلی این مسجد، «مسجد شاه عباس» بوده است. در حیاط مسجد جامع، درختی کهنسال با قدمتی حدود ۳۰۰ سال وجود دارد که به جذابیت‌های آن افزوده است. بازدید از این مسجد در فصل‌های بهار تا اوایل پاییز توصیه می‌شود. مدت زمان مورد نیاز برای بازدید از تمام بخش‌های این مسجد حدود یک ساعت است. از امکانات رفاهی مسجد شاه عباس پیشین می‌توان به پارکینگ، سرویس بهداشتی، بوفه و امکان دسترسی به تاکسی اشاره کرد. همچنین، در نزدیکی مسجد اقامتگاه‌های متعددی وجود دارد و بوفه مسجد نیز برای تهیه خوراکی در دسترس بازدیدکنندگان است.

آدرس مسجد جامع کلیبر: استان آذربایجان شرقی، کلیبر، خیابان امام خمینی و راسته بازار مرکز شهر

امامزاده شاه قاسم

امامزاده شاه قاسم یکی دیگر از اماکن مذهبی و تاریخی شهرستان کلیبر در استان آذربایجان شرقی است. این بقعه در روستای پیره‌لر، درست در فاصله ۶۵ کیلومتری شمال کلیبر، بر روی تپه‌ای مشرف به روستا واقع شده است. بنای امامزاده شامل گنبدخانه، کفش‌کن، مسجد، حسینیه، دو باب زائرسرا و انبارهایی در زیرزمین است که مجموعا بیش از ۱,۳۰۰ متر مربع مساحت دارد. این امامزاده به‌عنوان یکی از بقاع مهم استان آذربایجان شرقی در اطراف تبریز شناخته می‌شود و مردم منطقه برای رفع حاجات و نذورات خود به آن متوسل می‌شوند. وجود زائرسرا در این مجموعه امکان استراحت و اقامت زائران را فراهم می‌کند. دسترسی به امامزاده شاه قاسم از طریق جاده‌های محلی امکان‌پذیر است و بازدید از این مکان می‌تواند تجربه‌ای معنوی و فرهنگی برای گردشگران به‌همراه داشته باشد.

آدرس امامزاده شاه قاسم: استان آذربایجان شرقی، شهرستان کلیبر، روستای پیره‌‌لر

حمام شاه عباس

حمام شاه عباس یکی دیگر از آثار تاریخی شهرستان کلیبر در استان آذربایجان شرقی است که قدمت آن به دوران صفویه بازمی‌گردد. این حمام به دستور شاه عباس صفوی و هم‌زمان با مسجد جامع کلیبر و درست در مقابل آن ساخته شده است. تا حدود سال ۱۳۴۰ هجری شمسی، این حمام مورد استفاده مردم محلی قرار می‌گرفت، اما پس از آن به‌تدریج متروکه شد و به‌دلیل بی‌توجهی همگان، با نخاله‌های شهری پُر گردید.

لازم به ذکر است که حدود ۱۰ سال پیش، با نظارت سازمان میراث فرهنگی، این بنای تاریخی مرمت شد، اما پس از اتمام مراحل مرمت، درب‌های آن به روی عموم گردشگران بسته ماند. اساسا معماری حمام شاه عباس با ستون‌ها و سقف‌های منحصربه‌فرد، فضایی شگفت‌انگیز را برای عموم بازدیدکنندگان و افراد علاقه‌مند به تاریخ، فرهنگ و معماری فراهم می‌کند.

آدرس حمام شاه عباس: استان آذربایجان شرقی، کلیبر، خیابان امام خمینی، روبروی مسجد جامع کلیبر

پل شاه عباس

پل شاه عباس، یکی دیگر از آثار تاریخی شهرستان کلیبر در استان آذربایجان شرقی است که قدمت آن به دوره صفویه بازمی‌گردد. این پل توسط شجاع‌الممالک کلیبری بر روی رودخانه کلیبر (بویوه چای) ساخته شده است. در طول زمان، بخشی از پل دچار تخریب شد و به همین دلیل، مردم محلی آن را «سینیخ کورپی» به‌معنای «پل شکسته» می‌نامیدند. در سال ۱۳۷۶ شمسی، این پل مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. این پل در محله کفشان اوی کلیبر قرار دارد و با معماری زیبا و تاریخی خود، هنوز که پابرجاست یکی از جاذبه‌های گردشگری منطقه محسوب می‌شود.

