قونیه شهری (استانی) تاریخی در مرکز ترکیه، واقع در جنوب غربی فلات مرکزی آناتولی که شهرتش را با تولد یکی از بزرگترین شاعران تاریخ ایران، محمد جلالالدین محمد بلخی بدست آورده است. اکنون پس از گذشت سالها بیشتر مردم با شنیدن نام این شهر و جاهای دیدنی قونیه، ناخودآگاه نام مولانا را بر سر زبان میآورند. شهری که براساس افسانه فریگی نقطه آغاز طوفان سهمگین نوح بوده است، گویی اکنون به تنها مکانی بدل گشته است که مولانا را غرق در آرامش کرده است.
قونیه را میتوان به عنوان یکی از مهمترین و تاریخیترین شهرهای عرفانی جهان به شمار آورد. اگرچه مولانا و شمس تبریزی دو گوهر کمیاب این شهر و نامهای فراموش نشدنی قونیه هستند، ولی قونیه جدا از مقابر، مساجد و موزههای منتسب به این دو شخصیت بزرگوار، جاهای دیدنی و تاریخی متعدد دیگری را نیز در دل خود جای داده است. در ادامه با ما در پته همراه شوید تا شما را با این شهر افسانهای و قدیمی آشنا کنیم.
آشنایی با جاذبههای طبیعی قونیه
شهر قونیه را نمیتوان فقط به عنوان یک شهر تاریخی و مذهبی به شمار آورد و بسیاری از جاذبهها و جاهای دیدنی قونیه بهصورت طبیعی شکل گرفتهاند. البته بعضی از این جاذبههای طبیعی تلفیقی از هنرمندیهای خداوند و بناهای تاریخی و مصنوعی موجود در قونیه هستند که دیگر آنچنان اثری از آنها باقی نمانده است. بهطورکلی کشور ترکیه که یکی از کشورهای اوراسیایی است، دارای اقلیمهای متنوعی است.
شهر قونیه نیز از این قضیه مستثنی نیست و این شهر که در مناطق مرکزی ترکیه قرار گرفته است، دارای پوشش گیاهی متنوعی است. قونیه همراه با طبیعت سرسبز شهر سیله سوباشی در کنار تپههای کوچک و بزرگ، آبشار یرکوپرو برفراز ارتفاعات سرسبز، دریاچههای نمک، گودالها و آتشفشان مکه دل از کف بازدیدکنندگان میبرد.
شهر سیله سوباشی (Şile)
اولین مکان که بهعنوان جاذبه طبیعی آن را معرفی میکنیم، شهر سیله سوباشی است که در واقع یک روستای قدیمی و زیبا در شمال غرب شهر قونیه است و دقیقا روی جاده ابریشم قرار گرفته است. این شهر یا روستا نه تنها یک روستای تاریخی با بیش از 7 هزار سال قدمت است، طبیعت زیبا و سرسبزی دارد.
شهر سیله سوباشی با هجوم اقوام مختلف و تصرف این منطقه با تغییرات فرهنگی متعددی مواجه شده است و فریگیان، یونانیان، رومیها و عثمانیها سالها در این منطقه زندگی کردهاند. معماری سنگی و چوبی ساختمانهای مسکونی سیله سوباشی، مسجد سلجوقی، پل رومی، کلیساهای غاری، رودخانه آرام و گاهی پرخروش در کنار موزههای فرهنگی آن جای بارها گشت و گذار در منطقه را دارد.
- آدرس شهر سیله سوباشی: Sille Subaşı, Hükümet Cd. No:5, 42132 Selçuklu/Konya, Turkey
دریاچه دهانه آتش فشان مکه (Meke Gölü)
دریاچه دهانه آتشفشان مکه یکی دیگر از جاذبههای طبیعی شهر قونیه است که در نواحی آناتولی مرکزی قرار دارد. این دریاچه درون دهانه آتشفشانی باستانی قرار دارد که از آخرین باری که به جوش آمده است و فوران کرده است، حدود 4 میلیون سال میگذرد. نکته قابلتوجه درباره این دریاچه، کوه مخروطی خاکستری مشهور به مکه است که در مرکز دریاچه قرار گرفته است.
آب دریاچه دهانه آتشفشان مکه در تمامی روزهای سال شور و قرمز رنگ است و این بهدلیل وجود مواد میکروارگانیسم شامل باکتری، ویروس، قارچ، جلبک و گلسنگ است. این دریاچه زیستگاه جانوران مختلفی بالاخص غازهای وحشی است و هماکنون دریاچه دهانه آتشفشان مکه بهعنوان یک منطقه حفاظتشده محسوب میشود.
- آدرس دریاچه دهانه آتش فشان مکه: Ulus Mahallesi, 42400 Karapınar/Konya, Turkey
دریاچه بی شهیر (BEYŞEHİR LAKE)
برای تماشای زندگی انواع جانوران و 150 گونه از پرندگان در محیطی سرسبز و ساحلی زیبا، میتوان به سواحل دریاچه بیشهیر دل سپرد که در نزدیکی شهر قونیه قرار دارد. این دریاچه یکی از بزرگترین دریاچههای اروپا و ترکیه است که در استان قونیه و در مناطق جنوب غربی شهر تاریخی قونیه قرار گرفته است.
دریاچه بیشهیر مساحتی بالغ بر 650 کیلومتر مربع دارد و به جرات میتوان گفت که بزرگترین دریاچه آب شیرین ترکیه است. این دریاچه همچنین بهعنوان چهارمین دریاچه بزرگ اروپا شناخته میشود و هماکنون یک منطقه حفاظتشده است. جالب آنکه در این دریاچه جزایری طبیعی وجود دارند که مامن بناهای تاریخی و فرهنگی مختلفی از قبیل قلعهها و کلیساها هستند که گردشگران زیادی را به سوی خود میکشانند.
- آدرس دریاچه بی شهیر: Gölyaka Mahallesi, Gölyaka Köyü İç Yolu, 42700 Beyşehir/Konya, Turkey
دریاچه نمک قونیه (Tuz Gölü)
یکی دیگر از دریاچههای بزرگ جهان باز هم در شهر قونیه واقع شده است و بهدلیل نمک زیاد و رنگ قرمز آن معروف شده است. این دریاچه شباهت زیادی به دریاچه دهانه آتشفشان مکه دارد و دومین دریاچه بزرگ ترکیه است. دریاچه نمک قونیه در فلات مرکزی آناتولی واقع در شمال شرقی شهر قونیه قرار گرفته است و یکی از بزرگترین حوضچههای نمک در جهان است.
