جاهای دیدنی اطراف تبریز | سفری مهیج در قلب جنگل ها و قلعه ها

شهر تبریز یکی از شهرهای تاریخی شمال غربی ایران است که به دلایل متعدد از قبیل موقعیت جغرافیایی و آثار تاریخی در طول قرن‌های گذشته از اهمیت زیادی برای حکومت‌های ایران برخوردار بوده است. شهر تبریز در مسیر جاده ابریشم قرار گرفته است که این مزیت سبب شده است تا همیشه به‌عنوان یکی از مراکز تجاری و بازرگانی آسیای غربی به شمار رود. البته زیبایی‌های شهر تبریز فقط به بناهای تاریخی درون‌شهری خلاصه نمی‌شود و جاهای دیدنی اطراف تبریز نیز طرفداران زیادی دارد.

روستاهای تاریخی با طبیعتی منحصربه‌فرد، دشت‌ها و کوهستان‌هایی که بعضی از آن‌ها به‌عنوان مناطق حفاظت‌شده شناخته می‌شوند؛ قلعه‌های تاریخی با معماری‌های حیرت‌آور، تفرجگاه‌های توریستی، معابد و کلیساهای قدیمی، این شهر را به‌عنوان یک شهر توریستی به جهانیان و ایرانی‌های ساکن کشور معرفی کرده‌اند. در ادامه با ما در پته همراه باشید تا شما را علاوه‌بر جاهای دیدنی تبریز با جاهای دیدنی اطراف تبریز نیز آشنا کنیم.

روستاهای دیدنی اطراف تبریز

شهر تبریز جزو شهرهایی است که می‌شود با سفر به آن اولین‌ها را تجربه کرد؛ شما می‌توانید با سفر به تبریز، مرکز استان آذربایجان شرقی، از مجموعه کامل و متنوعی از روستاهای اطراف آن بازدید کنید که هر کدام برای شما داستانی برای روایت کردن دارند. این روستاها آنقدر زیبا و جذاب هستند که شاعر نامدار تبریزی، استاد شهریار در وصف تبریز چنین می‌فرماید:

شب است و باغ گلستان خزان رؤیاخیز***بیا که طعنه به شیراز می‌زند تبریز

در ادامه تعدادی از روستاها و جاهای دیدنی اطراف تبریز را که از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی متعدد برخوردارند به شما معرفی می‌کنیم.

روستای چراغیل

روستای چراغیل یکی از جاهای دیدنی اطراف تبریز است که مسافران زیادی با نیت دیدن آن با خرید بلیط هواپیما تهران تبریز به فاصله 80 کیلومتری جنوب غربی شهر تبریز سر می زنند. این روستا فاصله چندانی با آذرشهر ندارد و از توابع این شهرستان به شمار می‌آید. طبیعت زیبا و آب و هوای ییلاقی روستای چراغیل مدیون قرار گرفتن این روستا در دره‌ای شیب‌دار و وجود رودخانه فصلی آذرشهر است که در کنار این روستا جریان دارد.

روستای چراغیل علاوه‌بر زیبایی‌های طبیعی و آب و هوای خنک، از جاذبه‌های تاریخی معروفی چون مسجد سنگی این روستا نیز برخوردار است. این مسجد سنگی با حفاری سنگ‌های کوه بنا شده است و براساس آثاری که از بقایای موجود در این مسجد کشف شده است، برای ساخت این مسجد از ابزارهای دستی و سنتی استفاده شده است.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

بهترین جاهای دیدنی اطراف تهران | سفری یک روزه به دور از شلوغی

اگرچه از تاریخ ساخت سنگی روستای چراغیل اطلاعات دقیقی در دسترس نیست، ولی طبق باور اهالی این روستا، این مسجد سنگی بیش از 500 سال قدمت دارد. برای ساخت در ورودی مسجد و نورگیرهای آن از سنگ‌های کنده‌شده از کوه استفاده شده است. ارتفاع سقف مسجد حدود 220 سانتی‌متر است و دو ستون بزرگ از جنس سنگ با قطر 1.5 مترف پایه و اساس مسجد را استحکام بخشیده‌اند.

• آدرس روستای چراغیل: استان آذربایجان شرقی، جنوب غربی تبریز، کمربندی سردرود، جاده ایلخچی، شهرستان آذرشهر، جاده مجارشین

روستای شیران

روستای شیران یکی دیگر از روستاهای اطراف تبریز است که در فاصله 105 کیلومتری از این شهر در امتداد جاده شیران قرار دارد. این روستا از طبیعت سرسبز و زیبایی برخوردار است که با وجود آبشارهای پرآبی که از دل صخره‌ها و کوه‌ها سرازیر شده‌اند، چاشنی گردش در این سفر فراهم شده است.

آبشارهای «ساری بره»، «میس دی قلاسی» و «گوران دربندی» از جمله آبشارهای پرآب نزدیک به روستای شیران هستند. پوشش گیاهی متنوع و گونه‌های جانوری مختلفی از پرندگان و پستانداران تا خزندگان و دوزیستان، این منطقه را همیشه شاداب نگه می‌دارند. دشت‌های اطراف روستای شیران ییلاق عشایر روستا هستند و سالانه گردشگران زیادی برای بازدید از این منطقه به اطراف تبریز سفر می‌کنند.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

تجربه ای لذت بخش در بهترین مراکز خرید تفلیس

البته بیش از هر چیزی در روستای شیران که سبب جلب نظر گردشگران برای بازدید از این روستا شده است، وجود آبشار شیروان است که در نواحی شمالی این روستا قرار دارد. آبشار شیروان در ارتفاع 2,200 متری از سطح دریا قرار گرفته است و ارتفاع آن تا 12 متر نیز می‌رسد. حوضچه این آبشار که در پایین‌ترین قسمت آن قرار دارد، برای آب‌تنی در فصل بهار و تابستان مناسب است.

• آدرس روستای شیران: استان آذربایجان شرقی، شمال شرقی تبریز، جاده هریس، جاده مشگین شهر، جاده شیران، روستای شیران

روستای حیله ور

روستای دیگری بنام حیله رو در فاصله 50 کیلومتری تبریز قرار دارد که دارای پاییزهای رنگارنگ است و یکی از خوش آب‌و‌هواترین روستاهای اطراف تبریز در فصل پاییز است. روستای حیله ور همانطور که از نامش پیداست دارای جاذبه‌های طبیعی و تاریخی حیرت‌آوری است که نباید فرصت بازدید از آن را از خود گرفت.

درباره قدمت روستای حیله‌ور اطلاعات دقیقی وجود ندارد؛ ولی با توجه به گورستانی که در حوالی این روستا قرار دارد و سفالی‌های کشف شده در خانه‌های این روستا، نشان می‌دهد این روستا متعلق به دوران پس از ورود اسلام به ایران است. حتی معماری خانه‌های تاریخی که در این روستا وجود دارند، بازدیدکنندگان را به حیرت وامی‌دارد. هرچند روستای دیگری بنام کندوان در نزدیکی روستای حیله ور وجود دارد که نسبت به این روستا شناخته شده‌تر است، بااین‌حال سالانه میزبان گردشگران بسیاری است.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

بهترین هتل های تبریز را بشناسید

خانه‌های ساکنین قدیمی این روستا زیر خاک منطقه دفن شده‌اند و این به‌دلیل پنهان ماندن از دید دشمنان آن‌ها بوده است. خانه‌های باستانی این روستا درست در پایین‌ترین بخش دامنه‌های کوه قرار دارند و در طول زمان دچار فرسایش شده‌اند و بخش زیادی از این خانه‌ها از بین رفته است. براساس نظریه باستان‌شناسان وجود 200 خانه در این روستا تخمین زده می‌شود که تاکنون فقط چندین خانه از این روستا کشف شده است.