آدرس پل شاه عباس: استان آذربایجان شرقی، شهرستان کلیبر، جنوب شهر کلیبر، محله کفشان اوی

پل های خدا آفرین

پل‌های خداآفرین، دو سازه تاریخی سنگی و آجری هستند که بر روی رود ارس در مرز ایران و جمهوری آذربایجان قرار دارند. این پل‌ها در شهرستان خداآفرین استان آذربایجان شرقی واقع شده‌اند و به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری منطقه شناخته می‌شوند. پل قدیمی‌تر که به «پل بزرگ خداآفرین» معروف است، در قرون ۱۱ و ۱۲ میلادی ساخته شده و دارای ۱۱ دهانه قوسی است. این پل با استفاده از سنگ‌های قلوه و لاشه در پایه‌ها و آجر در طاق‌ها بنا شده و ملات آن ترکیبی از آهک و گچ است. طول این پل حدود ۱۶۰ متر است که متاسفانه نیمی از آن تخریب شده و فرو ریخته است.

پل جدیدتر که به «پل کوچک خداآفرین» شهرت دارد، در قرن ۱۵ میلادی احداث شده و دارای ۱۵ دهانه قوسی است. این پل از سنگ تراشیده با ملات گچ و آهک ساخته شده و طول آن حدود ۱۲۰ متر است. این پل‌ها در باریک‌ترین نقطه رود ارس و در فاصله ۱۰۰ متری از یکدیگر ساخته شده‌اند و در طول تاریخ به‌عنوان گذرگاهی مهم بین آذربایجان و قفقاز عمل کرده‌اند.

امروزه، پل‌های خداآفرین به‌عنوان نمادی از مهارت و ظرافت معماران ایرانی در دوران باستان، از هخامنشیان و حتی پیش از آن تا دوران صفویه و پس از آن محسوب می‌شوند. جالب آنکه براساس حقوق مرزی، مالکیت پل جدیدتر بین ایران و جمهوری آذربایجان مشترک است؛ از این رو که برخی از دهانه‌های این پل در خاک ایران و برخی دیگر نیز آن سوی مرزهای ایران در خاک آذربایجان قرار گرفته‌اند. در نهایت، برای دسترسی به پل‌های خداآفرین، می‌توانید از مسیرهای منتهی به شهرستان خداآفرین در استان آذربایجان شرقی استفاده کنید.

آدرس پل‌های خداآفرین: استان آذربایجان شرقی، شهرستان خداآفرین، بین منطقه قره‌باغ و قره‌داغ، نزدیک روستای ساری‌جالو

مجموعه آب درمانی متاللی

مجموعه آب‌درمانی متاللی، در روستای متعلق از توابع شهرستان کلیبر در استان آذربایجان شرقی واقع شده‌اند و به‌عنوان بزرگ‌ترین مجتمع آب‌درمانی کشور شناخته می‌شود. این مجموعه در سال 1392 شمسی با سرمایه‌گذاری خصوصی در زمینی با مساحت ۱۲,۸۷۰ متر مربع ساخته شد و با ارائه امکانات متنوعی توجه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی را جلب کرد. از جمله امکانات این مجموعه می‌توان به استخرهای سرپوشیده با سقف متحرک برای آقایان و بانوان، سونا و جکوزی، سالن‌های ورزشی و بدنسازی، رختکن‌های مجهز، پارکینگ، نمازخانه، مراکز تجاری، رستوران، بوفه، کافی‌شاپ و زمین بازی کودکان اشاره کرد.