رنگ قرمز یا صورتی این دریاچه بهدلیل وجود جلبکهای حاصل از کاروتنوئید موجود در کف دریاچه است. این دریاچه هماکنون بهعنون یک منطقه حفاظتشده شناخته میشود و زیستگاه گونههای جانوری و پرندگان وحشی مختلفی است. این دریاچه حاصل چندین جریان کوچک و بارشهای منطقه است. نمک این دریاچه در بازارهای محلی قونیه و ترکیه فروخته میشود و بر روی اقتصاد ترکیه تاثیرات مثبتی گذاشته است.
- آدرس دریاچه نمک قونیه: Gölyazı Mahallesi, 42870 Cihanbeyli/Konya, Turkey
دریاچه گودالها (Kızören Gölü)
شاید تصور کنید دریاچههای قونیه تمامی ندارد، ولی این آخر خط است و دریاچه گودالها یا دریاچه ابروک یکی دیگر از دریاچههای قونیه در شمال شرقی شهر قونیه قرار دارد. این دریاچه همانند دیگر دریاچههای قونیه شور و قرمز است. این دریاچه نیز همانند دریاچه دهانه آتشفشان مکه در دهانه یک آتشفشان قرار گرفته است.
این دریاچه بهدلیل وجود میکروارگانیسمهای موجود در کف دریاچه به رنگ قرمز و صورتی درآمده است. دریاچه گودالها یک منطقه حفاظتشده با طبیعتی زیباست که زیستگاه جانوران و پرندگان اهلی و وحشی است. این دریاچه تا مرکز شهر قونیه حدود 100 کیلومتر فاصله دارد.
- آدرس دریاچه گودالها: Obruk Mahallesi, 42290 Karatay/Konya, Turkey
آبشار یرکوپرو (Yerköprü Waterfall)
از دریاچههای شور و قرمز قونیه که گذر کنیم، قونیه آبشاری زیبا با طبیعتی سرسبز و دیدنی دارد که بینندگان را به حیرت وا میدارد و ناخودآگاه خود را در آبهای آبشار در حال آبتنی و شنا میبینند.
این آبشار مدتهای زیادی است که در استان مرسین ترکیه جاری است و فاصله چندانی با شهر موت ندارد. آبشار یرکوپرو از رودخانهای بنام اِرمِنِک سرچشمه میگیرد و پس از عبور از یک پل رومی معروف از ارتفاعات 30 متری سرازیر میشود.
- آدرس آبشار یرکوپرو: Evren, 33710 Mut/Mersin, Türkiye
جاذبههای تاریخی قونیه
براساس اسناد باستانی، شهر قونیه 3 هزار سال پیش از میلاد مسیح بهعنوان یکی از سکونتگاههای انسانها کاربرد داشته است. تاریخ قونیه جای بحث زیادی دارد، ولی از آنجا که ما قرار است به جاذبههای دیدنی قونیه بپردازیم، فقط به مواردی که مرتبط با آثار تاریخی معرفی شده است، اشاره میشود.
کاروانسرای سلطان هانی قونیه (Sultan Hanı Kervansarayı)
یکی از بناهای تاریخی که باید در سفر خود به قونیه از آن بازدید کنید، کاروانسرای سلطان هانی قونیه یا سلطان خان متعلق به دوران حکومت «صفوی سلطان علاءالدین کیقباد» است. این کاروانسرای تاریخی بهعنوان بزرگترین کاروانسرای جهان در تاریخ شناخته میشود و یکی از جاذبههای گردشگری شهر قونیه است. این بنای تاریخی بهگونهای طراحی شده است که دارای دو بلوک کاملا مجزا است و مسجد، انبار، اصطبل، حمامهای ترکی، نانوایی و مغازههای قدیمی را در خود جای داده است.
سبک معماری این کاروانسرا از سبک معماری شرقی الگوبرداری شده است و گواه این ادعا، نقش و نگارهای هندسی و منبتکاری شده آن است. معمار این کاروانسرای تاریخی «محمد بن هاولان الدیمیسکی» یکی از معماران مشهور وقت بوده است. سالانه تعدادی زیادی از گردشگران خارجی زیادی از این کاروانسرا بازدید میکنند.
- آدرس کاروانسرای قونیه: Aziziye Mahallesi, İstiklal Harbi Şehitleri Abidesi, Dolpamektep Sokak, Karatay/Konya, Turkey
تپههای چاتال هویوک (Çatalhöyük)
تپههای چاتال هویوک در واقع دو تپه مصنوعی واقع در قونیه هستند که یادگاری از دوران باستانی نوسنگی هستند. این تپهها نشانگر آغاز شهرنشینی و شکلگیری تمدنهای اولیه انسانهای ساکن منطقه است. این تپهها در واقع خانههای به یکدیگر چسبیدهای هستند که آثار تاریخی و فرهنگی متنوعی چون نقاشی و مجسمه در این خانهها کشف شده است.
از نظر بسیاری از باستانشناسان تپههای چاتال هویوک، یکی از مهمترین مناطق باستانشناسی جهان است و سالهاست که در فهرست آثار جهانی یونسکو ثبت شده است. نقاشیها، مجسمهها، ابزارها، آینهها و سفالینههای متعدد بازتاب هنرنمایی و فرهنگ بالای مردم ساکن این منطقه است.
- آدرس تپههای چاتال هویوک: Küçükköy Mahallesi, Çatalhöyük, Çatalhöyük Yolu, Çumra/Konya, Turkey
مدرسه تاریخی سیرچالی (Sırçalı Medrese Dersleri Başladı)
یکی دیگر از آثار تاریخی شهر قونیه، مدرسه تاریخی سیرچالی متعلق به دوران سلجوقیان است. معماری این مدرسه جای بحثهای زیادی دارد و نام این مدرسه از آجرهای قرمز و کاشیکاریهای دیوارها و گنبدهای بینظیر این مدرسه گرفته شده است.