• آدرس روستای حیله‌ور: استان آذربایجان شرقی، جنوب تبریز، جاده روستای کندوان، نرسیده به روستای کندوان

روستای کندوان

روستای کندوان یکی دیگر از روستاهای جنوب شهرستان تبریز است که از این شهر فقط 55 کیلومتر فاصله دارد و یک ساعت زمان برای رفتن به این روستا از مبدا تبریز کفایت می‌کند. روستای کندوان همچنین یکی دیگر از روستاهای ییلاقی اطراف تبریز است که از آب و هوای بسیار خوبی برخوردار است.

دلیل این آب و هوای خوب نیز قرار گرفتن این روستا در دامنه‌های پردرخت کوه «سلطان داغی» است. طبیعت زیبای این روستا به کنار، معماری خانه‌های روستاییان در نوع خود جالب است و پیشینه تاریخی معماری این خانه‌ها را به دو دوره پیش از اسلام و حمله مغول‌ها به ایران نسبت داده‌اند.

خانه‌های روستای کندوان در دل صخره‌های کوه کنده شده‌اند و به‌صورت حفره‌های هرمی‌شکل هستند. دلیل این نوع معماری براساس تخمین مورخان و زمین‌شناسان، وجود کوه‌های آتشفشانی نزدیک به این روستا بوده است. چشمه آب معدنی روستای کندوان یکی از بهترین چشمه‌ها برای آب‌درمانی است که بسیاری برای درمان بیماری‌های کلیوی خود در این چشمه آب‌تنی می‌کنند.

• آدرس روستای کندوان: استان آذربایجان شرقی، جنوب تبریز، اسکو، جاده روستای کندوان

روستای لیقوان

در جنوب شرقی شهرستان تبریز و در دامنه کوه‌های سهند، روستای زیبایی بنام لیقوان وجود دارد که یکی از روستاهای خوش آب و هوای اطراف تبریز در فصول گرم سال است. معماری خانه‌های روستای لیقوان پلکانی است و شباهت زیادی به خانه‌های پلکانی ماسوله دارند. در نزدیکی این روستا و در بخش شرقی آن، یک دره زیبا و خوش آب و هوا وجود دارد که با نام روستا خوانده می‌شود. رودخانه لیقوان که در اطراف این روستا جاری است، منبع آب شرب و آبیاری زمین‌های کشاورزی روستای لیقوان است.

روستا، دره، رودخانه و محصول لبنی معروف این روستا یعنی پنیر لیقوان همگی به عواملی تبدیل شده‌اند که گردشگران زیادی را از سراسر کشور به این روستا می‌کشانند.

البته در میان جاذبه‌های طبیعی این روستا، دره لیقوان که در میان اهالی روستا با نام‌های «لوان» یا «لیوان» و در میان گردشگران با لقب دره بهشت شناخته می‌شود، سرآمد است. با جریان یافتن رودخانه و وجود چشمه‌های آبگرم متعدد در این دره، گردشگران و عشایر زیادی ترغیب به بازدید و اتراق در این دره می‌شوند. قبرستان تاریخی روستای لیقوان، عمارت سنگی لیقوان و پل حاج سالار لیقوان از جمله آثار تاریخی این روستا هستند.

• آدرس روستای لیقوان: استان آذربایجان شرقی، جنوب شرقی تبریز، جاده تبریز-زنجان، جاده لیقوان، روستای لیقوان

جاذبه‌های طبیعی اطراف تبریز

اگرچه روستاهای اطراف تبریز برای گردشگری در فصول گرم سال مناسب هستند و بازدید از آن‌ها می‌تواند گردشی طبیعی، تاریخی و مرفه باشد، ولی نمی‌توان از جاذبه‌های طبیعی اطراف تبریز چشم‌پوشی کرد. در اطراف تبریز مناطق حفاظت‌شده سهند و میشوداغ، آبشارهای گل آخور، اسکندر و آسیاب خرابه وجود دارند که در چندین جاذبه طبیعی زیبای دیگر می‌توانند دست هر گردشگری را در سفر باز بگذارند.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

جاده اسالم به خلخال کجاست؟ | رویایی ترین جاده شمال ایران!

منطقه حفاظت‌ شده سهند

منطقه حفاظت‌ شده سهند یکی از جاهای دیدنی اطراف تبریز است که در مناطق کوهستانی سهند در فاصله 65 کیلومتری جنوب شهرستان تبریز قرار دارد. مساحت این منطقه حفاظت‌شده حدود 60,000 هکتار برآورد شده است که بعضی از مناطق آن در شهرهای مختلفی پخش شده‌اند. شهرهای تبریز، مراغه، اسکو، بناب و عجب شیر شهرهایی هستند که بخشی از منطقه حفاظت‌شده سهند را شامل می‌شوند. ارتفاع این مناطق بین 1,500 تا 3,400 متر از سطح دریا متغیر است که نشان‌دهنده دلیل تنوع بالای پوشش گیاهی و گونه‌های جانوری این منطقه است.

جالب است بدانید در این منطقه حفاظت‌شده هفت رودخانه دائمی با نام‌های «کندوان»، «لیقوان»، «قلعه چای»، «چوان چای»، «گنبر چای»، «ملا حیدر چای» و «رینجناب» جریان دارند؛ جریان داشتن همین رودخانه‌های دائمی، دلیل دیگر تنوع بالای پوشش گیاهی و آب و هوای خنک این منطقه هستند. منطقه حفاظت‌شده سهند زیستگاه گونه‌های جانوری مختلفی چون پلنگ، خرس قهوه‌ای، گربه وحشی، قوچ و میش و پرندگانی مانند عقاب طلایی، کرکس، کبک، سارگپه و بلدرچین است.

• آدرس منطقه حفاظت‌شده سهند: استان آذربایجان شرقی، جنوب تبریز، جاده روستای کندوان

منطقه حفاظت‌ شده میشوداغ

منطقه حفاظت‌شده میشوداغ یکی دیگر از جاهای دیدنی اطراف تبریز است که در فاصله 80 کیلومتری از شمال غربی تبریز و در دامنه کوه‌هایی بنام میشوداغ قرار دارد. این منطقه حفاظت‎شده شامل مناطقی از شرق و غرب تبریز می‌شود و دشت مرند و جلگه شبستر جزو این منطقه هستند.

از دامنه‌های شمالی کوهستان میشوداغ چندین رودخانه دائمی سرچشمه می‌گیرند که باعث خنک شدن آب و هوای این منطقه شده‌اند. آسیب‌های متعدد و مداوم در طول سالیان اخیر به منطقه حفاظت‌شده میشوداغ سبب از بین رفتن بخش زیادی از پوشش گیاهی منطقه و در معرض انقراض گرفتن گونه‌های جانوری مختلفی شده است.