در متون تاریخی درباره شهر کلیبر این‌چنین آمده که در حدود 800 سال پیش رودی بزرگ در پایین شهر بوده که آب آن مزمن‌ترین تب‌ها را درمان می‌کرده است. در واقع مورخان بر این باورند که این رود بزرگ مورد اشاره، همان چشمه متاللی کنونی است که ویژگی‌هایی مشابه آن دارد. اما قدمت این چشمه بیش از آن است که تصور می‌کنید و مورخان و زمین‌شناسان، چشمه آب گرم متاللی را به دوره «پلیوسن میانی» نسبت می‌دهند که حدود 3/5 میلیون سال قبل جریان داشته است.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

لیست کاملی از چشمه های آب گرم ایران | آدرس + تصاویر

دمای آب‌های گرم این مجموعه حدود 68 درجه سانتی‌گراد است و آب این استخرها دارای خواص درمانی متعددی هستند که برای بهبود دردهای عضلانی و مفصلی، کاهش استرس و افزایش آرامش مفید می‌باشند. شایان ذکر است که حدود 13 نوع ماده معدنی از جمله فسفر و گوگرد، گلیسیرین، سدیم و نیترات سدیم از طریق لوله‌هایی سیمانی به مجموعه منتقل می‌شود. دسترسی به این مجموعه از طریق جاده جانانلو و از پس آن، جاده صومعه امکان‌پذیر است. با توجه به امکانات و خدمات ارائه‌شده،

آدرس مجموعه آب درمانی متاللی :استان آذربایجان شرقی، شهرستان کلیبر، روستای متعلق، جاده جانانلو، جاده صومعه

آب گرم قلعه کندی

آب گرم قلعه کندی یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی شهرستان کلیبر در استان آذربایجان شرقی است که به‌دلیل خواص درمانی و موقعیت جغرافیایی خود، گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب می‌کند. این چشمه در منطقه جنگلی ارسباران و نزدیک به رود مرزی ارس و سد خداآفرین قرار دارد. دمای آب چشمه اصلی بین ۷۵ تا ۸۰ درجه سانتی‌گراد است و در استخرها تا ۶۵ تا ۷۰ درجه کاهش می‌یابد. این آب گرم به‌دلیل دارا بودن املاح معدنی مانند سولفات و کلر، برای درمان بیماری‌هایی مانند روماتیسم مفید است. در میان چشمه‌های منطقه، چشمه‌ای به نام «یل‌سوئی» وجود دارد که دمای ملایم‌تری دارد و خاصیت درمانی آن بیشتر است. برای دسترسی به آب گرم قلعه کندی از تبریز، دو مسیر وجود دارد:

• مسیر اول: تبریز–کلیبر–قلعه کندی به طول ۱۹۰ کیلومتر
• مسیر دوم: تبریز– اهر–هوراند–آبش احمد–قلعه کندی به طول ۱۸۰ کیلومتر

همچنین، در نزدیکی این منطقه، روستای پیره‌لر با زیارتگاه امامزاده شاه قاسم قرار دارد که از فرزندان امام موسی کاظم (ع) و برادر امام رضا (ع) است. آب و هوای مطلوب و طبیعت بکر اطراف این آب گرم، بر لذت سفر و بهبود تجربه بازدید از این آب گرم تاثیر چشمگیری دارد.

آدرس آب گرم قلعه کندی: استان آذربایجان شرقی، شهرستان کلیبر، بخش آبش‌احمد، دهستان آبش‌احمد

سخن پایانی

در پایان این سفر، کلیبر را سرزمینی می‌یابید که تاریخ، طبیعت و فرهنگ را در کنار هم دارد و در عین حال هیچ کدامشان به‌طور جدی با دیگری در تضاد نیست. از قلعه‌های کهن عموما متعلق به دوران بابک خرمدین تا جنگل‌های سرسبز ارسباران و دره مکیدی، هر گوشه‌اش ماجرایی برای کشف کردن و گریزی به گذشته است. اگر به دنبال مقصدی متفاوت هستید که هم آرامش را به شما هدیه دهد و هم هیجان را، کلیبر می‌تواند یکی از بهترین مقاصد ممکن در شمال شرقی ایران باشد. حالا که با زیبایی‌های این شهر آشنا شده‌اید، شاید وقت آن رسیده باشد که چمدان و کوله را ببندید و این جاذبه‌ها را از نزدیک مشاهده و لمس کنید!

سوالات متداول