مدرسه تاریخی سیرچالی بسیار بزرگ است و مسجد، حوض، ایوان، گنبد، حجرههای متعدد و شبستان بزرگی را در خود جای داده است. همچنین در این مدرسه موزهای از آثار باقیمانده از دوران حکومت سلجوقیان و عثمانیها بر ترکیه احداث شده است. این مدرسه بهعنوان یکی از آثار ملی ترکیه سالانه میزبان بسیاری از گردشگران ترکی و خارجی است.
- آدرس مدرسه تاریخی سیرچالی: Sahibiata, Şube Sk. No:2, 42040, 42040 Meram/Konya, Türkiye
شهر سنگی باستانی کلیسترا (Konya’daki Kilistra Antik Kenti)
یکی دیگر از جاذبههای تاریخی و گردشگری ترکیه و قونیه، شهر سنگی باستانی کلیسترا، سکونتگاه انسانهای هلینستی و رومی است. این شهر تاریخی در میان کوهها پنهان شده است و دارای خانههای مسکونی سنگی، مسجد، حوض، شبستان، ایوان، حجرهها و گنبد است.
معماری و دکوراسیون این شهر باستانی به سبک مدارس سلجوقی طراحی شده است و کاشیکاریها و نقش و نگارهای آن شباهت زیادی به مدرسه تاریخی سیرچالی دارد؛ هرچند این شهر بسیار قدیمیتر از دوران سلجوقی است. شهر سنگی باستانی کلیسترا با سنگهای عظیم اعجابانگیزش، سرانجام در سال 2012 میلادی در فهرست آثار جهانی یونسکو ثبت شد.
- آدرس شهر سنگی باستانی کلیسترا: Gökyurt Mahallesi, Gökyurt Köyü İç Yolu, 42005 Meram/Konya, Turkey
موزه باستان شناسی قونیه (Konya Arkeoloji Müzesi)
موزه باستانشناسی قومیه، موزهای تاریخی و فرهنگی است که برای جهانیان این فرصت را فراهم کرده است تا با تاریخ و فرهنگ ساکنین این منطقه از دوره نوسنگی تا روم و بیزانس آشنایی پیدا کنند. موزه باستانشناسی قونیه در سال 1962 میلادی در جنوب تپه علاءالدین و در غرب مسجد صاحب عطا بنا شده است و هنوز هم در آن مکان قرار دارد. با بازدید از این موزه باستانشناسی میتوانید آثاری از ادوار مختلف تاریخی شامل دوران نوسنگی، عصر برنز و میانه، عصر آهن، دوره کلاسیک، یونان، روم و بیزانس را مشاهده کنید. از جمله آثار این موزه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تابوتهای رومی
- موزاییکهای پایه کلیساهای دوران بیزانس
- محرابها
- سنگهای گور
- ستونهای سنگی یادبود (ایستاسنگ به لوح)
- استخوانهای اجساد متعلق به دوران روم و بیزانس
- آدرس موزه باستانشناسی قونیه: Sahibi Ata Cad. 91, Konya, Turkey
آرامگاه و خانه مولانا در قونیه (Mevlana Müzesi – Konya)
اما رسیدیم به آرامگاه و خانه مولانا در قونیه که در واقع اصل مطلب هم از ابتدا همین بود، مگر میشود قونیه رفت و به زیارت مولایمان نرفت. آرامگاه و خانه مولانا یکی دیگر از بناهای تاریخی و فرهنگی شهر قونیه است و در بعضی موارد، آن را بهعنوان موزه مولانا میپندارند و گمان چندان غلطی هم نیست.
زیارتگاه و مقبره «مولانا جلالالدین محمد بلخی» مولانای ایران و مولوی رومی، عارف بزرگ و شاعر بیبدیل ایران در منطقه مسکونی عزیزیه واقع در شهر قونیه است. این خانه در زمان حیات مولانا محل سکونت پدر مولانا، «بهاءالدین ولد» و خانواده وی بوده است؛ اما پس از مرگ پدر مولانا این خانه به گورستان خانوادگی مولانا تبدیل شد. معماری آرامگاه مولانا از سبک معماری سلجوقی الگوبرداری شده است و کاشیکاریها و نقش و نگارهای آن به زیبایی طراحی شدهاند. در این مجموعه تاریخی، یک مسجد، حوض، ایوان، گنبدها، شبستان و حجرههای متعدد وجود دارد و آثاری تاریخی و فرهنگی از دوران حکومت سلجوقی و عثمانی در موزه این مرکز فرهنگی نگهداری میشود.
برای بازدید از آرامگاه مولانا باید نکاتی را مدنظر قرار دهید که سبب مشکل و اهانتی به اهالی منطقه و صوفیان نکرده باشید. از آنجایی که مولانا برای اهل تصوف از اهمیت ویژهای برخوردار است، حین بازدید از این آرامگاه باید کفشهای خود را در بیاورید و پوشش مناسبی داشته باشید؛ ضمنا فراموش نکنید برای عکسبرداری، فلش دوربین خود را خاموش کنید، وگرنه عکسبرداری شما بهعنوان بیاحترامی پنداشته میشود.
شاید در حین ورود به موزه مولانا متوجه جمله ترکی نوشته شده بر روی درب ورودی نشوید و ساده از کنار آن بگذرید؛ ولی زمانی که بدانید این عبارت ترکی به این موضوع اشاره داشته است، شاید در رفتار خود تجدید نظر کنید و با خلوص بیشتری وارد این محل شوید. معنای عبارت ترکی عبارت است از:
«کسانی که ناقص وارد اینجا شوند، کامل بیرون خواهند آمد.»
- آدرس آرامگاه و خانه مولانا در قونیه: Aziziye Mah., Mevlana Cd. No:1, 42030 Karatay/Konya
موزه مدرسه کاراتای (Karatay Medresesi)
جاذبههای تاریخی قونیه آنقدر زیاد و متنوع هستند که گردشگران را خسته نکنند و اگر علاقه دارید تا با تاریخ و فرهنگ کشور ترکیه آشنا شوید، شادی جایی بهتر از قونیه پیدا نکنید. موزه مدرسه کاراتای یا قاراتای و قرطای یک موزه تاریخی و فرهنگی از ادوار مختلف و حاکمان این منطقه است.