در اطراف این منطقه حفاظت‌شده، مناطق حفاظت‌شده دیگری از قبیل «مرکان»، «یکانات» و «پناهگاه حیات وحش کیامکی» در شمال و شمال غرب این منطقه بر تنوع بالای پوشش گیاهی و اهمیت این منطقه افزود است. همچنین در جنوب این منطقه، «دریاچه ارومیه» که در سالیان اخیر در خطر خشک شدن قرار گرفته است، وجود دارد.

بیش از 385 گونه گیاهی در این منطقه رویت شده‌اند که در کنار گونه‌های جانوری مختلفی از قبیل مارهای شنی، گرگ، انواع لاک‌پشت‌، روباه به این منطقه تنوع بخشیده‌اند. پرندگان مختلفی از قبیل بالابان، عقاب، چکاوک، کبک و سارگپه در آسمان این منطقه پرواز می‌کنند.

• آدرس منطقه حفاظت‌شده میشوداغ: استان آذربایجان شرقی، شمال غربی تبریز، جاده مرند، روستای صوفیان، جاده صوفیان-شبستر، جاده شبستر-دریان

آبشار گل آخور

آبشارهای پرآب اطراف تبریز یکی از پرطرفدارترین جاذبه‌های طبیعی و گردشگری هستند و یکی از این آبشارها، آبشار گل آخور در ورزقان است. این آبشار در فاصله 85 کیلومتری شمال غربی تبریز قرار دارد و نام خود را از نزدیک‌ترین روستا به خود گرفته است و به‌معنای «گل‌ریز» به کار می‌رود.

آبشار گل آخور حدود 12 متر ارتفاع دارد و سرچشمه آن، چشمه‌هایی هستند که در ارتفاعات روستای گل آخور قرار دارند. با وجود این آبشار و چشمه‌های متعدد، پوشش گیاهی اطراف آبشار سرسبز و متنوع است.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

جنگل های ارسباران کجاست؟ | مسیر دسترسی به بهشتی در آذربایجان

روستای گل آخور یک روستای پلکانی دیگر است که معماری خاص این خانه‌ها توجه گردشگران زیادی را به جلب کرده‌اند. آب آبشار گل آخور و چشمه‌های اطرافش آهکی است و با فرسایش آب آن‌ها مناظر زیبایی پدید آمده است. در اطراف آبشار گل‌آخور جاذبه‌های طبیعی دیگری از قبیل غار، چشمه و آبشارهای پرآب وجود دارند.

• آدرس آبشار گل آخور: استان آذربایجان شرقی، شمال غربی شهر تبریز، جاده مرند، جاده ایری، جاده روستای استرغان، جاده گل آخور

آبشار اسکندر

آبشار اسکندر یکی دیگر از آبشارهای پرآب و مرتفع اطراف تبریز است که در فاصله 45 کیلومتری جنوب شرقی تبریز قرار گرفته است. آبشار اسکندر در دامنه‌های شمالی کوه سهند و نزدیک به روستای طویقون قرار دارد و ارتفاع آن تا 30 متر می‌رسد.

این آبشار در فصل زمستان یخ می‌زند و یخ‌نوردی با تجهیزات مخصوص در این منطقه طرفداران خاص خود را دارد. این آبشار در مسیر جاده تبریز به اهر قرار دارد و برای رفتن به این آبشار باید در طول مسیر به جاده فرعی روستای طویقون مسیر خود را کج کنید. در نزدیکی این آبشار، غارهای طبیعی متعددی وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها بازدید کنید.

• آدرس آبشار اسکندر: استان آذربایجان شرقی، جنوب شرقی شهر تبریز، جاده هریس، جاده طویقون، جاده آلانق، روستای اسکندر

آبشار آسیاب خرابه

یکی دیگر از آبشارهای معروف و زیبای اطراف شهر تبریز، در فاصله 160 کیلومتری شمال غربی این شهر قرار دارد و آبشار آسیاب خرابه نام دارد. این آبشار درون دره‌ای بین صخره‌های سنگی زیبا و در نزدیکی روستا و از جاهای دیدنی جلفا است. آبشار آسیاب خرابه بین اهالی مردم تبریز با نام «خارابا دییرمان» شناخته می‌شود و به‌دلیل قرارگیری در نزدیکی یک آسیاب قدیمی با نام «آسیاب خرابه» معروف شده است.

این آبشار از چندین آبشار کوچک و بزرگ تشکیل شده است و مرتفع‌ترین آبشار آن تا 15 متر ارتفاع می‌گیرد. تمامی آبشارهای آسیب خرابه از چشمه‌ای در کوه «کیامکی» واقع در منطقه ارسباران سرچشمه می‌گیرند. ضمنا جالب است این را بدانید که به‌دلیل وجود آبشارهای متعدد در اطراف این آبشار، صدای شرشر آب در سراسر دره پیچیده می‌شود.

بازدید از این آبشار در فصل زمستان پیشنهاد نمی‌شود؛ زیرا به‌دلیل یخ‌زدگی بخش‌های مختلف آبشار آسیاب خرابه، صخره‌های اطراف آن دچار ریزش می‌شوند و ممکن است جان شما را در معرض خطر قرار دهد. آبشار آسیاب خرابه در نزدیکی روستای منجر و اطراف رود ارس قرار دارد و بهترین مسیر برای رفتن به این آبشار، جاده هادی شهر است. مسیر دسترسی پیاده‌روی و سنگ‌فرش این آبشار نیز جلوه‌نمایی می‌کند و ظاهر زیبایی به منطقه بخشیده است.

• آدرس آبشار آسیاب خرابه: استان آذربایجان شرقی، شمال غربی شهر تبریز، جاده مرند، جاده هادی شهر، جاده سیه رود، جاده آبشار آسیاب خرابه

کوه‌های رنگی آلاداغ لار

از آبشارهای اطراف تبریز که بگذریم، کوه‌های رنگی آلاداغ لار در فاصله 25 کیلومتری شمال شرقی شهر تبریز قرار دارند که یکی از جاذبه‌های گردشگری نسبتا متفاوت با دیگر دیدنی‌های اطراف تبریز هستند. کوه‌های رنگی آلاداغ لار که در فاصله نزدیکی از شهر تبریز قرار دارند، کوه‌هایی قرمز، نارنجی، زرد، سبز و آبی را شامل می‌شوند.

در اطراف این کوه‌های رنگی، چندین روستای مختلف قرار دارند که می‌توانید از آن‌ها بازدید کنید. کوه‌های آلاداغ لار مناظر کم‌نظیری را پدید آورده‌اند که در سراسر جهان نمونه‌های مشابه کمی برای آن وجود دارد. این کوه‌ها بر اثر فرسایش حوضچه‌های پر از رسوب آهن به رنگ‌های قرمز درآمده‌اند.

کوه‌هایی که رنگ‌های دیگری دارند نیز از مواد معدنی موجود در زمین کوه‌های آلاداغ لار پدید آمده‌اند. این کوه‌ها بیش از 15 میلیون سال قدمت دارند و یکی از قدیمی‌ترین پدیده‌های طبیعی جهان هستند.

• آدرس کوه‌های رنگی آلاداغ لار: استان آذربایجان شرقی، شمال شرقی تبریز، جاده تبریز-اهر

دره سعیدآباد

دره سعیدآباد را می‌توان یکی از معروف‌ترین ییلاق‌های استان آذربایجان شرقی به شمار آورد که در فاصله 45 کیلومتری جنوب شرقی شهر تبریز قرار دارد. این دره در نزدیکی روستایی با همین نام قرار گرفته است و نامش را از همین روستا گرفته است. جاری شدن رودخانه پرآب «سید آوا چای» در دره سعیدآباد باعث سرسبز شدن و تنوع پوشش گیاهی این دره شده است.