این موزه تاریخی در ساختمانی قدیمی که در زمانهای گذشته بهعنوان یک مدرسه مورد استفاده قرار گرفته است، افتتاح شده است و نمونه بارزی از هنر معماران این بنا است. در موزه مدرسه کاراتای آثاری چون تابوت، آجرهای لعابدار، کاشیکاری، موزاییک و آثاری از کاخ سلطنتی قبادآباد نگهداری میشود. این موزه به دلیل اهمیت تاریخی و فرهنگی بالایی که دارد، سالانه گردشگران داخلی و خارجی زیادی را به خود جذب میکند.
- آدرس موزه مدرسه کاراتای: Alaaddin Meydani, Konya, Turkey
موزه اتنوگرافی قونیه (Konya Etnografya Müzesi)
موزه اتنوگرافی یا مردمنگاری قونیه یکی دیگر از آثار تاریخی و فرهنگی شهر قونیه و ترکیه است که هدف از برپایی آن معرفی فرهنگ و هنر مردم ساکن قونیه و مناطق اطراف آن است.
این موزه در سال 1975 میلادی در ساختمانی که قبلا یک مدرسه بوده است، بنا شده است و معماری 3 طبقهای این ساختمان نیز شایسته تمجید و تقدیر از معماران این موزه را در بر دارد. هر طبقه این موزه مختص به بخشهای مختلفی است و برای مثال طبقه اول و همکف این موزه به کتابخانه، عکاسخانه، بایگانی و فروشگاه موزه اختصاص یافته است.
- آدرس موزه اتنوگرافی: Larende Cad. Macir Pazari, Meram, Turkey
موزه پانورامای قونیه (Panorama Konya Müzesi)
موزه پانورامای قونیه یکی از موزههای تاریخی و فرهنگی ترکیه است که زندگی مردم ادوار گذشته بالاخص مردم قرن سیزدهم ساکن این منطقه را به نمایش گذاشته است. در این موزه شما میتوانید اختلافات طبقاتی، مشاغل و شخصیتهای مهم قرنهای پیشین را با جزئیات کامل مشاهده کنید. در بخشهایی از این موزه به تفسیر زندگی مولانا جلالالدین در شهر بلخ به تصویر کشیده شده است.
بدین ترتیب شما با آداب و رسوم مردم قونیه، وضعیت اجتماعی مردم، لباس رعایا و پادشاهان منطقه آشنا میشوید. ماکتهای طراحی شده موجود در این موزه، بناهای دیدنی و معروف قونیه را به نمایش گذاشتهاند.
- آدرس موزه پانورامای قونیه: Aziziye Mahallesi Kışlaönü Sokak Karatay, Konya 42030, Turkey
موزه قویون اوغلی (Koyunoglu Museum)
موزه قویون اوغلی یکی دیگر موزههای تاریخی و فرهنگی شهر قونیه و کشور ترکیه است که آثار گرانبهایی از تاریخ، فرهنگ، هنر و شیوه زندگی مردم قونیه در آن به نمایش گذاشته میشود. موزه قویون اوغلی قونیه در سال 1950 میلادی و در خاهای قدیمی متعلق به خانواده قویون اوغلی که یکی از خانوادههای مشهور و ثروتمند قونیه بوده است، افتتاح شده است.
این موزه در 3 طبقه بنا شده است و هر طبقه آن مختص به بخشهای مختلفی است. در طبقه همکف موزه یک محوطه بزرگ شامل لباسها، کمربندها و سکههای قدیمی، گالری صنعتی وجود دارد. طبقه بالای موزه قویون اوغلی دارای آثاری از مردم ساکن قونیه (مردمشناسی)، قالی، گلیم و بیش از 20 هزار جلد کتاب در کتابخانه است.
- آدرس موزه قویون اوغلی: Kerim Dede, Nevniyaz Sk. No:1, 42020 Karatay/Konya, Türkiye
آرامگاهها و جاذبههای مذهبی قونیه
شاید محال باشد مسافری شهر قونیه را انتخاب کند و هدف از این سفر، آشنایی بیشتر با مولانا و عرض ارادت به ایشان نباشد. در هر صورت گردشگر و مسافر شهر قونیه حتی اگر مسلمان یا اهل ادب و عرفان نباشد، نام شهر قونیه را به احتمال زیاد در زمان و مکانی از شعرهای مولانا شنیده باشد و بخواهد که بیشتر با این شهر و شاعر بزرگ قونیه آشنا شود.
البته همانطور که مستحضر هستید، شهر قونیه فقط زادگاه مولانا نیست و تعدادی از اشخاص معروف تاریخی و عرفانی در این شهر زاده شده و به خاک سپرده شدهاند. در ادامه تعداد از این آرامگاهها و عبادتگاههای منتسب به اشخاص معروف را به شما معرفی میکنیم.
مسجد شمس تبریزی (Sems-i Tebrizi Tomb & Mosque)
شمس تبریزی نام جداناپذیر مولانا است و همین شمس تبریز بود که تلنگری به مولانا زد و او را نابود کرد تا آن «من» حقیقی را بسازد. شمس زمانی که وارد زندگی محمد جلالالدین محمد بلخی شد، دیگر محمد جلالالدین محمد بلخی سابق تمام شد؛ کسی که شاگردانش وی را مولای ما میخواندند، خود به شاگردی تبدیل شد که بیصبرانه و عاشقانه مشتاق دیدار استادش شمس تبریز بود. حال به احترام این استاد گرانقدر، اندکی آن طرفتر از آرامگاه شاگردش مولانا، مسجدی بنا کردهاند و نام شمس تبریزی را به آن نسبت دادهاند.
این مسجد در قرن سیزدهم میلادی بنا شده است و آرامگاه شمس تبریزی نیز در همین مسجد قرار دارد. البته درباره زمان مرگ و مکان دفن شمس تبریزی بحثهای زیادی وجود دارد و کسی نمیداند که آیا واقعا شمس تبریز در این مسجد به خاک سپرده شده است یا خیر؛ زیرا در شهر خوی و شهرهایی از افغانستان و پاکستان برای شمس تبریزی آرامگاههایی بنا کردهاند و آن را محل حقیقی دفن او دانستهاند. مولانا در فراق شمس تبریزی شعرهای بسیار زیبایی سروده است و در ادامه یک بیت از این شاعر در وصف جدایی شمس تبریز آوردهایم:
از فراق شمس دین افتادهام در تنگنا
او مسیح روزگار و درد چشمم بیدوا
- آدرس مسجد شمس تبریزی: Sems Parki Sems Mahallesi Karatay, Konya 42050 Türkiye
مسجد سلیمیه (Selimiye Camii)
مسجد سلیمیه یا مسجد دارالفنون سلطان سلیم یکی دیگر از جذبههای مذهبی شهر قونیه است که این مسجد در نزدیکی آرامگاه مولانا قرار دارد و معماری بینظیر مسجد سلیمیه نیاز به بررسیهای زیادی دارد؛ ولی تماشای معماری گنبدهای کوچک و بزرگ این مسجد بازدیدکنندگان را کفایت میکند.
این مسجد علاوهبر اهمیت معنوی از نظر تاریخی نیز دارای ارزشهای زیادی است. از زمان ساخت این مسجد حدود 4 الی 5 قرن میگذرد و نام این مسجد از سلیم دوم گرفته شده است یا بهتر است بگوییم نامگذاری شده است. شاهزاده سلیم دوم در سال 1566 میلادی دستور ساخت این مسجد را داده است و پس از چند سال حاصل زحمات فراوان معماران و پیگیریهای شاهزاده سلیم دوم در معرض دید عموم قرار گرفت.
- آدرس مسجد سلیمیه: Meydan Mahallesi, Selimiye Mosque, Mimar Sinan Caddesi, Edirne Merkez/Edirne, Turkey
مسجد علاءالدین (Alaaddin Keykubad Mosque)
مسجد علاءالدین یکی دیگر از جاهای دیدنی قونیه است که در دوره سلجوقیان و به سبک معماری سلجوقی بنا شده است. این مسجد در سال 1156 میلادی به دستور سلطان عزیزالدین کیکاووس بر روی تپه علاءالدین بنا شده است. این مسجد سالها بعد توسط سلاطین دیگر از جمله سلطان علاءالدین کیقباد بازسازی و مرمت شد و بنام وی خوانده شد.
- آدرس مسجد علاءالدین: Pazarkaşı mah, Fevzi Çakmak Cd. No:12, Silifke 33950 Türkiye
مسجد عزیزیه (Aziziye Camii)
مسجد عزیزیه یکی دیگر از بناهای مذهبی، تاریخی و جاهای دیدنی قونیه است که معماری هنرمندانه این مسجد سبب شده است تا این مسجد بهعنوان یکی از بهترین جاذبههای گردشگری جهان اسلام محسوب شود. مسجد عزیزیه برای اولین بار در سال 1676 توسط یک مشاور دادگاه یا سیاستمدار عثمانی بنام «مصطفی پاشا» بنا شد. اما سالها بعد این مسجد طی یک آتشسوزی در سال 1867 خسارات زیادی به آن وارد شد. در همین سال بود که این مسجد توسط سلطان عبدالعزیز بازسازی شد و در این بازسازی الگوبرداریهای زیادی از سبک معماری باروک گرفته شده است.
نکته قابل توجه در رابطه با معماری این مسجد عرض پنجرههای آن است که اندازه آنها از عرض درهای مسجد بیشتر است و دو مناره مرتفع مسجد از دیگر دیدنیهای این مسجد هستند. این مسجد همانطور که از نامش پیداست در محله معروف عزیزیه قرار دارد و آرامگاه و خانه مولانا، مسجد شمس تبریزی و مسجد سلیمیه نیز در این محله قرار دارند.
- آدرس مسجد عزیزیه: Aziziye, Selimiye Cd. 9 B, Konya 42030, Türkiye
مسجد کاپو (Kapo Camii)
مسجد کاپو یکی دیگر از مسجدهای تاریخی شهر قونیه است که یکی از قدیمیترین و البته بزرگترین مساجد قونیه و ترکیه است. این مسجد در قرن هفدهم میلادی و در سال 1658 میلادی تقریبا همزمان با تاسیس آرامگاه مولانا بنا شده است. این مسجد سالها بعد در سال 1811 میلادی مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است.
در سال 1867 میلادی بخشهای زیادی از این مسجد و مغازههای اطراف آن طی یک حادثه آتشسوزی از بین رفتند؛ اما درست یک سال بعد، در سال 1868 میلادی این مسجد دوباره بازسازی شد و مسجد فعلی همان مسجد سال 1868 میلادی است. این مسجد دارای دو مناره بلند، یک گنبد بزرگ، گچبری و حکاکیهای منحصربهفردی است. در مصلای این مسجد ده ستون مرمرین قرار گرفته است که با حکاکیهای ظریف جلوه زیبایی به مسجد بخشیدهاند.
- آدرس مسجد کاپو: Kapu, Bekirpaşa Cd. No:34, 28100 Giresun Merkez/Giresun, Türkiye
مسجد مناره (Tahta Minare Camii)
مسجد مناره یا مسجد اینجه مناره یکی دیگر از مساجد معروف و تاریخی شهر قونیه است که بهدلیل سبک معماری سلجوقی و اسلامی دارای اهمیت تاریخی و مذهبی است. این مسجد را همچنین به صاحب عطا، وزیر حکومت سلجوقیان نسبت دادهاند و زمان ساخت آن را اواسط قرن هفتم تخمین زدهاند.
مناره این مسجد که با سنگتراشیهای هنرمندانه سر به فلک کشیده است، توجه رهگذران را به خود جلب میکند. البته براساس اسناد تاریخی این مناره در گذشته ارتفاع بیشتری داشته است و در اثر رعدوبرقهای مداوم تخریب شده است. البته معماران این مسجد فقط در ساخت مناره مسجد دقیق و خلاق نبودهاند و طراحی داخلی ساختمان مسجد نیز ریزکاریهای خاص و بینظیری دارد.
مجسمههای سنگی و چوبی انسانها، شیرها و پرندگان که در موزه این مسجد نگهداری میشوند، یکی دیگر از جاذبههای گردشگری این مسجد هستند. این نکته را گوشه ذهن خود داشته باشید که در دوران حکومت سلجوقی که حکومتی اسلامی بود محدودیتهایی در مجسمهسازی اعمال شده است؛ بااینحال مجسمهسازان با همین محدودیتها آثار هنری زیبایی خلق کردهاند.