این دره پر از کشتزارها و باغ‌های میوه است که در فصل بهار و تابستان شکوفه و میوه‌های بسیاری به بار می‌آورند. از طرف دیگر این دره در پایین‌ترین نقاط اطراف کوهستان سهند قرار گرفته است و در فصول سرد سال با بارش برف و باران بر آب و هوای این منطقه تاثیر بسزایی می‌گذارند.

پل قدیمی سعیدآباد که «پل شیخ» نام دارد، یکی از آثار تاریخی برجسته داخل این دره است که قدمت آن به دوره صفوی برمی‌گردد. وجود کاروان‌سراهای «حاج آبابا» و «قدمگاه» که از دیگر آثار تاریخی اطراف این دره هستند، ارزش بازدید از این دره را دوچندان کرده‌اند.

• آدرس دره سعیدآباد: استان آذربایجان شرقی، جنوب شرقی شهر تبریز، جاده هریس، روستای سعیدآباد

تالاب قوری گل

تالاب قوری گل که در مجاورت روستای یوسف آباد قرار دارد، یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی اطراف تبریز است که بر اثر آب شدن برف‌های ارتفاعات کوهستان‌های اطراف منطقه شکل می‌گیرد. آب این تالاب با گرم شدن هوا و آب شدن برف‌های کوهستان تامین می‌شود. شاید مهم‌ترین دلیلی که تالاب قوری گل را به یکی از مراکز گردشگری تبدیل کرده است، مهاجرت انواع پرندگان در فصول سرد سال به این تالاب است.

تالاب قوری حدود 200 هکتار وسعت دارد دریاچه آب شیرین آن، منبع اصلی تامین آب آشامیدنی روستاهای اطراف است. وجود آب شیرین همین دریاچه است که تالاب قوری گل را از دیگر تالاب‌های منطقه متمایز کرده است. تالاب قوری گل در فاصله 50 کیلومتری جنوب شرقی تبریز قرار دارد و فراموش نکنید که شکار جانوران و پرندگان در این منطقه ممنوع است.

اردک سرسفید و اردک مرمری از مهمترین پرندگانی هستند که در این تالاب زندگی می‌کنند و متاسفانه این گونه از پرندگان در خطر انقراض قرار دارند. این تالاب زیستگاه گونه‌های جانوری مختلفی از قبیل روباه، گرگ، سمور سنگی، موش مغان، انواع مار، مارمولک آبی، انواع قورباغه، ماهی تالاب و کپور است. پوشش گیاهی این تالاب نیز متنوع است و گیاهانی چون زنبق کوهی، بومادران، شیرین‌بیان، شنگ و آلاله آبزی در این منطقه قابل رویت هستند.

• آدرس تالاب قوری گل: استان آذربایجان شرقی، جاده تبریز-زنجان، روستای اکین آباد، جاده تالاب قوری گل

کویر قوم تپه

اگرچه وجود یک کویر ناسه‌ای در مناطق کوهستانی آذربایجان شرقی می‌تواند غیرممکن باشد، ولی واقعا چنین مکانی در شمال شرقی تبریز و نرسیده به بخش صوفیان وجود دارد.

این کویر ماسه‌ای کوهستانی، کویر قوم تپه نام دارد و  یک کویر فصلی است که در فصل زمستان پوشیده از برف می‌شود که در مقایسه با کویرهای مرکزی ایران متفاوت است. سفر به این کویر کوهستانی در هر فصلی از سال توصیه می‌شود، ولی ماهیت این کویر در فصول گرم سال پدیدار می‌شود.

• آدرس کویر قوم تپه: استان آذربایجان شرقی، شمال شرقی تبریز، نرسیده به صوفیان

جاذبه‌های تاریخی اطراف تبریز

در ابتدا به ماهیت تاریخی شهر تبریز اشاره شد و همانطور که می‌دانید شهر تبریز به‌دلیل آنکه مرکز استان آذربایجان شرقی است، برای اقوام ترک و آذری کشورمان اهمیت زیادی دارد. شهری که تاریخ پارسی را در جای‌جای خود حفظ کرده است، همچون صندوقچه‌ای از گنج‌های بلاعوض است. در ادامه تعدادی از مهم‌ترین جاهای دیدنی اطراف تبریز که اکثرا قلعه‌های تاریخی خوش‌ساختی هستند را به شما معرفی کنیم.

پیشنهاد می کنیم بخوانید:

جاهای دیدنی سرعین؛ سفر به سرزمین چشمه ها و طبیعت

گورستان تاریخی پینه شلوار

یکی از نزدیک‌ترین و مهم‌ترین آثار تاریخی اطراف تبریز در فاصله 10 کیلومتری جنوب شرقی تبریز قرار دارد و یک گورستان تاریخی بنام پینه شلوار است. گورستانی ییلاقی که در فصول گرم سال نیز سرمای ارتفاعات کوهستانی را می‌توان تا حدودی احساس کرد. گورستان تاریخی پینه شلوار در روستایی با همین نام قرار دارد و براساس نظریه اهالی شهر تبریز، گویا گورستان پینه شلوار قدیمی‌ترین گورستان این شهر است و جسد اجساد آنان در این گورستان دفن شده است. روستای دیگری نزدیک به این روستا وجود دارد که با نام «شادآباد مشایخ» شناخته می‌شود.

قدمت این گورستان به دوره پیش از تاریخ بازمی‌گردد و سنگ قبرهای موجود در این گورستان شباهت زیادی با سنگ قبرهای گورستان خالد نبی گلستان دارند. البته تمامی تاریخ‌هایی که در رابطه با این گورستان اعلام شده است، پیش‌بینی و براساس تخمین هستند و هیچ سند مشخصی برای اثبات آن‌ها وجود ندارد. روایت‌های مختلفی از دفن اشخاص بزرگ تاریخی و مذهبی در این گورستان وجود دارد. با توجه به سنگ قبرهایی که در این گورستان وجود دارد، این گورستان در سه دوره تاریخی مختلف محل دفن ساکنین منطقه بوده است که هر کدام از این سنگ قبرها متعلق به اقوام و فرهنگ‌های مختلفی است.

• آدرس گورستان تاریخی پینه شلوار: استان آذربایجان شرقی، جنوب تبریز، روستای شادآباد مشایخ، گورستان پینه شلوار

قلعه هلاکوخان

قلعه هلاکوخان یکی دیگر از آثار تاریخی و جاهای دیدنی اطراف تبریز است که از جمله قلعه‌های تاریخی متعدد در اطراف تبریز است. این قلعه متعلق به دوره حکومت ساسانی است که تا قرن‌های میانی پس از ورود اسلام به ایران نیز مورد استفاده قرار گرفته است. قلعه هلاکوخان در نزدیکی روستای آق گنبد و در ارتفاعات کوه‌های منطقه قرار گرفته است. این قلعه که اکنون نام خود را از هلاکوخان مغول گرفته است و سبک معماری آن شباهت زیادی به قلعه بابک دارد. این قلعه در منطقه‌ای قرار گرفته است که به جزیره اسلامی شهرت دارد و از هفت روستای نزدیک به تبریز تشکیل شده است.

قلعه هلاکوخان در فاصله 75 کیلومتری جنوب غربی تبریز قرار دارد و مسیر دسترسی به این قلعه ناهموار و طاقت‌فرسا بوده است؛ از این رو محل امنی برای استراحت و اقامت حاکمان و ارتش جنگجویان در نظر گرفته شده است تا با خیالی راحت به استراحت بپردازند.

در اطراف این قلعه 3 پرتگاه خطرناک وجود دارد که اهمیت بالای احتیاط در حین کاوش در قلعه هلاکوخان را نشان می‌دهد. آب‌انبارهای قدیمی موجود در مسیر دسترسی به این قلعه در فصل‌های پربارش پر از آب می‌شوند و از همین آب‌انبارها در زمان‌های گذشته به‌عنوان منابع ذخیره آب استفاده می‌کردند. برای رفتن به این قلعه باید پس از ورود به روستای آق گنبد، از مسیر خاکی موجود در سمت راست روستا به طرف قلعه هلاکوخان حرکت کنید و از میان گل‌های شقایق زیبا بگذرید.

• آدرس قلعه هلاکوخان: استان آذربایجان شرقی، کمربندی سردرود، جاده ایلخچی، آذرشهر، جاده مجارشین

قلعه جوشین

یکی دیگر از قلعه‌های تاریخی و جذاب اطراف تبریز، قلعه جوشن است که در فاصله 100 کیلومتری شمال تبریز قرار دارد و در نزدیکی روستایی با همین نام قرار گرفته است. این قلعه در ارتفاعات مرتفع و پرشیب کوه پیر سقا و بر فراز قله‌ای واقع در منطقه تاریخی و معروف دیزمار ارسباران قرار دارد.

براساس اسناد تاریخی یا همان سفالینه‌های کشف شده در این قلعه، قلعه جوشین در هزاره اول قبل از میلاد مسیح و قرن‌های ابتدایی پیدایش اسلام بنا شده است. در واقع این قلعه متعلق به دوران هخامنشیان است و تا سده 6 پس از اسلام مورد استفاده قرار گرفته است. تعدادی از کارشناسان و باستان‌شناسان نیز این قلعه را یکی از قلعه‌های بابک خرمدین و همراهان وی می‌دانند.

در ورودی قلعه جوشین از سنگ‌های تراش‌خورد‌ه‌ای بنا شده است و دو برج دیده‌بانی در اطراف این قلعه مشاهده می‌کنید که ظاهرا در گذشته تعداد بیشتری از این برج‌ها وجود داشته است. اتاق‌های این قلعه از مصالحی چون سنگ و ملات گچ ساخته شده‌اند. ضمنا در اطراف این قلعه چندین گودال کوچک حفر شده است که محلی برای روشن کردن مشعل بوده‌اند.

برای بازدید از این قلعه باید ابتدا به شهر ورزقان بروید که قلعه جوشین درست در جهت شمال غربی این شهر قرار گرفته است. قلعه جوشین در ارتفاع 1,800 متری از سطح دریا قرار دارد و باید به طرف روستای خاروانا حرکت کنید. مسیر دسترسی به این قلعه بسیار تنگ است و حتی دو نفر هم نمی‌توانند به راحتی در کنار یکدیگر این مسیر را طی کنند. ضمنا در مسیر رفتن به این قلعه مراقب باشید که از سه شیب تند این مسیر جدا دوری کنید که خطرناک هستند.

• آدرس قلعه جوشین: استان آذربایجان شرقی، جاده ورزقان-خاروانا، روستای جوشین

قلعه ضحاک

قلعه ضحاک یکی دیگر از قلعه‌های تاریخی اطراف تبریز است که با نام «نارین قلعه» نیز شناخته می‌شود. این قلعه در فاصله 150 کیلومتری جنوب شرقی تبریز قرار دارد و براساس اسنادی که کشف شده است، این قلعه در دوران حکومت اشکانیان و ساسانیان در اوج شکوه خود قرار داشته است؛ البته هنوز از نوع کاربری این قلعه اطلاعات دقیقی در دست نیست.

قلعه ضحاک را می‌توان در دسته قلعه‌های موسوم به «قلعه دختر» قرار داد که چندین نمونه از آن در فیروزآباد استان فارس قرار دارند. همچنین براساس نظریه تعدادی از کارشناسان این قلعه یکی از پرستشگاه‌های الهه آناهیتا بوده است که در دوران قبل از اسلام مورد استفاده قرار می‌گرفته است. تعدادی دیگر از مورخان نیز این قلعه را یک دژ نظامی مستحکم متعلق به دوران اشکانیان دانسته‌اند. طاق‌های دژ ضحاک نمونه بارزی از معماری اشکانیان است که نمونه کامل‌تر و زیبا‌تر آن ار می‌توان در معماری ایوان خسرو واقع در تیسفون مشاهده کرد.

برج‌ها و لایه‌های پوششی باقی مانده از قلعه ضحاک ظاهری مانند سنگ‌های مکعب مستطیل دارند و همین طراحی است که گویای قدمت این قلعه تا دوره ساسانی است. البته با توجه به سفالینه‌هایی که در این قلعه کشف شده است، احتمال می‌رود که این قلعه تا قرن‌های ششم و هفتم هجری قمری و در دوره اسماعیلیه مورد استفاده قرار گرفته است.

• آدرس قلعه ضحاک: استان آذربایجان شرقی، جاده تبریز-زنجان، روستای علی آباد علیا، روستای عربلو

قلعه پشتاب

قلعه پشتاب اهر یکی دیگر از قلعه‌های تاریخی اطراف شهر تبریز است که دارای کاربرد نظامی بوده است. این قلعه در فاصله 180 کیلومتری شمال شرقی تبریز در امتداد جاده هوراند و نزدیک به روستایی با همین نام قرار دارد. قلعه پشتاب بر فراز یک کوه صخره‌ای قرار گرفته است و اطراف آن پرتگاه‌های خطرناک وجود دارند. این قلعه برای برقراری ارتباط با دیگر قلعه‌های موجود در استان آذربایجان شرقی مورد استفاده قرار می‌گرفته است و با روشن کردن آتش و بلند شدن دود آن به قلعه‌های دیگر علامت می‌دادند.

بنای قلعه پشتاب به دوره اشکانیان تعلق دارد و در دوره ساسانیان نیز مورد استفاده قرار گرفته است. تنها راه ورود به این قلعه یک مسیر پلکانی 220 پله‌ای است که در شمال این قلعه قرار دارد. برای ساخت دیوارهای قلعه پشتاب از مصالحی مانند ساروج، آجر و سنگ‌های لاشه‌ای استفاده شده است و با ملات گل رس به آن استحکام بخشیده‌اند.

براساس آثار متعددی که در این قلعه کشف شده است، اشکانی و ساسانی بودن این قلعه تایید شده است و کنده‌کاری‌های هندسی و قرمز رنگ موجود در ظروف سفالی استنادی بر این ادعا است. همچنین در سفالینه‌هایی که به دوره اسماعیلیه نسبت داده شده‌اند، مواد کانی یافت شده است که برای ساخت ظروف ساده و لعاب‌دار کاربرد دارند.