- آدرس مسجد مناره: Hamidiye, Alaaddin Blv., 42060 Selçuklu/Konya, Turkey
مسجد اشرف اوغلو (Eşrefoğlu Camii)
مسجد اشرف اوغلو یکی دیگر از مساجد تاریخی و جاهای دیدنی قونیه است که در مرکز شهر بی شهیر قونیه قرار گرفته است. مسجد اشرف اوغلو در سال 1134 میلادی توسط سلطان سنجر، پادشاه سلجوقی بنا شده است و در سال 1297 میلادی توسط «اشرف اوغلو سلیمان» مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت.
زمین این مسجد مستطیلی است و دارای 3 دروازه اصلی، شرقی و غربی است. 35 پنجره، 42 ستون چوبی منبتکاری شده، گچبریهای بینظیر و ظریف، حکاکیهای منقش و منبر چوبی این مسجد جلوه زیبایی به این مسجد بخشیدهاند. ستونهای چوبی این مسجد حدود 7.5 متر ارتفاع دارند و قطر هر کدام 40 سانتیمتر است. هماکنون از این مسجد برای عبادت و زیارت استفاده میشود و ورود به این مسجد نیازمند رعایت شئونات اسلامی است.
- آدرس مسجد شرف اوغلو: İçerişehir, Kale Sk. No:21, 42700 Beyşehir/Konya, Türkiye
مسجد مرام هاسبی (Meram HasBey Camii)
مسجد مرام هاسبی یکی دیگر از عبادتگاهها، مساجد تاریخی و جاهای دیدنی قونیه است که در قرن هفدهم میلادی توسط «مرام هاسبی» ساخته شده است. مرام هاسبی یکی از وزیران «سلطان مراد چهارم» بوده است و این مسجد در اقامتگاه پسر هاسبی، محمد هاسبی بنا شده است.
معماری مناره، ایوان و چهار ایوان این مسجد با تلفیقی از کاشیکاری و منبتکاریهای ریز و درشت توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب میکند. در مجاورت این مسجد، موزهای منتسب به مرام هاسبی وجود دارد که آثار هنری و صنایع دستی مختلفی از دوران سلجوقی و عثمانی در آن به نمایش گذاشته میشود.
- آدرس مسجد مرام هاسبی: Şükran Mahallesi, 42200 Meram/Konya, Türkiye
مسجد و مقبره طاووسبابا (Şeyh Tavusbaba Camii ve Türbesi)
مسجد و مقبره طاووسبابا متعلق به یک حکیم هندی، یکی از مریدان حضرت مولانا است که در سال 1274 میلادی در دوران حکومت سلطان علاءالدین کیقباد و در شهر قونیه به خاک سپرده شده است. این مسجد سالها بعد در سال 1510 میلادی توسط امیر اسحاق بازسازی شده است و بازسازیها و مرمتهای دیگری در سال 1811 میلادی در این بنای تاریخی صورت گرفته است.
مقبره طاووسبابا دارای یک معماری سنگی ساده است و این در حالی است که مسجد طاووسبابا که در مجاورت این مقبره و مسجد شرفالدین قرار دارد، معماری منحصربهفردی دارد. ورودی این مسجد با کاشیکاری، گچبری و سنگتراشیهای هنرمندانه در کنار مناره هشتضلعی باریک و مرتفعش مزین شده است.
- آدرس مسجد و مقبره طاووسبابا: Yorgancı, 42140, Çiçekli Köşk Sk. No:14, 42090 Meram/Konya, Türkiye
کلیسای ایا النا (Aya Elena Kilisesi)
روستای سیله یکی از روستاهای تاریخی استان قونیه است که بهدلیل وجود کلیسای ایا النا مورد توجه گردشگران خارجی و مسیحی قرار گرفته است. کلیسای ایا النا در سال 327 میلادی با صدور فرمان توسط هلنا، مادر امپراتور بیزانس کنستانتین رومی ساخته شده است و معماری این کلیسا از حکاکیهای دوره اول مسیحی الگو گرفته است. درون این کلیسا 3 کتیبه تاریخی نگهداری میشوند که به ترکی و با حروف یونانی بازسازیهای صورت گرفته را شرح دادهاند.
گنبد اصلی کلیسا بر روی چهار پایه چوبی با ظاهری شبیه به فیل قرار گرفته است و منبر چوبی و معماری سالن ورودی کلیسای ایا النا نیز درخور تمجید و تماشا هستند. این کلیسا در دوران سلطنت سلجوقی مورد مرمت و بازسازی قرار گفت و قفسههای چوبی گچبری شده که محراب و سالن را از یکدیگر جدا کردهاند، شاهکار معماران سلجوقی است.
- آدرس کلیسای ایا النا: Sille Subaşı Mh., Sille 42240, Türkiye
مقبره آتش باز ولی (ATEŞBAZ-I VELİ MAUSOLEUM)
مقبره آتشباز ولی یکی از بناهای تاریخی و فرهنگی شهر قونیه است که شاید جالب باشد بدانید که این مقبره متعلق به آشپز و خدمتکار مولانا جلالالدین محمد بلخی است. آتشباز ولی در سال 1285 در قونیه در گذشته است و توسط سلاطین سلجوقی برای وی مقبرهای بنا شد.
این مقبره دارای یک ساختمان هشتضلعی و مخروطی است. از طریق یک در و پلکانی که به زیرزمین ساختمان راه دارد، میتوان مقبره سنگی حکاکی شدهای که به آتشباز ولی نسبت داده شده است را مشاهده و زیارت کرد.
- آدرس مقبره آتش باز ولی: Ates Baz-ı Veli Sokak | Eski Meram Yolu , Meram 42090, Türkiye
آرامگاه گومچ خاتون (GÖMEÇ HATUN MAUSOLEUM)
مقبره گومچ خاتون یا آرامگاه گومچ خاتون، مقبرهای تاریخی در گورستان مصلی واقع در شهرستان قونیه است. این قبر متعلق به همسر سلطان سلجوقی رکنالدین قلج ارسلان و مادر شخص قیاسالدین کیخسروی چهاردهم است. از گومچ خاتون همچنین بهعنوان یکی از پیروان مولانا نیز یاد میشود و برای ایشان در سال 1279 میلادی مقبرهای طراحی و ساخته شده است.
این مقبره در سال 1950 مورد بازسازی قرار گرفته است، ولی هنوز طراحی قدیمی آن حفظ شده است. گنبد هشتگوش، کاشیهای آبی و سفید، موزائیکها و سنگهای حکاکی شده در این مقبره خودنمایی میکنند. درون مقبره منتسب به گومچ خاتون در واقع 4 جسد مومیایی وجود دارد که یکی از این اجساد مومیایی شده را به ایشان نسبت دادهاند. گومچ خاتون در زمان حیات خود جمعه شبها در عمارت خود، زنان طبقه اشراف را گرد هم میآورد و با دعوت از مولانا، مجلس سماع را آغاز میکردند.
درباره مرگ گومچ خاتون روایات مختلفی وجود دارد و یکی از آنها خبر از طراحی دسیسهای از طرف دشمنان سلطنت میدهد که در نهایت منجر به مرگ وی شده است.
- آدرس آرامگاه گومچ خاتون: Medrese, Ankara Cd. No:41, 42060 Selçuklu/Konya, Türkiye
آرامگاه ناصرالدین حوجا (Hoca Nasreddin Anıtı)
ناصرالدین حوجا یا ملانصرالدین، یکی از فیلسوفان و طنزپردازان نامدار قرن سیزدهم میلادی است که در دستگاه حکومت سلجوقی آناتولی بهعنوان امام و قاضی خدمت کرده است. آرامگاه ناصرالدین حوجا در گورستان منطقه آکشهیر واقع در شرق دیوار شهر قونیه قرار دارد.
گویا ملانصرالدین حتی بعد در بالین مرگ و پس از مرگ خود نیز دست از شوخی و طنزپردازی برنداشته است؛ زیرا تاریخ مرگ ناصرالدین را بر سنگ مزارش بهصورت معکوس حکاکی کردهاند و البته قصدی جز شاد کردن بازدیدکنندگان مزارش نداشته است.
آرامگاه ناصرالدین حوجا به سبک معماری ترکی آناتولی اولیه با استفاده از مصالح سنگی و چوبی بنا شده است. این آرامگاه به دو قسمت مکمل تشکیل میشود و بهطورکلی آرامگاه ناصرالدین حوجا شامل موارد زیر میشود:
- یک مقبره اصلی به سبک طاق 6 ستونی
- یک ایوان 12 گوشه
- سکوهای اضلاع مقبره که باز هستند
- یک درب اصلی با قفلی بزرگ (دست از شوخی برنمیدارد)
تابوت ناصرالدین حوجا در سال 1955 با سنگهای مرمر میلادی مرمت شد. درباره ملانصرالدین داستانهای خندهدار زیادی وجود دارد و بسیاری از ما با این داستانها آشنا هستیم.
- آدرس آرامگاه ناصرالدین حوجا: Nasreddin, 42550 Akşehir/Konya, Türkiye. Hasan Paşa İmaret Cami
جاذبههای تفریحی قونیه
جدا از طبیعتهای سرسبز و دریاچههای قرمز قونیه، بناهای تاریخی و فرهنگی و آرامگاههای مذهبی که عمدتا جنبههای طبیعی، تاریخی، فرهنگی و مذهبی دارند، قونیه جاذبههای تفریحی مختلفی برای بازدیدکنندگان در چنته دارد. در ادامه تعدادی از این تفریحگاههای قونیه که باغهای سرسبز و پارکهای تفریحی مجهزی هستند را برای شما آوردهایم.
پارک ژاپنی قونیه (Kyoto Japanese Park)
پارک ژاپنی قونیه یا پارک کیوتو ژاپنی یکی از تفریحگاههای شهر قونیه است که میتوان آن را یکی از جاذبههای گردشگری متفاوت با دیگر جاذبههای شهر قونیه به شمار آورد. پارک ژاپنی قونیه در سال 2010 توسط معماران ژاپنی و با همت شهرداری قونیه به سبک معماری و مطابق با فرهنگ ژاپنی طراحی و بنا شده است. این پارک بهعنوان محرکی برای تقویت روابط بین ترکیه و ژاپن در قونیه ساخته شد.
پارک ژاپنی کیوتو با مساحت 3600 متر مربعی شامل حوضچهها، تالابها، درختان گیلاس و ساختمانهایی به سبک معماری ژاپنی میشود. پارک ژاپنی قونیه در طول سال با تغییر فصلها زیباییهای مختص به هر فصل را نمایش میدهد؛ بهار پارک ژاپنی با شکوفههای گیلاس و پاییزش با برگریزان زرد و قرمز درختان غرق در زیبایی میشود. در این پارک رستورانها و کافههای ژاپنی قرار دارند که میتوانید با حضور در آنها خود را در توکیو تصور کنید.
- آدرس پارک ژاپنی قونیه: Kosova Mahallesi, Veysel Karani Cd. 131/A, 42250 Büyükkayacık Osb/Selçuklu/Konya, Turkey
تپه مصنوعی علاءالدین (Alâeddin Tepesi)
تپه مصنوعی علاءالدین یا پارک تفریحی تپه علاءالدین یکی دیگر از جاذبههای گردشگری و تفریحگاههای شهر قونیه است که با ارتفاع 20 متر و طول 450 متر در منطقه کاراتای قونیه قرار دارد. طبق تحقیقات صورت گرفته توسط انجمن باستانشناسان ترکیه در سال 1941 میلادی، قدمت این تپه به 3 هزار سال پیش از میلاد مسیح بازمیگردد.
تپه علاءالدین در تمامی ادوار و با تغییر حکومتها شامل فریگیها، هلنیستیها، رومیان، بیزانس، سلجوقیان و عثمانیها بهعنوان محلی برای سکونت حاکمان مورد استفاده قرار گرفته است. بر روی این تپه بناهای مهمی از قبیل مسجد علاءالدین، پادگان، باغهای چای و دفتر ازدواج قرار دارد. مسجد علاءالدین در بخش شمالی قرار گرفته است و قدمت آن به سال 1220 میلادی برمیگردد و نام آن از سلطان سلجوقی، سلطان علاءالدین کیقباد گرفته شده است.
پادگانی که در جنوب تپه علاءالدین قرار دارد، در زمانهای گذشته محل قرارگیری کلیساهای یونانی و ارامنه بوده است. همچنین روایتی وجود دارد که ابتدا در این محل مقبره افلاطون قرار داشته است، بعدها به کلیسا و پس از آن به مسجد تبدیل شده است و در نهایت در جنگ جهانی اول تخریب شده است. طبیعت سرسبز این تپه به حدی زیباست که با وارد شدن به این تپه، شاید تصور کنید وارد یک جنگل شدهاید.
- آدرس تپه مصنوعی علاءالدین: Hamidiye Mh., 42040 Selçuklu/Konya, Turkey
باغ پروانههای گرمسیری (Konya Tropikal Kelebek Bahçesi)
باغ پروانههای گرمسیری و موزه بزرگ حشرات قونیه یکی از بزرگترین مجموعههای پروانههای گرمسیری در اروپا را شامل میشوند. این باغ یکی از نمادهای اصلی شهر قونیه است و بسیاری از گردشگران محال است، بدون بازدید از این باغ و موزه شهر قونیه را ترک کنند.
باغ پروانههای گرمسیری در سال 2014 میلادی با همکاری دانشگاه سلجوق و شهرداری سلجوقلو افتتاح شد.این باغ به سیستمهای پیشرفتهای مجهز است و یک سیستم روشنایی LED که با استفاده از سیستمهای کامپیوتری کنترل میشوند، میلیونها رنگ را در سطح باغ به نمایش میگذارد. جالبتر آنکه پروانهها جذب این نورهای میشوند و صحنههای زیبایی را با تجمع پروانههای رنگارنگ تماشا خواهید کرد.
شبهای باغ پروانههای گرمسیری بینظیر است و نمیتوان آن را با روز مقایسه کرد؛ زیرا در طول روز نمیتوان نورهای رنگارنگ را بهصورت واضح تماشا کرد. ساختمان اصلی باغ پروانههای گرمسیری طراحی پروانهواری دارد و گویی پروانهها واقعا این باغ را بهعنوان خانه خود انتخاب کردهاند. هماکنون بیش از 6,000 گونه از پروانههای مختلف و رنگارنگ در کنار 20,000 گونه گیاهی گرمسیری در این باغ و موزه نگهداری میشوند.
- آدرس باغ پروانههای گرمسیری: Sille Parsana Mahallesi, Konya Tropical Butterfly Garden, İsmail Kaya Cd, Selçuklu/Konya, Turkey
باغهای مرام (Maram)
باغهای مرام یکی دیگر از مجموعههای تفریحی شهر قونیه است که متشکل از باغهای سرسبزی است که در حاشیه شهر و در جنوب شرقی کوه تکلی قرار دارند. باغهایی که زمانی خلوتگاه تابستانی مولانا و مریدان باوفایش بوده است و شاعر مثنوی را در همین باغها سروده است. شاید در همین باغها بوده است که خاطرات شمس تبریزی از ذهنش گذر کرده است و بیصبرانه منتظر استادش بوده است:
آب زنید راه را هین که نگار میرسد
مژده دهید باغ را بوی بهار میرسد
راه دهید یار را آن مه ده چهار را
کز رخ نوربخش او نور نثار میرسد
باغهای مرام کنونی از باغهای قدیمی و جدید شکل گرفته است و به سبک معماری و فرهنگ ایرانی طراحی و بنا شده است. فرقی ندارد در چه فصلی از این باغ بازدید کند، این باغ در هر فصلی زیباییهای خاص خود را نمایان میکند.
- آدرس باغهای مرام: Yorgancı Mahallesi, Yıldız Köşkü Sk. 12 A, 42140 Meram/Konya, Turkey
مرکز فرهنگی مولانا (Mevlânâ Kültür Merkezi)
مرکز فرهنگی مولانا در واقع یک مجموعه بزرگ و خوشساخت است که در سال 2005 برای گرامیداشت مولانا و نشر آثار هنری و ترویج فرهنگ عشق و انسانیتی که مولانا شاعرش بود، بنا شده است. این موزه یک تالار بزرگ برای برگزاری مراسم سماع توسط صوفیان دارد و این سالن با ظرفیت 10,000 صندلی بهعنوان بزرگترین مرکز فرهنگی در کشور ترکیه شناخته میشود. مولانا در وصف سماع این چنین میفرماید:
سماع آرام جان زندگانست
کسی داند که او را جان جانست
- آدرس مرکز فرهنگی مولانا: Mevlana Cd. No:1, Konya 42030, Türkiye
پاراگلایدرسواری قونیه
اگر تصور شما از قونیه آن است که این شهر فقط یک شهر تبا جاذبههای طبیعی، تاریخی و مذهبی است، باید در ذهن خود جایی برای تفریحات مدرن باز کنید و پاراگلایدرسواری قونیه را در ذهن خود حک کنید. رشتهکوههای سلطان و رشتهکوههای تاکلی که به ترتیب در آقشهیر و قونیه واقع شدهاند، مکانهای مناسبی برای تفریحاتی چون پاراگلایدرسواری، صخرهنوردی و کوهنوردی هستند.
سخن پایانی
اگر این مقاله را مطالعه کرده باشید، قطعا ذهنیت شما نسبت به شهر قونه تغییرات چشمگیری داشته است. شاید تا قبل از آشنایی با جاهای دیدنی قونیه، شهر قونیه فقط برای شما معنای زادگاه مولانا را میداد؛ ولی الان خودتان بهتر میدانید که با وجود جاذبههای طبیعی و آثار تاریخی و فرهنگی متعدد در شهر قونیه، این شهر را به یکی از شهرهای توریستی ترکیه تبدیل کرده است. با اینحال نمیتوان قونیه را از زیر سایه سنگین مولانا و شمس بیرون آورد و گمان نمیکنم خود قونیه هم چنین چیزی را بخواهد؛ برعکس حتی من تصور میکنم که قونیه ترجیح میدهد، زیر سایه مولانا و استادش باقی بماند که خداوندگار، عشق و انسانیت را برای جهانیان معنا کردهاند.
نظر شما در مورد قونیه چیست؟ آیا بجز مولانا و شمس نامهای دیگری را با شنیدن نام قونیه به خاطر میآورید؟ خوشحال میشویم نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید و تجربههای خود از سفر به قونیه را برای ما بازگو و تجدید خاطره کنید.
سوالات متداول
ثبت دیدگاه اولین نفر باشید که نظر میدهید.