در بخش شمالی قلعه پشتاب، آب‌انبارهای متعددی وجود دارند که گویا به‌عنوان منابع ذخیره آب کاربر داشته‌اند. پوشش گیاهی و گونه‌های جانوری اطراف این قلعه بسیار متنوع است؛ ظاهرا هنوز هم آنچنان روحیه جنگاوری از این قلعه دور نشده است و به هر شکلی در دل طبیعت و جانوران اطراف دمیده شده است.

مسیر دسترسی به قلعه پشتاب اگرچه ممکن است، برای کوهنوردان آسان باشد، ولی برای افرادی که از آمادگی جسمانی لازم برخوردار نیستند، چالش‌برانگیز باشد؛ از این رو بهتر است برای استراحت در طول مسیر اندکی در کنار آلاچیق‌ها توقف و استراحت کنند. ضمنا برای رسیدن به کوهی که قلعه پشتاب بر فراز آن واقع شده است، باید از جاده کلیبر به‌طرف روستای هوراند حرکت کنید و با استفاده از تابلوهای راهنما وارد مسیر دسترسی به قلعه شوید.

• آدرس قلعه پشتاب: استان آذربایجان شرقی، جاده اهر، جاده هوراند

قلعه بابک

قلعه بابک یکی از آثار تاریخی و یکی دیگر از قلعه‌های باستانی اطراف تبریز است که در فاصله 190 کیلومتری شمال شرقی تبریز و 3 کیلومتری جنوب غربی کلیبر قرار دارد. براساس نظریه مورخان، سفالینه‌ها و اشیاء کشف شده، این قلعه نیز همانند بسیاری از قلعه‌های اطراف تبریز به دوره اشکانیان و ساسانیان تعلق دارد. قلعه بابک را همچنین با نام‌های «دژ بابک» و «قلعه جمهور» می‌شناسند.

این قلعه در ارتفاع 2,700 متری از سطح دریا قرار دارد و در اطراف این قلعه دره‌های عمیق 400 تا 500 متری قرار دارند. این قلعه به‌دلیل سکونت «بابک خرمدین» و همراهانش در این قلعه بنام قلعه بابک خوانده می‌شود. از طرفی اطلاعاتی از کاربرد این قلعه بعد از بابک خرمدین برای پادشاهان ایران و حاکمان منطقه وجود ندارد.

در چهار سمت قلعه بابک برج‌های دیده‌بانی استوانه‌ای قرار گرفته‌اند که بر تمامی مناطق اطراف قلعه اشراف دارند. برای ورود به این دژ مستحکم یک مسیر ورودی تنگ در نظر گرفته شده است که به لحاظ استراتژیک یک امتیاز مثبت محسوب می‌شود.

بیشتر بخش‌های این قلعه در شمال غربی آن قرار گرفته‌اند و شامل یک ساختمان سه طبقه، تالار اصلی و هفت اتاق می‌شوند. بخش‌های دیگر این قلعه نیز در شمال غربی این دژ قرار گرفته‌اند. برای بازدید از قلعه بابک باید از تبریز به‌طرف جاده اهر و کلیبر حرکت کنید و در نهایت از یک کوه با مسیری باریک و پرپیچ‌وخم بالا بروید.

• آدرس قلعه بابک: استان آذربایجان شرقی، سه کیلومتری جنوب غربی کلیبر

پل لیلان

پل تاریخی لیلان بر فراز یک رودخانه فصلی بنام «لیلان چای» بنا شده است که در فاصله یک کیلومتری جنوب شهر لیلان قرار دارد. این پل در فاصله 165 کیلومتری جنوب تبریز قرار دارد و به‌عنوان یک پل ارتباطی بین دو روستای «فتح الله کندی» و «محسن آباد» و شهر لیلان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وجود رودخانه «لیلان چای» در این منطقه سبب حاصلخیزی زمین‌های اطراف شده است و از آن برای آبیاری زمین‌های کشاورزی منطقه استفاده می‌شود. اما معماری پل لیلان شباهت زیادی به آثار باقی مانده از دوران ایلخانی دارد؛ با اینکه سند و کتیبه‌ای برای اثبات این قضیه و زمان ساخت این پل وجود ندارد، ولی به‌دلیل شباهت این پل با سازه‌های متعلق به ایلخانیان، زمان تقریبی ساخت پل را در این دوره تخمین زده‌اند.

پل لیلان دارای سه دهانه با اندازه برابر است. در ساخت این پل از سنگ‌های تراشیده و آجر استفاده شده است. در غرب این پل سه پشت‌بند نیم‌دایره‌ای و در شرق این پل یک سد موج شکن مثلثی وجود دارد. اخیرا در فاصله 100 متری غرب پل لیلان، یک پل جدید احداث شده است تا از آسیب‌های احتمالی به این پل جلوگیری کند.

• آدرس پل لیلان: استان آذربایجان شرقی، میاندوآب، اتوبان ستارخان، جاده محمود آباد

رصدخانه مراغه

رصدخانه مراغه که یکی از معروف‌ترین رصدخانه‌های تاریخ ایران است به‌عنوان اولین رصدخانه جهان و قدیمی‌ترین پایگاه علمی جهان اسلام شناخته می‌شود. رصدخانه مراغه در قرن هفتم هجری قمری به دستور خواجه نصیرالدین طوسی و در دوره ایلخانیان بنا شده است.

پس از حمله چنگیزخان مغول و فتح ایران، نوه خود یعنی هلاکوخان را به‌عنوان حاکم ایران منصوب کرد. خواجه نصیرالدین طوسی تلاش زیادی کرد تا با خدمت به هلاکوخان از ویرانی‌های غیرقابل جبران جلوگیری کند و برعکس تلاش‌های زیادی جهت پیشرفت و آبادی ایران در تمامی امور نمود. رصدخانه مراغه در زمان حکومت هلاکوخان مغول، یکی از مهم‌ترین مراکز تجمع دانشمندان جهان اسلام و انجام پژوهش‌های علمی مستمر به‌شمار می‌رفت. از مهمترین اشخاصی که در این مرکز علمی فعالیت داشته‌اند، می‌توان به «قطب‌الدین فخرالدین مراغی»، «محی‌الدین مغربی» و «قطب‌الدین شیرازی» اشاره کرد.

ساخت این مرکز علمی حدود 15 سال به طول انجامیده است و به‌دستور هلاکوخان حاکم وقت ایران، تمام کتاب‌های علمی و ابزار محاسباتی نجوم در این مرکز جمع‌آوری می‌کنند. در کتابخانه رصدخانه مراغه بیش از 400 هزار کتاب دست‌نویس وجود داشته است که در نوع خود بی‌نظیر است. این رصدخانه تا دوره سلطنت محمد خدابنده همچنان به کار خود ادامه داد، ولی پس از آن با بی‌توجهی‌های ظالمانه و جاهلانه حاکمان بعدی بلااستفاده ماند.

به‌طورکلی ساختمان این رصدخانه از برج مرکزی استوانه‌ای، کتابخانه و یک اتاق مجزا تشکیل شده است. داخل برج اصلی این رصدخانه یک راهرو با 6 اتاق قرار گرفته‌اند که در ساخت آن‌ها از ملات گچ، قلوه سنگ و سنگ‌های تراش‌خورده استفاده شده است. از این رصدخانه به‌عنوان یک مرجع برای ساخت رصدخانه‌های مختلفی استفاده شده است که یکی از آن‌ها به دستور امپراتور چین در کشور چین ساخته شد. این رصدخانه در فاصله 135 کیلومتری جنوب تبریز در کمربندی شهر مراغه قرار دارد.

• آدرس رصدخانه مراغه: استان آذربایجان شرقی، کمربندی مراغه، بلوار ولی‌عصر ،خیابان رصدخانه

گنبد سرخ مراغه

گنبد سرخ مراغه یکی دیگر از معروف‌ترین و قدیمی‌ترین بناهای تاریخی اطراف تبریز است که در فاصله 140 کیلومتری جنوب تبریز و در شهر مراغه قرار دارد. این گنبد سرخ در سال 542 هجری قمری توسط «عبدالعزیز بی محمود» و معماری «بنی بکر محمد» ساخته شده است. نام این دو شخص در کتیبه‌های موجود در بخش‌های شمال و غربی این گنبد ذکر شده است. این گنبد در واقع آرامگاه پنج تن از بزرگان مراغه است که با نام گنبد سرخ شناخته می‌شود.

معماری این بنا در نوع خود جالب است و معماری آذری معروف است. در ساخت گنبد سرخ مراغه از آجرهای سرخ رنگ و کاشی‌های فیروزه‌ای استفاده شده است. همچنین در کتیبه‌های متعددی که دورتادور گنبد وجود دارند، آیاتی از قرآن و زمان ساخت آن نوشته شده است.

• آدرس گنبد سرخ مراغه: استان آذربایجان شرقی، شهر مراغه، خیابان آقا لار، خیابان ارجمندی، پارک گنبد سرخ

معابد و کلیساهای اطراف تبریز

شهر تبریز یکی از شهرهای تاریخی در شمال شرقی ایران است که عبادتگاه‌ها و کلیساهای متعددی در آن ساخته شده است. البته علاوه‌بر شهر تبریز در اطراف این شهر نیز تعدادی عبادتگاه و کلیسای معروف ساخته شده است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

معبد مهر ورجوی

معبد مهر ورجوی یکی از بناهای تاریخی و مذهبی اطراف تبریز است که در فاصله 150 کیلومتری جنوب تبریز و در شهر مراغه ساخته شده است. این معبد را دل زمین حفاری شده است و به‌عنوان یکی از عبادتگاه‌های ایران باستان به‌شمار می‌رود. معبد مهر ورجوی در دوره حکومت اشکانیان ساخته شده است و بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین بنای ساخته شده در زمان خود بوده است. جالب آنکه این معبد در یک مجموعه باستانی و زیر یک قبرستان قدیمی قرار دارد؛ البته هنوز دسترسی به بخش‌های زیادی از این معبد امکان‌پذیر نیست و زیر خاک مدفون هستند.

در اطراف این معبد و گورستان قدیمی، یک اصطبل و چله خانه در محوطه‌ای تاریخی وجود دارند. بر دیواره‌های معبد مهر ورجوی آیاتی از قرآن کریم حکاکی شده است که طبق نظریه کارشناسان مربوط به دوره ایلخانیان هستند. این معبد پس از ورود اسلام به ایران به‌عنوان یک خانقاه کاربرد داشته است.

از ورودی معبد تا انتهای داخلی آن حدود 38 متر فاصله وجود دارد و در بخش چپ ورودی معبد، فضایی مربعی در دل صخره‌ها حفاری شده است. داخل بنای معبد مهر چهار اتاق گنبددار وجود دارند که در سقف آن‌ها نورگیرهایی قرار داده شده است.

• آدرس معبد مهر ورجوی: استان آذربایجان شرقی، شهر مراغه، جاده دانشکده پرستاری و مامایی، جاده باغ ورجوی، جاده روستای چای باغی، جاده معبد مهر

کلیسای هوانس

کلیسای هوانس یکی از کلیساهای تاریخی اطراف تبریز است که در فاصله 135 کیلومتری جنوب تبریز و در شهر مراغه قرار دارد. این کلیسا در سال 1840 میلادی و به دستور سردار سامسون خان و با طراحی معماری روسی در محلی که یک کلیسای قدیمی متروک از قرن‌های پنجم و ششم میلادی وجود داشت، ساخته شد.  پس از گذشت حدود یک قرن این کلیسا بر اثر یک زلزله سهمناک دچار خسارات بسیاری شد و بخش‌های زیادی از ساختمان کلیسا از بین رفتند.

کلیسای هوانس دارای یک پلان مستطیلی در بخش‌های شرقی و غربی است و نام یکی از حواریون مسیح را بر آن نهاده‌اند. کلیسای هوانس تنها کلیسای تاریخی شهر مراغه است که به یادگار مانده است و دوران اوج آن را همان کلیسای نخستین می‌دانند که در دوره ایلخانیان وجود داشته است. کلیسای هوانس به‌عنوان یکی از مراکز اصلی ارامنه کاتولیک مورد استفاده قرار می‌گرفت، ولی اکنون چنین کاربردی ندارد.

کلیسای هوانس دارای سه بخش اصلی زیر است:

• سکوی اسقف اعظم
• مدرسه
• محلی برای روشن کردن شمع

بالای در ورودی این کلیسا، یک گنبد هرمی و یک ناقوس طراحی کرده‌اند و بخش‌های داخلی کلیسا نیز هر کدام یک گنبد جداگانه دارند. ارتفاع گنبد هرمی و ناقوس کلیسا از گنبدهای دیگر بیشتر است. ساختمان این کلیسا از جنس آجر است و تزئینات منحصربه‌فردی را در گنبدها و محراب آن انجام داده‌اند.

• آدرس کلیسای هوانس: استان آذربایجان شرقی، شهر مراغه، خیابان امام خمینی، خیابان دربند کلیسا، کلیسای هوانس

کلیسای موجومبار

کلیسای موجومبار یکی دیگر از کلیساهای اطراف شهر تبریز است که در فاصله 30 کیلومتری جاده تبریز-مرند و در شهرستان شبستان قرار دارد. این کلیسا که با نام سنت هریپسیمه نیز شناخته می‌شود، به‌طور دقیق‌تر در فاصله 50 کیلومتری شمال غربی تبریز و در روستای موجومبار قرار دارد. این روستا در یک دره سرسبز و طبیعتی شگفت‌انگیز واقع شده است و خانه‌های پلکای این روستا که از جنس سنگ و خشت هستند، توجه گردشگران را به خود جلب می‌کنند.

ساختمان کلیسای موجومبار بزرگ و منحصربه‌فرد است، ولی از قدمت این روستا اطلاعات دقیقی در دست نیست. البته براساس نظریه بعضی مورخان، این قلعه بین قرن‌های نهم تا سیزدهم میلادی بنا شده است و دلیل اصلی این ادعا نیز شباهت معماری این کلیسا به معماری دیگر بناهای ایلخانی است.

برای بازدید از این کلیسا باید در کیلومتر 30 جاده تبریز-مرند وارد مسیر فرعی آسفالت شمالی شوید. در امتداد این جاده آسفالته یک جاده خاکی منشعب می‌شود که از میان دشت‌ها و تپه‌ها می‌گذرد تا به روستای موجومبار برسید.

• آدرس کلیسای موجومبار: استان آذربایجان شرقی، شمال غربی تبریز، جاده سار، جاده موجومبار، کلیسای موجومبار

سایر جاهای دیدنی اطراف تبریز

تبریز و مناطق اطراف آن دارای جاهای دیدنی بسیاری هستند که می‌توانند گردشگران را به خود جذب کنند. برخی از این جاهای دیدنی عبارتند از:

سد امند

سد امند در نزدیکی روستایی با همین نام و در فاصله 20 کیلومتری شمال غربی تبریز بنا شده است. این سد به تفریحگاهی برای ساکنان شهر تبریز و گردشگران تبدیل شده است و امکانات رفاهی مناسبی برای این منطقه در نظر گرفته شده است. در اطراف این سد یک هتل پنج ستاره و اقامتگاه‌های بوم‌گردی متعددی وجود دارد که اقامت را برای گردشگران آسان کرده‌اند. از جمله تفریحاتی که در این تفریحگاه در نظر گرفته شده است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قایق‌رانی
• جت اسکی
• اسکی روی آب
• سوارکاری
• گلف
• فوتبال در زمین چمن

سد امند در رونق کشاورزی و باغداری روستاهای اطراف تاثیر بسزایی داشته است و مشکلات تامین آب آشامیدنی را رفع کرده است. مناطق اطراف این سد به‌عنوان ییلاق عشایر اطراف مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• آدرس سد امند: استان آذربایجان شرقی، جاده تبریز-شبستر، جاده سد امند

پیست اسکی پیام

پیست اسکی پیام یا یام همانطور که از نامش پیداست به‌عنوان یکی از بهترین تفریحگاه‌های اطراف تبریز در فصل زمستان شناخته می‌شود. این پیست اسکی در فاصله 60 کیلومتری شمال غربی تبریز و در ارتفاعات رشته‌کوه میشوداغ واقع شده است. این پیست اسکی تفریحگاه ساکنان تبریز و گردشگران زیادی است؛ از این رو جهت سهولت دسترسی بازدیدکنندگان، مسیر دسترسی آن از طریق جاده اصلی تبریز-مرند میسر شده است.

این پیست اسکی وسعت زیادی ندارد، ولی شیب ملایم آن برای اسکی‌بازان مبتدی مناسب است. پیست اسکی پیام شامل سه تله اسکی بشقابی می‌شود که در طول سالیان متمادی بهره‌برداری شده‌اند. در این پیست اسکی برای بازدیدکنندگان اعم از خانواده‌ها و گردشگران امکانات رفاهی مناسبی در نظر گرفته شده است.

• آدرس پیست اسکی پیام: استان آذربایجان شرقی، شمال غربی تبریز، جاده مرند، جاده میشوداغ

جاهای دیدنی اطراف تبریز در بهار

زیبایی تعدادی از جاهای دیدنی اطراف تبریز را می‌توان فقط می‌توان در فصل بهار مشاهده کرد و از آن لذت برد. بهار فصل شکوفه‌ها و زندگی دوباره است که طبیعت زیبایش نوید شروع یک تلاش بدون توقف را می‌دهد و جاهای دیدنی اطراف تبریز در این فصل دیدنی و صدای آبشارهایش شنیدنی می‌شوند. سفری که با گرفتن چندین تصویر زیبا از آن می‌توان اشتیاق خود برای تماشای دوباره آن را حفظ کرد. بهترین جاهای دیدنی اطراف تبریز برای بازدید در فصل بهار عبارتند از:

• منطقه حفاظت‌شده سهند
• منطقه حفاظت‌شده میشوداغ
• روستای چراغیل
• روستای لیقوان
• روستای کندوان
• روستای حیله ور
• تالاب قوری گل
• قلعه بابک
• قلعه ضحاک
• قلعه پشتاب
• آبشار گل آخور

جاهای دیدنی اطراف تبریز در تابستان

اگرچه تابستان در مقایسه با فصل بهار گرم‌تر و خسته‌تر بنظر می‌رسد، ولی نمی‌توان فقط معایب آن را در نظر گرفت و مزایای آن و زیبایی‌های آن را نادیده گرفت. با توجه به آنکه شهر تبریز در منطقه‌ای کوهستانی و سردسیر قرار گرفته است، حتی در فصل‌های گرم سال نیز آب و هوای نسبتا خنکی دارد. از طرفی در فصل بهار هنوز آنقدرها آب و هوا گرم نشده است تا بتوان به‌راحتی آب‌تنی کرد و از تفریحات آبی لذت برد و با ورود به تابستان بدون دغدغه‌ای تفریحات آبی با قدرت آغاز می‌شوند. در ادامه تعدادی از جاهای دیدنی اطراف تبریز، برای بازدید در فصل تابستان ارائه می‌کنیم:

• روستای شیران
• آبشار آسیاب خرابه
• کوه‌های رنگی آلاداغ لار
• سد امند
• کویر قوم تپه
• پل لیلان
• گورستان تاریخی پینه شلوار
• قلعه جوشین
• کلیسای موجومبار
• معبد مهر ورجوی

جاهای دیدنی اطراف تبریز در پاییز

با ورود به نیمه دوم سال و شروع فصل پاییز به مرور میزان استقبال از جاذبه‌های گردشگری شهر تبریز و اطراف آن کاهش می‌یابد و دلیل آن سرمای آب و هوا است. همانطور که اشاره شد شهر تبریز در منطقه‌ای کوهستانی و سردسیر قرار دارد و از این رو در فصل‌های گرم سال نیز آب و هوای خنکی دارد؛ اما این نیمه دیگر ماجرا است و آب و هوای تبریز در فصل پاییز و زمستان سرد و استخوان‌سوز می‌شود. بنابراین مسافرانی که قصد دارند به شهر تبریز سفر کنند و از جاذبه‌های گردشگری اطراف تبریز بهره‌مند شوند، بهتر است از جاهای دیدنی زیر بازدید کنند:

• دره سعیدآباد
• قلعه هلاکوخان
• کلیسای هوانس
• رصدخانه مراغه
• گنبد سرخ مراغه

جاهای دیدنی اطراف تبریز در زمستان

اگرچه شاید سفر به تبریز در فصل زمستان جزو آخرین گزینه‌های روی میز هم نباشد که دلیل آن بارش برف سهمگین و سرمای بیش از حد آن است؛ ولی تبریز برای ورزش‌های زمستانی و تفریحات زمستانه نیز جاهای دیدنی هرچند کم برای ارائه دارد. در ادامه بهترین جاهای دیدنی اطراف تبریز را برای سفر در فصل زمستان آورده‌ایم:

• آبشار اسکندر
• پیست اسکی پیام

سخن پایانی

در این مقاله سعی بر این داشتیم تا شما را هر چه بیشتر با جاهای دیدنی اطراف تبریز اعم از جاذبه‌های گردشگری طبیعی، تاریخی، مذهبی و تفرجگاه‌های اطراف تبریز آشنا کنیم. پس اگر ساکن تبریز هستید یا قصد دارید تا در آینده به این شهر سفر کنید، ضمن بازدید از جاهای دیدنی تبریز، از جاهای دیدنی اطراف تبریز غافل نشوید. همچنین با سفر به این شهر زیبا می توانید از سوغات تبریز خرید کرده و برای عزیزانتان ببرید. نظر شما درباره جاهای دیدنی اطراف تبریز چیست؟ نظر خود را با ما در این باره به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول