جاهای دیدنی ایران | سرزمین تاریخ و زیبایی های بی پایان
مبینا قراباغی کشور ایران یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان است که تاریخ غنی دارد و برهه‌های تاریخی پرفراز و نشیبی را از سر گذرانده است که تا اکنون، افتخار هر ایرانی تاریخ آن باشد. این سرزمین پهناور با جاهای دیدنی ایران، که شامل آثار تاریخی، مناظر طبیعی و فرهنگی متنوع است، به یکی از مقاصد گردشگری جذاب در جهان تبدیل شده است. البته این بدان معنا نیست که زیبایی‌های ایران فقط به بناها و دیگر جاذبه‌های تاریخی آن خلاصه می‌شود و طبیعت سرسبز و متنوعی دارد که در ادامه به معرفی و بررسی هر یک از این جاهای دیدنی در ایران می‌پردازیم.
مشهورترین جاهای دیدنی ایران
با وجود تخت جمشید، بیستون، باغ شازده ماهان، دخمه‌های زرتشتیان، آسیاب‌های آبی شوشتر، پاسارگاد، جنگل‌های هیرکانی، تالاب انزلی، دره ستارگان و کویر لوت گردشگران گزینه‌های متنوعی برای سفر دارند. تفاوتی هم ندارد که گردشگر داخلی باشید یا خارجی، زیرا بیشتر جاهای دیدنی ایران شناخته شده‌اند و در فهرست آثار ملی ایران و میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند.
ضمنا توجه داشته باشید که در نزدیکی بسیاری از جاذبه‌های گردشگری ایران که در این مقاله آورده‌ایم، جاهای دیدنی دیگری هم وجود دارند که در صورت امکان، به آنها اشاره می‌کنیم. در ادامه با معرفی مشهورترین جاهای دیدنی ایران با ما در پته همراه باشید و نام هر کدام از این مکان‌ها را به خاطر بسپارید؛ زیرا دیر یا زود باید از این مکان‌ها بازدید کنید.
تخت جمشید شیراز
تخت جمشید شیراز یکی از مهم‌ترین آثار باستانی و از جاهای دیدنی ایران و جهان است که نمادی از عظمت و شکوه سلسله 2,500 ساله هخامنشیان است؛ سلسله‌ای که شاهانش یکی از دیگری بهتر و هر کدام در پی تاریخ‌سازی و خدمت به مردم بود و اکنون هم آثار باقی مانده از آن برهه زمانی گویای حقیقت است. این مجموعه باستانی در نزدیکی شهر شیراز و در دل استان فارس قرار دارد و با نام یونانی «پرسپولیس» هم شناخته می‌شود. تخت جمشید در سال 518 پیش از میلاد مسیح به دستور «داریوش کبیر»، سومین پادشاه مقتدر سلسله هخامنشیان، ساخته شد.
این مجموعه تاریخی برای بیش از 150 سال به‌عنوان مرکز تشریفاتی و حکومتی امپراتوری هخامنشیان مورد استفاده قرار گرفت. پس از داریوش بزرگ، شاهان دیگر هخامنشی، «خشایارشاه» و «اردشیر اول» نیز در تخت جمشید تاج‌گذاری و حکومت کردند و به توسعه این مجموعه پرداختند. اما درست در سال 334 پیش از میلاد مسیح بود که اسکندر مقدونی همراه با خیل سپاهیانش پا به ایران گذاشت و تخت جمشید را به آتش کشید.
اما این مجموعه تاریخی پیش از ویرانی شامل مجموعه‌ای از تالارها، کاخ‌ها، و نقش‌برجسته‌های عظیم می‌شده است که هنوز هم بسیاری از آنها به یادگار مانده است؛ ولی تصور آنکه تخت جمشید پیش از ویرانی چه عظمتی داشته، امری دشوار است. کاخ آپادانا، کاخ خشایارشاه یا هدیش، کاخ ه، کاخ سه‌دری یا مرکزی، کاخ صد ستون، کاخ دروازه ملل و کاخ داریوش یا تچر از جمله مهم‌ترین بخش‌های تخت جمشید هستند.
یکی از نکات جالبی که از کتیبه‌های کشف شده در تخت جمشید بدست آمده است، خبر از حق و عدالت در ایران می‌دهد؛ در دوره‌ای که برده‌داری رواج داشته است، در حکومت هخامنشیان، کارگران را بیمه و از مزایای مختلف بهر‌مند کرده‌اند. تخت جمشید به‌دلیل ارزش تاریخی و هنری بالا در تاریخ ۲۵ شهریور ۱۳۱۰ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. این شهر باستانی همچنین در تاریخ ۲۴ تیر ۱۳۵۸ هجری شمسی معادل با ۱۴ ژوئن 1979 میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. بازدید از تخت جمشید علاوه‌بر تاریخ‌دوستان به همه افرادی که قصد دارند تا با فرهنگ و هنر ایران باستان آشنا شوند، توصیه می‌شود.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | اواخر فروردین ماه و فصل‌های پاییز و زمستان |
| آدرس تخت جمشید | استان فارس، مرودشت، 11 کیلومتری شمال شرق مرودشت، مجموعه تاریخی تخت جمشید |
زیگورات چغازنبیل خوزستان
زیگورات چغازنبیل یکی دیگر از آثار تاریخی ارزشمند و از جاهای دیدنی ایران است که در استان خوزستان و در فاصله 35 کیلومتری جنوب شرقی شهر شوش قرار دارد. این بنای زیبا که در واقع یک زیگورات باستانی است، به دستور یکی از پادشاهان قدرتمند ایلامی، «اونتاش ناپیریشا» در نیمه دوم هزاره دوم پیش از میلاد مسیح ساخته شد.
زیگورات چغازنبیل با محوطه‌ای حدود 100 هکتار به‌عنوان مکانی مقدس شناخته می‌شود که برای عبادت خدایان باستانی ایلامی طراحی شده است. این زیگورات به‌گونه‌ای طراحی شده که دارای ساختاری شبیه هرم است که اگرچه در گذشته شامل پنج طبقه بود، امروزه تنها 2.5 طبقه از آن باقی مانده است.
بنای مقدس ایلامی‌ها در ابعاد 105 در 105 متر ساخته شده است که همچون هرمی از پایین به بالا کوچک‌تر شده و بر بلندترین بخش آن یک معبد کوچک قرار داشت. ارتفاع زیگورات چغازنبیل حدود 52 متر بوده که اکنون فقط 25 متر آن در 2.5 طبقه باقی مانده است. متاسفانه این معبد در سال 640 پیش از میلاد مسیح به دستور پادشاه آشوری‌ها، «آشور بانی پال» تخریب و ویران شد.
چغازنبیل با استفاده از خشت و آجر ساخته شده و به‌دلیل معماری خاص و قدمت بالای آن، در تاریخ 25 شهریور سال 1310 هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. این زیگورات باستانی همچنین در تاریخ 24 تیر سال 1358 هجری شمسی معادل با 14 ژوئن سال 1979 میلادی به‌عنوان نخستین اثر ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. این زیگورات مزید بر آنکه به‌عنوان یکی از شاهکارهای معماری ایلامیان شناخته می‌شود، نشانگر باورها و اعتقادات مذهبی مردم آن برهه زمانی است.
بازدید از چغازنبیل فرصتی استثنایی برای آشنایی با فرهنگ و تمدن ایلامی است. این بنای تاریخی با فضای روحانی و اسرارآمیزی که دارد، سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند. پس اگر جزو علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ باستانی، آن هم تمدن‌های پیش از هخامنشیان هستید، چغازنبیل یکی از مقاصدی است که نباید از دست بدهید.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | ابتدای فروردین ماه، اواخر پاییز و زمستان |
| آدرس زیگورات چغازنبیل | استان خوزستان، ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شوش |
آسیاب های آبی شوشتر
آسیاب‌های آبی شوشتر یکی از شگفتی‌های تاریخ و نقاط عطف مهندسی ایران هستند که در شهر باستانی شوش قرار دارند. این آسیاب‌ها که قدمت آنها به دوره ساسانیان بازمی‌گردد، به‌عنوان یکی از نخستین نمونه‌های استفاده از نیروی آب برای تولید انرژی در جهان شناخته می‌شوند. مصداق کنونی این آسیاب‌ها، نیروگاه‌های تولید برق یا سدهایی هستند که بر روی رودخانه‌های پرآب ساخته می‌شوند؛ حال خود مقایسه کنید که آیا آسیاب‌های آبی شوشتر تاثیرات مثبت بیشتری در زندگی مردم داشته‌اند یا سدهایی که نه‌تنها آب را به‌خوبی ذخیره‌سازی نمی‌کنند، برق کشور را هم نمی‌توانند تامین کنند.
سازه های آبی شوشتر بر روی رودخانه کارون ساخته شده‌اند و شامل چندین آسیاب آبی، آبشارها، پل‌ها، بندها، سیکا، کانال‌ها و تونل‌های هدایت آب می‌شوند. سازه‌های آبی شوشتر برای آسیاب کردن گندم و سایر غلات، تامین آب آشامیدنی مناطق اطراف و جلوگیری از طغیان رود کارون کاربرد داشته‌اند.
آسیاب‌های آبی شوشتر نمونه‌ای بی‌نظیر از نبوغ مهندسی ایرانیان در دوره‌های باستان است که البته گمان می‌رود که شاید اسیران رومی را برای ساختن آنها بکار گرفته باشند. ساخت سازه‌های آبی شوشتر را به دوران شاهان ساسانی، بالاخص اردشیر اول و شاپور اول نسبت داده‌اند. این سازه‌های آبی را نمی‌توان صرفا ابزاری برای تولید مواد غذایی به‌شمار آورد، بلکه این مجموعه را میتوان نمونه‌هایی از پیشرفت فناوری در آن دوره نشانه‌گذاری کرد. سرانجام آسیاب‌های آبی شوشتر در تاریخ 17 آذر ماه سال 1377 شمسی در فهرست آثار ملی ایران و در سال 2009 میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت گردید.
امروزه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی آسیاب‌های آبی شوشتر را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری ایران در استان خوزستان می‌شناسند. بازدید از این سازه‌های آبی به‌طور ویژه برای علاقه‌مندان به تاریخ، مهندسی باستانی و مورخان جذاب و لذت‌بخش خواهد بود.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | اوایل فروردین ماه، اواخر پاییز و زمستان |
| آدرس آسیاب‌های آبی شوشتر | استان خوزستان، شوشتر، خیابان شریعتی |
میدان نقش جهان اصفهان
میدان نقش جهان واقع در قلب شهر اصفهان، یکی از بزرگترین و زیباترین میادین تاریخی و جاهای دیدنی ایران و جهان است. این میدان که با نام‌های میدان امام و میدان شاه نیز شناخته می‌شود، در دوران صفویان و به دستور شاه عباس اول ساخته شد. میدان نقش جهان با طول بیش از 500 متر و عرض 160 متر، یکی از بزرگترین میادین جهان است و حول این میدان حدود 200 حجره در دو طبقه قرار دارد. البته در میان بناهای اطراف این میدان، چهار بنای تاریخی مسجد جامع عباسی (امام)، مسجد شیخ لطف الله، عمارت عالی قاپو و سردر قیصریه نیز وجود دارند.
هدف شاه عباس صفوی از ساخت این میدان بنابر شواهد موجود، توسعه شهر به‌سمت بخش جنوبی آن در حاشیه زاینده رود بوده است. میدان نقش جهان و همه بناهای معروف اطراف آن به سبک معماری ایرانی ساخته شده‌اند. ظاهر کنونی این میدان در سال 2011 هجری قمری پایه‌گذاری شد و به‌مرور زمان تا سال 1025 هجری قمری با ساخت میدان و بناهای اطراف آن، پروسه ساخت به پایان رسید.
میدان نقش جهان در تاریخ 8 بهمن سال 1313 در فهرست آثار ملی ایران و در سال 1358 هجری شمسی به‌عنوان اولین اثر ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. با بازدید از این میدان تاریخی، فرصت بازدید از بناهای تاریخی، تفریح در فضای دلنشین و گردش در بازارهای سنتی اطرافش را بدست خواهید آورد. پیاده‌روی، درشکه‌سواری، کافه‌گردی، خرید سوغاتی و عکاسی از جمله تفریحاتی است که می‌توانید با بازدید از این میدان تجربه کنید.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | (از اواخر اسفند ماه تا اواخر اردیبهشت) و (از اواخر شهریور تا پایان مهرماه) |
| آدرس میدان نقش جهان | استان اصفهان، شهر اصفهان، میدان نقش جهان |
تخت سلیمان آذربایجان غربی
تخت سلیمان یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی ایران است که با 3,000 سال قدمت تاریخی در استان آذربایجان غربی و در نزدیکی شهر تکاب قرار دارد. این مجموعه تاریخی که نه بلکه باستانی شامل بقایای یک آتشکده زرتشتی (آتشکده آذرگشسب)، حصار و راهروهای تخت سلیمان، کاخ‌ها و معابد باستانی می‌شود. از دیگر بناها و بخش‌های مهم این مجموعه میتوان به ایوان خسرو، سنگ اژدها، معبد آناهیتا، آتشگاه‌های بعضا کوچک و بناهای دوره ایلخانیان اشاره کرد. بنابر روایات تاریخی این محوطه باستانی توسط «بهرام گور»، پانزدهمین شاه ساسانی و یکی از مشهورترین و قدرتمندترین پادشاهان ساسانی ساخته شده است.
تخت سلیمان با وجود آتشکده آذرگشسب، معبد آناهیتا و آتشگاه‌های کوچک، بیش از آنکه یک صرفا مجموعه باستانی باشد، به‌عنوان یک مجموعه مذهبی هم نیز شناخته می‌شود؛ زیرا بسیاری این مکان را زادگاه زرتشت و یکی از مقدس‌ترین مکان‌های زرتشتیان می‌دانند و از این رو تخت سلیمان را بزرگترین مرکز آموزشی، مذهبی، فرهنگی و نیایشگاه پیش از اسلام می‌نامند.
تخت سلیمان به‌دلیل قرار گرفتن در میان کوه‌ها و دریاچه طبیعی کوچکی که هزاران سال پیش در محدوده آن شکل گرفته است، مناظر طبیعی زیبایی را در آغوش گرفته است. آب این دریاچه از چشمه‌ای زیرزمینی در عمق 120 متری از زمین سرچشمه می‌گیرد. تخت سلیمان در تاریخ ۲۹ آذر سال ۱۳۱۶ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران و در تیرماه ۱۳۸۲ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
بازدید از تخت سلیمان را میتوان فرصتی استثنایی برای علاقه‌مندان به تاریخ، مذهب ایران باستان و طبیعت دانست؛ زیرا این مکان ترکیبی از آثار تاریخی و مذهبی ارزشمند و مرموز را در کنار مناظر طبیعی شگفت‌انگیز قرار داده است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل بهار و اوایل تابستان |
| آدرس تخت سلیمان | استان آذربایجان غربی، شهرستان تکاب، بخش تخت سلیمان، 3 کیلومتری شرق روستای نصرت آباد |
ارگ بم کرمان
ارگ بم یکی از بزرگترین و قدیمی‌ترین سازه‌های خشتی جهان است و جاهای دیدنی ایران است که در شهر بم از توابع استان کرمان و جنوب شرقی حاشیه کویر لوت قرار دارد. قدمت این ارگ باستانی به دوره هخامنشیان و 2,500 سال پیش بازمی‌گردد و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری و نظامی در جنوب شرقی ایران شناخته می‌شد؛ البته برخی از مورخان هم بر این باورند که ارگ بم در دوره اشکانیان ساخته شده است. ارگ بم مساحتی بالغ بر 180 هزار متر مربع دارد و ارتفاع دیوارهای آن به 6 تا 7 متر می‌رسد و پیش از زلزله بم، عظیم‌ترین سازه خشتی جهان بود.
این ارگ تاریخی شامل مجموعه‌ای از کاخ‌ها، سربازخانه‌ها، اصطبل‌ها، و مناطق مسکونی است که همگی با استفاده از خشت ساخته شده‌اند. ارگ بم در سال 1382 هجری شمسی در پی زلزله‌ای مهیب دچار آسیب‌های شدیدی شد و متاسفانه بسیاری از ساکنین شهر بم در این حادثه جان خود را از دست دادند.
اگرچه با تلاش‌های گسترده‌ای که برای بازسازی این سازه خشتی انجام شد، بخش‌های زیادی از این ارگ تاریخی به شکل اولیه خود بازگشته‌اند. بازسازی این سازه خشتی باعث شد تا نام این مجموعه از فهرست سازمان جهانی یونسکو خارج نشود و همچنان پربازدیدترین و مشهورترین جاذبه گردشگری شهر بم باقی بماند.
ارگ بم در تاریخ یک فروردین سال 1345 هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران و در سال 2004 میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. بازدید از این ارگ خشتی، فرصت مناسبی برای آشنایی شما با تاریخ و معماری باستانی ایران است؛ قلعه‌ای که می‌توانید در حین قدم زدن بر روی دیوارهای بلند آن، از مناظر طبیعی اطراف آن هم لذت ببرید.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | نیمه اول فصل‌های بهار و پاییز |
| آدرس ارگ بم | استان کرمان، بم، میدان رحیمی نژاد، خیابان بهمن |
مجموعه پاسارگاد (آرامگاه کوروش کبیر) فارس
مجموعه پاسارگاد یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین آثار باستانی و جاهای دیدنی ایران است که در استان فارس و در نزدیکی شهر مرودشت قرار دارد. این مجموعه تاریخی به دستور «کوروش بزرگ»، بنیان‌گذار سلسله هخامنشیان، ساخته شد و به‌عنوان نخستین پایتخت امپراتوری هخامنشیان انتخاب شد.
لازم به ذکر است که بنابر روایات تاریخی محوطه اصلی و مقدس مجموعه پاسارگاد حدود 160 هکتار وسعت داشته دشت بزرگی نیز، آن را احاطه کرده بود. همچنین از این منابع چنین برمی‌آید که معماری مورد استفاده در این مجموعه، تلفیقی از معماری ایرانی، یونانی، مصری و تمدن‌های بین‌النهرین بوده است. از مهم‌ترین بخش‌های مجموعه پاسارگاد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاخ‌های بزرگ از جمله کاخ اختصاصی کوروش، بارعام و کاخ دروازه
- پل پاسارگاد
- باغ‌های شاهی
- مقبره کوروش بزرگ
- آرامگاه کمبوجیه (فرزند و جانشین کوروش)
- تل تخت یا مادرسلیمان
- تنگ بلاغی
- کاروانسرای مظفری
- مسجد پاسارگاد شیراز
البته مقبره کوروش بزرگ را میتوان مهم‌ترین و معروف‌ترین بنای این مجموعه به‌شمار آورد؛ پادشاهی که افتخار هر ایرانی است و نمود یک پادشاه و حکمران عادل، مقتدر و اصیل است. مقبره کوروش کبیر با اینکه آرامگاه اولین و بزرگترین شاه هخامنشی محسوب می‌شد، در عین سادگی بین سال‌های 540 تا 530 پیش از میلاد مسیح ساخته شده است.
مجموعه پاسارگاد در تیر ماه سال 1383 هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران و فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. لازم به ذکر است که مجموعه پاسارگاد بالاخص مقبره کوروش کبیر در سال‌های اخیر به‌عنوان یکی از پربازدیدترین مکان‌های گردشگری شناخته می‌شود. بازدید از این مجموعه باستانی فرصتی برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ ایران باستان و شروع عصری جدید در زندگی ایرانیان از دوره هخامنشیان است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | اواخر فروردین ماه و فصل‌های پاییز و زمستان |
| آدرس مجموعه پاسارگاد | استان فارس، مرودشت، مجموعه پاسارگاد |
نقش رجب و نقش رستم فارس
نقش رجب و نقش رستم دو مجموعه مجزا از مهم‌ترین نقش‌برجسته‌های سنگی ایران هستند که در نزدیکی تخت جمشید و مجموعه پاسارگاد قرار دارند. این دو مکان تاریخی، نمونه‌های بارزی از هنر سنگ‌تراشی در دوران هخامنشی و ساسانی را به نمایش می‌گذارند. البته این دو مکان فقط شامل نقش‌برجسته‌های رجب و رستم نمی‌شوند و در دو محوطه تاریخی قرار دارند که در اطراف آنها بناها، آرامگاه‌ها، کتیبه‌ها و البته نقش‌برجسته‌های دیگر وجود دارند.
نقش رجب شامل چهار نقش‌برجسته از دوره ساسانی است که به افتخار پادشاهان این دوره و پیروزی‌های نظامی آنها تراشیده شده‌اند. این نقش‌برجسته‌ها تصاویری از تاج‌گذاری اردشیر بابکان (بنیان‌گذار سلسله ساسانی) و شاپور اول (دومین شاه ساسانی) را به تصویر کشیده‌اند.
در مقابل، نقش رستم یک مجموعه کامل تاریخی از آرامگاه‌های شاهان هخامنشی، از جمله داریوش بزرگ، خشایارشا و اردشیر اول است. همچنین در نقش رستم تعدادی نقش‌برجسته از دوران ساسانی وجود دارد که وقایع مهمی همچون پیروزی شاپور اول بر امپراتور روم را به تصویر کشیده‌اند. نقش‌برجسته ایلامی، اردشیر بابکان، شاپور اول، بهرام دوم، نرسی، هرمز دوم، نقش نبشته دار کرتیر و سنگ‌نبشته آرامی که بر روی آرامگاه داریوش اول قرار دارد، از دیگر نقش‌برجسته‌های نقش رستم هستند.
کعبه زرتشت (بن خانه) شاید یکی دیگر از مهم‌ترین بناهای محوطه نقش رستم باشد که درست در مقابل آرامگاه داریوش دوم قرار دارد؛ گویا این کعبه در ایران باستان، به‌عنوان مرکز پرستشگاه دین زرتشت شناخته می‌شده است.
سرانجام نقش رجب و نقش رستم در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدند. بازدید از نقش رجب و نقش رستم فرصت مناسبی برای آشنایی با تاریخ امپراتوری‌های هخامنشی و ساسانی و هنر و فرهنگ ایران باستان است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | اواخر فروردین ماه و فصل‌های پاییز و زمستان |
| آدرس نقش رجب | استان فارس، مرودشت، ۳ کیلومتری شمال تخت جمشید، جاده مرودشت-سارویی |
| آدرس نقش رستم | استان فارس، شمال شهرستان مرودشت، روستای زنگی آباد |
گنبد سلطانیه زنجان
گنبد سلطانیه یکی از زیباترین و شاهکاری از معماری ایرانی-اسلامی در دوره ایلخانی است که در شهر سلطانیه، از توابع استان زنجان قرار دارد. این بنای زیبا بین سال‌های 704 تا 712 هجری قمری به دستور «اولجایتو» شاه مغول ساخته شد؛ هرچند خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی بر نحوه ساخت این بنا نظارت می‌کرده است.
گنبد سلطانیه یکی از بزرگترین و قدیمی‌ترین گنبدهای آجری جهان است. گنبد سلطانیه با ارتفاع ۵۰٫۴۸ متر و قطر ۴۰٫۲۴ متر، پس از گنبدهای «کلیسای سانتا ماریا دل فیوره» در فلورانس و «مسجد ایاصوفیه» در استانبول، به‌عنوان سومین گنبد آجری بزرگ جهان شناخته می‌شود.
این بنا که به‌عنوان آرامگاه الجایتو طراحی شده است، دارای تزئینات داخلی بسیار زیبا و پیچیده‌ای است که شامل کاشی‌کاری‌های معرق فیروزه‌ای و لاجوردی، گچ‌بری‌های نفیس، مقرنس‌کاری و نقاشی‌های دیواری است.
گنبد سلطانیه در تاریخ 15 دی سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران و در تاریخ 24 تیر سال 2005 میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. بازدید از این بنای تاریخی را میتوان فرصت مناسبی برای آشنایی با هنر و معماری ایرانی-اسلامی در دوره ایلخانیان تلقی کرد و از فضای معنوی و آرام آن حسابی لذت برد.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل بهار و اوایل فصل‌های تابستان و پاییز |
| آدرس گنبد سلطانیه | استان زنجان، شهر سلطانیه، میدان علامه حلی، بلوار علامه حلی، خیابان گنبد |
بیستون کرمانشاه
بیستون با وسعت 1,650 هکتار، یکی از مهم‌ترین و بزرگترین مجموعه‌های تاریخی و جاهای دیدنی ایران است که در استان کرمانشاه و در نزدیکی شهر بیستون قرار دارد. این مجموعه تاریخی به‌دلیل نقش‌برجسته داریوش بزرگ و کتیبه‌های متعدد آن شهرت جهانی دارد، هرچند که نام این مجموعه، هنوز به فهرست جهانی یونسکو راه نیافته است.
بیستون را میتوان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آثار باقی مانده از دوره هخامنشیان به‌شمار آورد. لازم به ذکر است که مهم‌ترین اثر این مجموعه، سنگ‌نوشته و نقش‌برجسته داریوش بزرگ بر روی صخره‌های بلند بیستون به زیبایی هرچه تمام‌تر طراحی و حجاری شده است؛ این نقش‌برجسته وقایع مهمی همچون پیروزی داریوش بر شورشیان و قدرت‌نمایی او را به رخ می‌کشد.
علاوه‌بر نقش‌برجسته داریوش، مجموعه بیستون شامل جاذبه‌های طبیعی و آثار تاریخی از برهه‌های مختلف تاریخی است. از جمله این جاذبه‌های گردشگری میتوان به نقش‌برجسته‌های مهرداد اشکانی و گودرز، سراب بیستون، مجسمه هرکول و آثار مربوط به دوره اسلامی همچون کاروانسرای ایلخانی و شاه عباس صفوی اشاره کرد.
تاکنون از 28 اثر تاریخی که در بیستون کشف شده است، فقط 13 اثر آن در سال 2005 در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این مجموعه تاریخی همچنین به‌دلیل اهمیت تاریخی و هنری که برای ایران دارد، در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. بازدید از بیستون برای علاقه‌مندان به تاریخ باستان و آن دسته از افرادی که هنوز آشنایی لازم با تاریخ و فرهنگ ایران باستان را ندارند، ضرورت محسوب می‌شود.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | از اوایل خرداد تا اوایل شهریور و نیمه اول پاییز |
| آدرس بیستون | استان کرمانشاه، شهرستان هرسین، شهر بیستون، دامنه کوه بیستون، محوطه تاریخی بیستون |
آرامگاه شیخ صفی اردبیل
آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی و مجموعه خانقاه یکی از شاهکارهای هنر و معماری ایرانی-اسلامی در ایران است که این آرامگاه در شهر اردبیل قرار دارد. این مجموعه تاریخی و مذهبی شامل چندین بنا از جمله مقبره شیخ صفی، شاه اسماعیل اول و تعدادی از بزرگان صفوان، مسجد، مدرسه، و کتابخانه است. بناهای این مجموعه بین سال‌های 735 تا 1038 هجری قمری معادل با 714 تا 1008 هجری شمسی ساخته شده‌اند. آرامگاه شیخ صفی‌الدین، جد بزرگ خاندان و شاهان صفوی، در قلب این مجموعه قرار دارد و با کاشی‌کاری‌های معرق، کتیبه‌های قرآنی و نقوش اسلیمی تزیین شده است.
این مجموعه در طول قرن‌ها، از دوره ایلخانی تا صفوی، گسترش یافته و به یک مجموعه تاریخی و فرهنگی و شاهکاری هنری تبدیل شده است. از جمله آثار هنری برجسته در این مکان میتوان به سردر عالی‌قاپو، درب‌های چوبی منبت‌کاری شده، حیاط قندیل خانه، جنت سرا، گنبد اللّه‌اللّه و کتیبه‌های نفیس اشاره کرد. عمارت چینی خانه، چله خانه، حرم خانه، دارالحدیث، تالار دارالحفاظ و گورستان شهیدگاه از دیگر بخش‌های این مجموعه تاریخی و فرهنگی هستند. ضمنا لازم به ذکر است که فضای داخلی آرامگاه مساحتی بالغ بر ۲۰۰ متر مربع دارد و ارتفاع گنبد آن به ۱۷ متر می‌رسد.
مجموعه خانقاه و آرامگاه شیخ صفی در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران و در سال ۲۰۱۰ میلادی در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. بازدید از آرامگاه شیخ صفی فرصت مناسبی برای آشنایی با تاریخ و هنر دوران صفویه و همچنین تأمل در فضای معنوی آن است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | اواخر فصل بهار، تابستان و اوایل پاییز |
| آدرس آرامگاه شیخ صفی | استان اردبیل، اردبیل، خیابان شیخ صفی، میدان عالی قاپو، آرامگاه شیخ صفی |
باغ شازده ماهان کرمان
باغ شازده ماهان یکی از زیباترین و مشهورترین باغ‌های تاریخی ایران است که در 35 کیلومتری جنوب شرقی شهر کرمان و در نزدیکی شهر ماهان قرار دارد. دستور ساخت این باغ را برای اولین بار «محمدحسن خان» سردار ایروانی و البته حاکم کرمان صادر کرد که در دوره حاکم بعدی بین سال‌های 1298 تا 1309 هجری قمری توسعه و تکمیل شد.
در واقع شازده ماهان یا همان «عبدالحمید میرزا ناصرالدوله»، نوه دختری ناصرالدین شاه و حاکم کرمان این باغ را تکمیل کرد. باغ شازده ماهان با طراحی ایرانی و اروپایی و بکارگیری هوشمندانه آب و گیاهان، به‌عنوان یکی از شاهکارهای معماری باغ‌های ایرانی در دوره قاجار و یکی از 9 باغ ایرانی و مشهور جهان شناخته می‌شود.
باغ شازده ماهان با مساحت حدود 5/5 هکتار، شامل مجموعه‌ای از عمارت‌ها، حوض‌ها، و فواره‌ها است که در میان باغی مملو از درختان سرسبز و گل‌های زیبا و عطرآگین قرار گرفته‌اند. طراحی باغ ماهان بدین صورت است که آب از بالاترین نقطه باغ به سمت پایین جاری شده و باعث آبرسانی به دیگر بخش‌های باغ و خنک شدن هوا در این منطقه گرم و خشک می‌شود. از مهم‌ترین بخش‌های این باغ میتوان به عمارت مرکزی، حمام، سردر ورودی، آبنماها و استخرهای بزرگ اشاره کرد.
باغ شازده ماهان در سال ۱۳۵۳ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران و در سال ۲۰۱۱ میلادی به‌عنوان بخشی از باغ‌های ایرانی در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. در واقع بازدید از باغ شازده ماهان را میتوان فرصتی برای لذت بردن از زیبایی‌های طبیعت و معماری ایرانی دانست.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | نیمه اول فصل‌های بهار و پاییز |
| آدرس باغ شازده ماهان | استان کرمان، ۳۵ کیلومتری کرمان و ۶ کیلومتری شهر ماهان |
مسجد جامع اصفهان
مسجد جامع اصفهان یا مسجد عتیق، یکی از بزرگترین و قدیمی‌ترین مساجد و از جاهای دیدنی ایران است که در قلب شهر اصفهان قرار دارد. این مسجد که قدمت آن به دوره سلجوقیان بازمی‌گردد، یکی دیگر از شاهکارهای معماری ایران در دوران اسلامی شناخته می‌شود. البته لازم به ذکر است که بخش‌هایی از این مسجد حاصل تعمیرات و الحاقاتی است که در ادوار بعد بالاخص در دوره صفوی صورت گرفته است. مسجد جامع اصفهان که بنام مسجد جامع شهر نیز شناخته می‌شود، در طول سالیان دراز دچار آتش‌سوزی و خسارات شدیدی شده است که مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است.
مسجد جامع اصفهان با مساحتی بالغ بر 20 هزار متر مربع، شامل مجموعه‌ای از ایوان‌ها، شبستان‌ها، کتابخانه، گنبد جنوبی و شمالی و محراب‌های زیبا است. این مسجد دارای چهار ایوان است که هر کدام از آنها به سبک و سیاق خاصی ساخته شده‌اند و ارتفاع مناره‌های این مسجد به ۵۲ متر می‌رسد. از جمله زیباترین ایوان‌های مسجد جامع اصفهان میتوان به ایوان‌های درویش، صاحب، استاد، عمر و شاگرد اشاره کرد.
همچنین از دیگر بخش‌های چشم‌گیر مسجد جامع اصفهان میتوان به گنبد نظام‌الملک و گنبد تاج‌الملک در جنوب و شمال این بنا اشاره کرد. این گنبدهای فیروزه‌ای به‌ترتیب در دوره‌های سلجوقیان و صفویان ساخته شده‌اند و دارای تزئینات کاشی‌کاری و گچ‌بری‌های ظریفی هستند. یکی دیگر از مهم‌ترین بخش‌های این مسجد، «محراب اولجایتو» است که با کاشی‌کاری‌های بی‌نظیر و نقوش گیاهی تزئین شده و جزو شاهکارهای هنری دوره ایلخانی است.
مسجد جامع اصفهان در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران و در سال ۲۰۱۲ میلادی در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده است. شما می‌توانید با بازدید از این مسجد تاریخی با تاریخ و فرهنگ ایرانی-اسلامی آشنا شده و از نزدیک نظاره‌گر آثار هنری و معماری آن در طول ادوار مختلف باشید.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | از اواخر اسفندماه تا اواخر اردیبهشت و از اواخر شهریور تا پایان مهرماه |
| آدرس مسجد جامع | استان اصفهان، اصفهان، میدان قیام، خیابان علامه مجلسی |
برج گنبد کاووس گلستان
برج گنبد کاووس یا برج گنبد قابوس که بنام میل گنبد نیز شناخته می‌شود، بلندترین برج آجری جهان است که در شهر گنبد کاووس از توابع استان گلستان قرار دارد. این برج آجری یکی از شاهکارهای معماری اسلامی در قرن چهارم هجری قمری است که در سال 397 هجری قمری به دستور «قابوس بن وشمگیر»، یکی از پادشاهان از آل زیار ساخته شد. اکنون پس از 1,000 سال هنوز هم این بنا به‌عنوان نمادی از عظمت و قدرت این سلسله شناخته می‌شود. با وجود اختلاف نظر در مورد کاربری دقیق برج گنبد کاووس، برخی از صاحب‌نظران این برج را آرامگاه و برخی دیگر آن را رصدخانه می‌پندارند.
برج گنبد کاووس حدود 72 متر ارتفاع دارد که البته 18 متر از این ارتفاع به سرپوش میل تعلق دارد. این برج آجری با بهره‌گیری از یک طراحی ساده اما باشکوه و با تکیه بر معماری خراسانی و رازی، فقط با استفاده از آجر و ملات ساروج ساخته شده است. این برج آجری، یک هرم مخروطی است که بر روی یک پایه استوانه‌ای قرار گرفته است.
دیوارهای آجری این برج بسیار ضخیم و محکم ساخته شده‌اند و پس از گذشت قرن‌ها همچنان سالم و پایدار باقی مانده‌اند. مساحت پای برج گنبد قابوس را حدود ۲۵ متر مربع برآورد کرده‌اند و این در حالی است که ضخامت دیوارهای آن به ۳ متر می‌رسد.
برج گنبد کاووس در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران و در سال ۲۰۱۲ میلادی در فهرست جهانی یونسکو ثبت گردید. بازدید از این برج فرصتی برای آشنایی با تاریخ و معماری اسلامی در ایران و لذت بردن از مناظر زیبای اطراف آن است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل بهار و اواخر فصل‌های تابستان و پاییز |
| آدرس برج گنبد کاووس | استان گلستان، گنبد کاووس، خیابان امام خمینی شمالی، بین خیابان جمهوری و قابوس، باغ ملی |
کاخ گلستان تهران
کاخ گلستان یکی از سرآمدترین و زیباترین مجموعه‌های تاریخی و جاهای دیدنی ایران است که در قلب تهران قرار دارد و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آثار معماری ایرانی-اسلامی شناخته می‌شود. اگرچه قدمت این کاخ را به دوران حکومت شاه عباس صفوی نسبت می‌دهند، ولی شاهان قاجار در توسعه این کاخ نقش موثرتری داشته‌اند. کاخ گلستان در دوره قاجار به‌عنوان اقامتگاه اصلی شاهان قاجاری مورد استفاده قرار می‌گرفت. آقا محمدخان، فتحعلی شاه، ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه و احمدشاه قاجار همگی در این کاخ سکونت داشته‌اند.
گمان می‌رود که مساحت این کاخ در دوره صفویه شاید نزدیک به یک دهم وسعت کنونی بوده است؛ زیرا هم‌اکنون کاخ گلستان حدود 4/5 هکتار مساحت دارد و ارتفاع ساختمان‌های آن به‌طور میانگین به ۱۵ متر می‌رسد و مجموعه‌ای از کاخ‌ها، تالارها و باغ‌های زیبا را در بر می‌گیرد.
از مهم‌ترین بخش‌های کاخ گلستان میتوان به تالار آینه، تالار سلام، ايوان تخت مرمر، تالار سفره‌خانه، خلوت کریمخانی، تالار برليان، عمارت بادگير، تالار الماس، كاخ ابيض و کاخ شمس‌العماره اشاره کرد. هر کدام از این بخش‌ها اوج هنر و صنعت دوره قاجار را نشان می‌دهند. تزئینات داخلی این مجموعه شامل نقاشی‌های دیواری، آینه‌کاری‌های پیچیده و استفاده از کاشی‌های رنگارنگ و سنگ‌های قیمتی است که به جذابیت آن افزوده‌اند.
کاخ گلستان در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران و در سال ۲۰۱۳ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. بازدید از این مجموعه تاریخی را میتوان فرصت مناسبی برای آشنایی با فرهنگ و هنر دوره قاجار و مشاهده آثار هنری و معماری بی‌نظیر آن تلقی کرد.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل بهار، اواخر تابستان و فصل پاییز |
| آدرس کاخ گلستان | استان تهران، تهران، خیابان پانزده خرداد، ضلع شمالی میدان ارگ، کاخ گلستان |
شهر سوخته سیستان و بلوچستان
شهر سوخته یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین محوطه‌های باستانی ایران و جهان است که در استان سیستان و بلوچستان و در نزدیکی شهر زابل واقع شده است. این شهر باستانی که قدمت آن به بیش از 5 هزار سال پیش بازمی‌گردد، به‌عنوان یکی از نخستین و البته یکی از پیشرفته‌ترین مراکز تمدن در دوران باستان شناخته می‌شود. این شهر که قدمت آن به ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد، بر بلندای تپه‌هایی با ارتفاعی بین 12 تا 18 متر و بین رودهای هامون و هیرمند قرار دارد.
شهر سوخته به‌دلیل آتش‌سوزی‌های متعدد به این نام شهرت یافته و تاکنون مجموعه‌ای از آثار باستانی از جمله خانه‌ها، مقبره‌ها و اشیای مختلف کشف شده است. از جمله کشفیات مهم در این محوطه باستانی میتوان به اولین چشم مصنوعی جهان و اولین انیمیشن جهان اشاره کرد که نشانگر تمدنی پیشرفته در عصر خود و حتی بعد از آن است.
شهر سوخته مساحتی بالغ بر ۱۵۰ هکتار دارد و به‌دلیل ساختار معماری پیشرفته و شبکه‌های آبرسانی، مورد توجه بسیاری از محققان جهان قرار گرفته است. لازم به ذکر است که از دیگر بخش‌های این محوطه میتوان به بخش‌هایی مانند خانه‌ها، معابر، گورستان‌ها و کارگاه‌های صنعتی اشاره داشت.
شهر سوخته در سال ۱۳۵۶ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران و در سال ۲۰۱۴ میلادی در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده است. بازدید از این شهر که با نام‌های «شهر هنر» و «شهر علم» نیز شناخته می‌شود، فرصت مناسبی برای آشنایی با تاریخ، هنر و فرهنگ ایران باستان است؛ شما همچنین می‌توانید با مشاهده آثار کشف شده در زمینه‌های مختلف علمی از جمله علم پزشکی به پیشرفته بودن ایران از زمان باستان واقف شوید.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | نیمه اول فصل پاییز |
| آدرس شهر سوخته | استان سیستان و بلوچستان، شهرستان هامون، بخش مرکزی، دهستان لوتک، هشت کیلومتری جنوب شهر جدید رامشار |
روستای میمند کرمان
روستای میمند که به‌دلیل داشتن معماری صخره‌ای یکی از شگفت‌انگیزترین و عجیب‌ترین روستاهای تاریخی ایران است، در استان کرمان و در نزدیکی شهر بابک قرار دارد. این روستا معماری خاص و خانه‌های دست‌کندی دارد که به‌صورت غارهایی در دل کوه حفر و تراشیده شده‌اند. مساحت روستای میمند حدود ۴۲ هکتار (420 کیلومتر مربع) است و ارتفاع برخی از خانه‌های آن تا ۳ متر می‌رسد؛ هرچند لازم به ذکر است که این روستا در ارتفاع 2,240 متری از سطح دریا قرار گرفته است. قدمت این روستا به حدود ۳,۰۰۰ سال پیش بازمی‌گردد و به‌عنوان نمونه کامل و بی‌نظیری از معماری صخره‌ای در ایران شناخته می‌شود.
همانطور که قبل‌تر نیز اشاره شد، خانه‌های روستای میمند به شکل غارهایی در دل کوه ساخته شده‌اند که به آنها «کیچه» گفته می‌شود. این کیچه‌ها نشان‌دهنده همزیستی انسان با طبیعت و بهره‌برداری هوشمندانه از منابع طبیعی هستند. حدود 406 کیچه در روستای میمند وجود دارد که مجموع اتاق‌های آنها به 2,560 عدد می‌رسد. این روستا که همچنان محل زندگی برخی از اهالی است، به‌دلیل حفظ اصالت فرهنگی و سنتی خود، بافت قدیمی خود را حفظ کرده است. مدرسه، مسجد، حسینیه، حمام و آتشکده میمند از مهم‌ترین جاهای دیدنی این روستا هستند.
روستای میمند در سال ۱۳۸۴ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران و در سال ۲۰۱۵ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. بازدید از این روستای اعجاب‌انگیز می‌تواند برای شما تجربه‌ای آموزنده و هیجان‌انگیز ضمن آشنایی با تاریخ و فرهنگ بومی ایران باشد. روستاییان برخی از کیچه‌ها یا اتاق‌ها را به‌صورت اقامتگاه گردشگری درآورده‌اند تا به گردشگران اجاره دهند؛ از این رو فرصت تجربه زندگی در یکی از قدیمی‌ترین سکونت‌گاه‌های انسانی جهان را نیز خواهید داشت.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل‌های بهار و تابستان |
| آدرس روستای میمند | استان کرمان، شهرستان شهربابک، بخش مرکزی، روستای میمند |
فیروزآباد فارس
فیروزآباد یکی از شهرهای قدیمی و باستانی ایران است که در استان فارس و در فاصله 110 کیلومتری جنوب شهر شیراز قرار دارد. این شهر باستانی که با نام «شهر گور» یا «اردشیرخوره» هم شناخته می‌شود، به دستور «اردشیر بابکان»، بنیان‌گذار سلسله ساسانیان ساخته شد. فیروزآباد که در ابتدا بنام «اردشیرخوره» معروف بود، به‌عنوان پایتخت حکومت ساسانی مورد استفاده قرار گرفت. فیروزآباد فارس به‌طورکلی حدود ۱,۴۶۹ هکتار مساحت دارد و در فاصله سه کیلومتری محوطه باستانی گور قرار دارد.
این شهر تاریخی شامل مجموعه‌ای از آثار باستانی از جمله قلعه، کاخ و نقش‌برجسته‌های سنگی است که هر کدام به‌مثابه شاهکاری هنری شمرده می‌شوند. کاخ اردشیر بابکان یا آتشکده فیروزآباد، قلعه دختر، تنگه هایقر، دریاچه و سد تنگاب، روستای گردشگری رودبال و نقش‌برجسته پیروزی اردشیر بابکان بر اردوان، از مهم‌ترین جاهای دیدنی فیروزآباد فارس هستند.
فیروزآباد فارس همراه با آثار دوره ساسانی در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران و در سال ۲۰۱۸ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. اگر قصد دارید تا با تاریخ و فرهنگ ساسانیان بیشتر آشنا شوید، فرصت بازدید از این شهر باستانی را از دست ندهید و از مشاهده آثار هنری و معماری بی‌نظیر بناهای آن لذت ببرید.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | اواخر فروردین ماه و فصل‌های پاییز و زمستان |
| آدرس فیروزآباد | استان فارس، ۱۱۰ کیلومتری جنوب شهر شیراز، شهرستان فیروزآباد |
جنگل های هیرکانی شمال
جنگل های هیرکانی یکی از قدیمی‌ترین و بکرترین جنگل‌های جهان هستند که در امتداد سواحل جنوبی دریای خزر و در نواحی شمالی ایران قرار دارند. این جنگل‌ها که قدمت آنها به بیش از 40 میلیون سال پیش بازمی‌گردد، به‌عنوان نمونه‌ای از بازمانده‌های جنگل‌های پهن‌برگ دوران سوم زمین‌شناسی شناخته شده‌اند.
این جنگل‌ها فراتر از مرزهای ایران، در جمهوری آذربایجان، یکی از همسایه‌های شمالی ایران هم قرار دارند و به یکدیگر پیوند خورده‌اند. جنگل‌های هیرکانی شامل گونه‌های گیاهی مختلفی می‌شوند و زیستگاه گونه‌های خاص جانوری به‌شمار می‌روند که بسیاری از آنها در هیچ جای دیگری از جهان نمی‌توان یافت؛ هرچند متاسفانه برخی از این گونه‌های جانوری از بین رفته و منقرض شده‌اند.
جنگل‌های هیرکانی با مساحت بیش از دو میلیون و 125 هزار هکتار یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین جنگل‌های پهن‌برگ جهان محسوب می‌شوند. از جمله معروف‌ترین جنگل‌های هیرکانی ایران میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- جنگل الیمستان آمل
- جنگل ابر شاهرود
- جنگل بولا ساری
- جنگل لیسار تالش
- جنگل خشکه داران تنکابن
- جنگل چهارباغ چالوس
- جنگل واز نو
- جنگل کجور نوشهر
جنگل‌های هیرکانی در سال ۱۳۹۸ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران و در همان سال (2019 میلادی) نیز در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدند. این جنگل‌ها به‌دلیل اهمیت زیست‌محیطی و تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری بالا، مناظر بکر و آب و هوای مطبوع، یکی از مهم‌ترین مقاصد طبیعت‌گردی در ایران هستند. شما می‌توانید برنامه‌ای ترتیب دهید تا هر بار به یکی از جنگل‌های هیرکانی ایران سفر کنید و هر بار از گردش در جنگلی با مناظر طبیعی خیره‌کننده و غیرتکراری لذت ببرید.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل‌های بهار، تابستان و پاییز |
| آدرس جنگل های هیرکانی | استان‌های آذربایجان شرقی، اردبیل، گیلان، گلستان، مازندران، سمنان و خراسان شمالی در در امتداد سواحل جنوبی دریای خزر |
اورامانات کردستان
اورامانات یا هورامان یکی از مناطق کوهستانی و زیبا در غرب ایران است که در بخش اورامان شهرستان سروآباد در غرب استان کردستان و کرمانشاه قرار دارد. روستاهای اورامانات به‌صورت پلکانی و در دل کوه ساخته شده‌اند و نمونه بی‌نظیری از همزیستی انسان با طبیعت و معماری بومی ایران تلقیی می‌شوند.
این منطقه به‌دلیل معماری پلکانی و روستاهای سنگی، سنت‌ها و آیین‌های کهن و طبیعت بکر و زیبایی که دارد، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگ و تمدن کردستان شناخته می‌شود. اورامانات به‌واسطه جاده‌ای به طول ۷۵ کیلومتر به شهرستان مریوان متصل می‌شود.
البته لازم به ذکر است که این منطقه بخش مشترکی بین ایران و عراق دارد که با رودخانه‌های مشهوری به نام‌های «سیروان» و «لیله» شناخته می‌شوند. اورامانات را دو قسمت کوچک و بزرگ تشکیل داده‌اند که قسمت کوچک آن، مربوط به شهر «حلبچه» از توابع کشور عراق است و قسمت بزرگ جزو استان‌های کرمانشاه و کردستان ایران است.
اورامانات بالغ بر ۴۰ هزار سال قدمت دارد و بسیاری از مورخان و باستان‌شناسان بر این باورند که از دوره پارینه‌سنگی محل سکونت انسان‌ها بوده است. از مشهورترین روستاهای باستانی اورامانات میتوان به «پالنگان» و «هورامان تخت» اشاره کرد که هر دو روستا به‌دلیل معماری سنگی و پلکانی شهرت دارند. ارتفاعات اورامانات از ۱,۰۰۰ تا ۳,۰۰۰ متر متغیر است و این منطقه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی و مذهبی کردها و زرتشتیان به‌شمار می‌آید.
اورامانات در سال ۱۳۹۹ هجری شمسی (۲۰۲۰ میلادی) در فهرست آثار ملی ایران و در سال ۱۴۰۰ هجری شمسی (۲۰۲۱ میلادی) در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. سفر به اورامانات می‌تواند تلفیقی از طبیعت‌گردی و آشنایی با فرهنگ و تمدن ایرانی و آیین مردم ساکن کردستان باشد.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | اواسط فصل‌های بهار و پاییز |
| آدرس اورامانات | استان کردستان، شهرستان مریوان، جنوب شرقی شهر مریوان، هورامان تخت |
دره ستارگان قشم
دره ستارگان یکی از شگفت‌انگیزترین پدیده‌های طبیعی و جاهای دیدنی ایران است که در جزیره قشم و در استان هرمزگان قرار دارد. این دره به‌دلیل اشکال خاص زمین‌شناسی و ساختارهای عجیب و غریب خود شهرت دارد و یکی از پدیده‌های استثنایی زمین‌شناسی در ایران و جهان شناخته می‌شود.
دره ستارگان بر اثر فرسایش باد و آب در طول میلیون‌ها سال شکل گرفته و شامل مجموعه‌ای از ستون‌ها، برج‌ها و اشکال صخره‌ای عجیب و غریب است. قدمت این دره را به دوره زمین‌شناسى سنوزوئیک در حدود دو میلیون سال پیش نسبت داده‌اند.
اهالی منطقه بر این باورند که این دره بر اثر برخورد یک ستاره به زمین به وجود آمده و از همین رو، آن را «دره ستارگان» نامیده‌اند. این دره شگفت‌انگیز یکی از مقاصد اصلی گردشگران داخلی و خارجی و علاقه‌مندان به طبیعت و زمین‌شناسی در جزیره قشم است و به‌عنوان یکی از عجایب طبیعی ایران به‌شمار می‌آید. مساحت این دره حدود ۳ کیلومتر مربع است و ارتفاع صخره‌های آن به ۲۰ متر می‌رسد و به‌عنوان یکی از عجایب هفت‌گانه قشم هم شناخته می‌شود.
این دره به‌عنوان بخشى از ژئوپارک قشم در میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. لازم به ذکر است که ژئوپارک قشم برای اولین بار به‌عنوان یک ژئوپارک جهانی در یک دوره چهارساله تا سال ۲۰۲۰ تأیید شده بود و پس از پایان نیز دوباره تمدید شد. اگر به دره ستارگان سفر کردید، فرصت تماشای آسمان پرستاره هنگام شب و زیر نور ماه را که با صدایی مرموز و ماورایی ترکیب می‌شود را از دست ندهید.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | اوایل فصل بهار و فصل‌های پاییز و زمستان |
| آدرس دره ستارگان | هرمزگان، جزیره قشم، شمال غرب روستای برکه خلف |
قلعه بابک آذربایجان شرقی
قلعه بابک که با نام قلعه جمهور نیز شناخته می‌شود، یکی از مشهورترین و استراتژیک‌ترین قلعه‌های تاریخی ایران است که در استان آذربایجان شرقی و در نزدیکی شهر کلیبر ساخته شده است. این قلعه در دوره ساسانی به دستور بابک خرمدین، یکی از سرداران ایرانی و رهبر جنبش خرمدینان ساخته شد و به‌عنوان پایگاه اصلی مقاومت در برابر خلیفه عباسی مورد استفاده قرار گرفت. مساحت قلعه بابک حدود 1,600 متر مربع برآورد شده است و دیوارهای این قلعه با ارتفاع ۲۰ متر از سنگ و ملات ساخته شده‌اند.
این قلعه تاریخی بر فراز یک کوه بلند و در میان صخره‌های سنگی ساخته شده و دسترسی به آن بسیار دشوار و طاقت‌فرسا است؛ زیرا قلعه بابک بر فراز کوهی به ارتفاع ۲,۳۰۰ متر قرار گرفته است و برای بازدید از این قلعه باید 1,000 پله سنگی را بالا بروید. مسیر دسترسی به این قلعه از طریق راهی کوهستانی و پرپیچ‌وخم میسر شده و به حدود ۳ ساعت پیاده‌روی نیاز دارد.
امروزه پس از گذشت چندین قرن، قلعه بابک به‌عنوان یکی از جاذبه‌های مهم تاریخی و طبیعی ایران شناخته می‌شود و سالانه میزبان گردشگران زیادی است؛ همچنین لازم به ذکر است که ایرانیان از سال 1379 در تاریخ 15 تیر برای یادبود بابک خرمدین در این قلعه تجمع می‌کنند و تولد این سردار ایرانی را جشن می‌گیرند. قلعه بابک در سال ۱۳۸۱ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است، ولی هنوز به فهرست جهانی یونسکو راه نیافته است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | از اواخر فروردین ماه تا اوایل خرداد و از شهریور تا مهرماه |
| آدرس قلعه بابک | استان آذربایجان شرقی، شهرستان کلیبر، ۱۳ کیلومتری جنوب غرب شهر کلیبر، قلعه بابک |
مسجد نصیر الملک شیراز
مسجد نصیرالملک که به‌دلیل معماری خاص و زیبای آن به «مسجد صورتی» نیز شهرت دارد، یکی از زیباترین مساجد ایران است که در نزدیکی حرم شاهچراغ شیراز قرار دارد. این مسجد در دوره قاجار به دستور «میرزا حسن‌علی خان نصیرالملک» ساخته شده و به‌دلیل شیشه‌های رنگی زیبا، کاشی‌کاری‌های هنرمندانه و رنگ صورتی آن شهرتی زیادی پیدا کرده است.
این مسجد با مساحتی حدود ۲,۸۹۰ متر مربع شامل بخش‌های مختلفی نظیر شبستان، ایوان و حیاط مرکزی می‌شود. شهرت خاص مسجد نصیرالملک شیراز از شیشه‌های رنگی آن برمی‌آید که در هنگام تابش نور خورشید، فضای داخلی مسجد را به دنیایی رنگارنگ و صورتی رنگ تبدیل می‌کند. شیشه‌های رنگی در این مسجد به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در زمان طلوع آفتاب و ساعات به‌خصوصی از روز جلوه‌ای باشکوه و شگفت‌انگیز به فضای مسجد ببخشند.
مسجد نصیرالملک که در محله گود عربان یا همان خیابان لطفعلی خان زند قرار دارد و در سال ۱۳۵۸ هجری شمسی به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است؛ ولی هنوز نام این مسجد تاریخی به فهرست میراث جهانی یونسکو راه نیافته است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | بهترین زمان برای بازدید از مسجد نصیرالملک و تماشای بازی نور و رنگ از پنجره‌های آن در ساعت ۸ تا ۱۰ صبح است. |
| آدرس مسجد نصیر الملک | استان فارس، شیراز، خیابان لطفعلی خان زند محله گودعربان، انتهای کوچه نصیرالملک |
تالاب انزلی گیلان
تالاب انزلی یا انزلی سی یکی از مهم‌ترین و بزرگترین تالاب‌های ایران و از جاهای دیدنی انزلی است که در نزدیکی شهر بندر انزلی در استان گیلان قرار دارد. این تالاب با مساحتی بیش از ۲۰ هزار هکتار و عمقی متغیر بین ۱ تا ۲ متر، یکی از مهم‌ترین تالاب‌های طبیعی آب شیرین کشور در جنوب غربی شهر بندرانزلی و دریای کاسپین است. تالاب انزلی به‌دلیل مناظر طبیعی بکر و پوشش گیاهی متنوع، شهرت زیادی پیدا کرده است؛ البته این شهر حاصل مدت زمان زیادی است، زیرا این تالاب حدود 15 هزار سال قدمت دارد.
این تالاب بزرگترین زیستگاه‌های اصلی پرندگان مهاجر در ایران است و با تفریحاتی چون قایق‌سواری، ماهیگیری و پرنده‌نگری لحظات خوشی را برای شما رقم می‌زند. قایق‌سواری در میان نیزارهای تالاب، نیلوفرهای آبی و لاله‌های دریایی و مشاهده پرندگان دریایی از نزدیک، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی را برای شما به‌ارمغان می‌آورد.
تالاب انزلی شامل بخش‌های مختلفی نظیر نی‌زارها، آبگیرها و مناطق جنگلی است که هر کدام زیستگاه خاص خود را دارند. این تالاب همچنین با شکل‌گیری جزایر کوچک و آبراهه‌های متعدد، منظره‌ای خاص را به نمایش می‌گذارد.
علاوه‌بر زیبایی‌های طبیعی تالاب انزلی، باید به نقش مهم این تالاب در حفظ تعادل اکولوژیکی منطقه نیز توجه داشت؛ زیرا ماهیگیری در این تالاب یکی از منابع اصلی درآمد مردم منطقه را تشکیل می‌دهد. تالاب انزلی در سال ۱۳۵۴ هجری شمسی به‌عنوان یکی از مناطق حفاظت شده در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است؛ اما هنوز نام این تالاب به فهرست میراث جهانی یونسکو راه نیافته است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | از اواخر خرداد تا اواخر فصل تابستان |
| آدرس تالاب انزلی | استان گیلان، بندر انزلی |
پل های اصفهان
پل‌های تاریخی اصفهان از جمله آثار برجسته معماری و مهندسی ایران هستند که بر روی زاینده‌رود در شهر اصفهان ساخته شده‌اند. این پل‌ها با مساحتی گسترده و معماری خاص خود، یکی از نمادهای فرهنگی و تاریخی ایران به‌شمار می‌روند.
شهر اصفهان یکی از پایتخت‌های ایران در دوره صفویه بود که با تغییرات گسترده‌ای که در آن ایجاد شد، به همان نصف جهان امروزی تبدیل شد؛ هرچند متاسفانه در دوره قاجاریه با حاکمیت «ظل‌السلطان» در این شهر، صدمات زیادی به آثار باقی مانده از دوره صفویه وارد شد. پل خواجو، پل چوبی، پل شهرستان، سی‌وسه‌پل و پل مارنان از جمله پل‌های معروف اصفهان هستند که در ادامه به معرفی برخی از آنها می‌پردازیم:
پل خواجو
پل خواجو یکی دیگر از زیباترین و معروف‌ترین پل‌های تاریخی و جاهای دیدنی اصفهان است که در سال 1060 هجری قمری در دوران شاه عباس دوم صفوی ساخته شد. پل خواجو با طول ۱۳۳ متر و عرض ۱۲ متر و به‌سبب ایوان‌های زیبا و تزئینات نفیسی که بر روی آن انجام شده است، شهرت زیادی در طول تاریخ یافته است.
پل خواجو به‌دلیل طراحی خاص و البته ساختار پیچیده‌ای که ترکیبی از هنر و مهندسی است، از اهمیت بالایی برخوردار است و یکی از شاهکارهای باقی مانده از دوره صفویه است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل‌های بهار، پاییز و زمستان |
| آدرس پل خواجو | استان اصفهان، اصفهان، پل خواجو |
سی و سه پل
سی‌وسه‌پل که به پل الله‌وردی‌خان نیز معروف است، با طول 295 متر و 33 دهانه قوسی، بزرگترین پل اصفهان محسوب می‌شود. ساخت این پل بین سال‌های 1008 تا 1011 هجری قمری انجام شد، یعنی حدود 50 سال قبل از ساخت پل خواجو. این پل به‌عنوان یکی از مشهورترین و مهم‌ترین پل‌های ایران شناخته می‌شود و همواره مورد توجه گردشگران قرار گرفته است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل‌های بهار، پاییز و زمستان |
| آدرس سی و سه پل | استان اصفهان، اصفهان، میدان انقلاب، خیابان چهارباغ |
پل مارنان
پل مارنان یکی دیگر از پل‌های تاریخی و جاهای دیدنی ایران در اصفهان است که این پل هم در دوران صفویه ساخته شد. این پل با طول 175 متر و عرض 5.8 متر از معماری ساده و استحکام بالایی برخوردار است. پل مارنان نقش مهمی در اتصال دو سوی رودخانه زاینده‌رود ایفا کرده و به‌عنوان یکی از پل‌های مهم ارتباطی شهر اصفهان در دوران گذشته شناخته می‌شد.
در نهایت لازم به ذکر است که این پل‌ها در تاریخ 15 دی سال ۱۳۱۰ هجری شمسی به ترتیب با شماره 111، 110، و 1010 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شدند. همچنان با گذشت بیش از 4 قرن، پل‌هایی که از دوران صفویه به یادگار مانده‌اند، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان، محل گذر و اجتماع هزاران گردشگر داخلی و خارجی هستند.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل‌های بهار، پاییز و زمستان |
| آدرس پل مارنان | استان اصفهان، اصفهان، استاد قدسی، پل مارنان |
خانه های تاریخی کاشان
کاشان در فاصله ۲۵۰ کیلومتری جنوب تهران قرار دارد و یکی از قدیمی‌ترین و زیباترین شهرهای ایران است که آثار تاریخی فراوانی را در خود جای داده است. این شهر با قدمتی ۷,۰۰۰ ساله، علاوه‌بر آثار تاریخی و گلاب مرغوبش، به‌دلیل معماری باشکوه بناهای ایرانی و خانه‌های تاریخی مشهور است. از جمله این بناها میتوان به باغ فین، خانه طباطباییها، خانه بروجردی‌ها و خانه عباسیان اشاره کرد.
خانه‌های تاریخی کاشان نمونه‌های واضحی از معماری سنتی ایران هستند که با سقف‌های نفیس، نقاشی‌های دیواری زیبا و حیاط‌های پر از درختان انار با ظرافتی گیرا معماری، طراحی و تزیین شده‌اند. این خانه‌ها عمدتا متعلق به دوران قاجار هستند و مزید بر آنکه شاید فخر قاجار محسوب می‌شوند، مبتنی بر طراحی‌های خاص قاجاری و با استفاده از مصالح محلی ساخته شده‌اند. یکی از محله‌های دیدنی کاشان، محله سلطان امیراحمد است که با خانه‌های تاریخی که در آن ساخته شده، یکی از جاذبه‌های اصلی گردشگری این شهر هم محسوب می‌شود.
برخی از این خانه‌ها امروزه به‌عنوان مهمانسرا مورد استفاده قرار می‌گیرند و شما می‌توانید تجربه اقامت و زندگی در این خانه‌های تاریخی را با پوست و گوشت خود لمس و تجربه کنید. از مهم‌ترین خانه‌های تاریخی شهر کاشان میتوان به خانه طباطباییها، خانه بروجردی‌ها، خانه عباسیان، خانه منوچهری، خانه عامری‌ها، خانه راهب، خانه شریفیان، خانه رئیسیان و خانه عطارها اشاره کرد. در ادامه اطلاعاتی از برخی خانه‌های معروف شهر کاشان که نام آنها را ذکر کردیم، می‌پردازیم:
خانه طباطبایی ها
خانه طباطباییها که به «عروس خانه‌های ایران» معروف است، توسط «سید جعفر طباطبایی»، تاجر معروف فرش، ساخته شد. این خانه با طراحی استادانه «علی مریم کاشانی»، شامل چهار حیاط، بخش اندرونی، بخش بیرونی، حرمسرا و بخش خدمه است. شیشه‌های رنگی، گچ‌بری‌های زیبا و بادگیرهای بلند از ویژگی‌های برجسته معماری و طراحی این خانه تاریخی هستند. خانه طباطباییها در سال ۱۳۵۴ هجری شمسی به شماره ۱۵۰۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل بهار (نیمه اردیبهشت تا اواخر خرداد) و پاییز |
| آدرس خانه طباطباییها | استان اصفهان، کاشان، خیابان علوی، محله سلطان امیراحمد، جنب امامزاده امیراحمد |
خانه بروجردی ها
از طرف دیگر خانه بروجردی‌ها نیز توسط «حاج سید حسن نطنزی»، به‌عنوان شرط ازدواج پسرش با دختر طباطباییها ساخته شد. در واقع خانه بروجردی‌ها شباهت زیادی به خانه طباطباییها دارد و همانطور که ذکر شد، داستان عاشقانه و جالبی را نیز در پشت خود دارد. این خانه نیز توسط «علی مریم کاشانی» طراحی شده و با نقاشی‌های «استاد کمال‌الملک» تزیین شده است.
بخش‌های اصلی این خانه شامل بخش‌های اندرونی، بیرونی و حیاط بزرگ با حوض مرکزی است که با سقف‌های گنبدی و بادگیرهای بلند به زیبایی تزئین شده‌اند. خانه بروجردی‌ها در سال ۱۳۵۷ هجری شمسی به شماره ۱۰۸۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل بهار (نیمه اردیبهشت تا اواخر خرداد) و پاییز |
| آدرس خانه بروجردی ها | استان اصفهان، کاشان، خیابان علوی، محله سلطان امیراحمد |
خانه عباسیان
خانه عباسیان در اواخر دوران زندیه و اوایل قاجار توسط سید محمد ابراهیم، تاجر معروف کاشان ساخته شد. این خانه با پنج حیاط و تزئینات گچ‌بری، آینه‌کاری و نقاشی‌های دیواری، یکی از بزرگترین خانه‌های تاریخی و جاهای دیدنی کاشان است و شامل بخش‌های اندرونی، بیرونی، حرمسرا و قسمت خدمه می‌شود.
خانه عباسیان نیز در سال ۱۳۷۵ هجری شمسی به شماره ۱۷۵۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. هرچند لازم به ذکر است که تاکنون هیچ‌کدام از این خانه‌های تاریخی به‌صورت مستقل در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت نشده‌اند.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل بهار (نیمه اردیبهشت تا اواخر خرداد) و پاییز |
| آدرس خانه عباسیان | استان اصفهان، کاشان، خیابان علوی، کوی سلطان امیراحمد |
برج کبوترخانه یزد
برج‌های کبوترخانه یکی از شاهکارهای معماری سنتی و جاهای دیدنی ایران هستند که نمونه‌های جالبی از این دست برج‌ها را میتوان در استان‌های اصفهان و یزد پیدا کرد. این برج‌ها که معمولا به‌صورت استوانه‌ای و با ارتفاع بین ۱۵ تا ۲۵ متر ساخته شده‌اند و در اصل با هدف پرورش کبوتر و استفاده از فضولات آنها به‌عنوان کود کشاورزی طراحی شده‌اند.
برج کبوترخانه شهرستان میبد دارای دیوارهای ضخیم و حفره‌های متعددی است که برای ورود و خروج کبوترها طراحی شده‌اند. برخی از برج‌های کبوترخانه ظرفیت نگهداری و پرورش بیش از ۱۴,۰۰۰ کبوتر را دارند. ارتفاع برج کبوترخانه میبد حدود 8 متر برآورد شده است و دارای 4,000 لانه کبوتر است.
همچنین توجه داشته باشید که در معماری و طراحی این برج از معماری بومی یزد بهره‌برداری شده است. به‌طورکلی برج‌های کبوترخانه با بهره‌گیری از اصول معماری پایدار و بومی، نمونه‌ای از هوشمندی و خلاقیت ایرانیان در بهره‌برداری از منابع طبیعی به‌شمار می‌آیند. لازم به ذکر است که برج‌های کبوترخانه معمولا در کنار باغ‌ها و مزارع ساخته می‌شدند؛ زیرا این برج‌ها نقش مهمی در بهبود کیفیت خاک و افزایش تولید محصولات کشاورزی داشتند. علاوه‌بر کارکرد عملی برج کبوترخانه، طراحی زیبا و ساختار خاص این برج‌ها نیز باعث شده تا به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری در مناطق روستایی ایران شناخته شوند.
در دهه ۱۳۴۰ هجری شمسی، برج‌های کبوترخانه در فهرست آثار ملی ایران ثبت شدند و هنوز هم نمادی از معماری و مهندسی هوشمندانه ایران باستان شناخته می‌شوند. این سازه‌ها همچنین از نظر زیست‌محیطی اهمیت بالایی دارند، زیرا کبوترها نقشی مهم در اکوسیستم‌های محلی ایفا می‌کنند. در نهایت برج کبوترخانه شهرستان میبد، در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۶۴، به شماره ۱۶۹۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل‌های پاییز و زمستان |
| آدرس برج‌های کبوترخانه | استان یزد، شهرستان میبد، بسیج، جنب فرمانداری |
چک چک اردکان فارس
چک چک اردکان، یکی از مهم‌ترین زیارتگاه‌های زرتشتیان در ایران است که در ۴۳ کیلومتری شرق اردکان و در دل ارتفاعات کوه‌های زاگرس واقع شده است. این زیارتگاه که به «پیر سبز» نیز مشهور است، در محلی قرار دارد که بنابر افسانه‌های باستانی، «نیک‌بانو»، دختر یزدگرد سوم، آخرین شاه ساسانی، به این منطقه پناه آورده و ناپدید شده است؛ از آنجایی که این واقعه با حمله اعراب به ایران ارتباط مستقیمی دارد، نمی‌توان از صحت و سقم آن اطمینان حاصل کرد. نام چک چک اردکان در واقع برگرفته از صدای قطرات آبی است که از صخره‌های این کوه می‌چکد.
در هر صورت چک چک اردکان به‌عنوان مکانی مقدس شناخته می‌شود و زرتشتیان از سراسر ایران و جهان برای انجام مراسم مذهبی به این مکان سفر می‌کنند. چک چک دارای معابد کوچک و چشمه پرآبی است که از دل کوه جاری می‌شود و به اعتقاد زرتشتیان، این چشمه با گریه نیک‌بانو پدید آمده است. مساحت معبد چک‌چک اردکان حدود ۸۰ متر مربع است و ارتفاع آن از سطح دریا به ۱,۱۰۰ متر می‌رسد. زرتشتیان همانند بسیاری مذهبیون دیگر بر این باورند که افراد حین ورود باید کاملا پاک باشند، کفش‌های خود را از پا درآورده و سر خود را با روسری بپوشانند.
این زیارتگاه از تاریخ ۲۴ خرداد به مدت 14 روز میزبان هزاران زرتشتی از سراسر ایران و جهان است که برای انجام مراسم مذهبی و زیارت به این مکان می‌آیند. چک چک اردکان در تاریخ ۴ اردیبهشت ۱۳۹۱ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است، اما هنوز در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار ندارد.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | در فصل بهار (ماه‌های فروردین و اردیبهشت ) و در فصل پاییز (ماه‌های مهر و آبان) |
| آدرس چک چک اردکان | استان یزد، ۴۳ کیلومتری شرق اردکان، در دل ارتفاعات كوه‌های بین اردکان و انجیر |
قلعه رودخان گیلان
قلعه رودخان، یکی از بزرگترین و مستحکم‌ترین قلعه‌های تاریخی و جاهای دیدنی ایران است که در استان گیلان و در نزدیکی شهر فومن قرار دارد. این قلعه با دیوارهای سنگی ضخیم و برج‌های نگهبانی متعدد، به‌عنوان یکی از قلعه‌های استراتژیک و نظامی دوران ساسانی و سلجوقیان شناخته می‌شود. با استناد بر کتیبه حکاکی شده بر سردر ورودی این قلعه، قلعه رودخان بین سال‌های 918 تا 921 هجری قمری برای «سلطان حسام الدين امير دباج بن امير علاءالدين اسحق» بازسازی شده است.
این دژ نظامی که در ارتفاع ۶۶۵ تا ۷۱۵ متری از سطح دریا بر فراز کوه‌های سرسبز و جنگل‌های هیرکانی ساخته شده است. قلعه رودخان با مساحتی بالغ بر ۶.۲ هکتار و دیوارهایی به طول ۱,۵۰۰ متر، نمونه‌ای برجسته از معماری نظامی دوره ساسانیان و قرون وسطی است. این قلعه دارای ۶۵ برج و بارو است و ورودی اصلی آن از طریق پلکان‌های سنگی طولانی (935 تا 1,600 پله) امکان‌پذیر است؛ از این رو قلعه رودخان را «قلعه هزار پله» نیز می‌نامند.
قلعه رودخان در سال ۱۳۷۵ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است و امروزه به‌عنوان یکی از مقاصد گردشگری مهم در گیلان شناخته می‌شود. بازدید از قلعه رودخان، به‌دلیل موقعیت استراتژیک و مسیر دسترسی دشوار آن، نیازمند آمادگی جسمانی است؛ اما با توجه به مناظر طبیعی زیبا و چشم‌اندازهای بی‌نظیر و آثار تاریخی موجود در این قلعه، سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل‌های بهار، تابستان و پاییز |
| آدرس قلعه رودخان | استان گیلان، ۲۰ کیلومتری جنوب غربی فومن، امتداد روستای رودخان |
غار کتله خور زنجان
غار کتله خور یکی از طولانی‌ترین و زیباترین غارهای آهکی ایران است که در استان زنجان و نزدیکی شهر گرماب واقع شده است. این غار با طول بیش از ۳۰ کیلومتر و عمقی حدود ۴ کیلومتر، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی و زمین‌شناسی کشور محسوب می‌شود. در ساختار آهکی غار کتله خور زنجان که قدمت آن به دوره ژوراسیک بازمی‌گردد، استالاکتیت‌ها و استالاگمیت‌های چشم‌نوازی مشاهده می‌شود که جلوه‌های بی‌نظیری به آن بخشیده‌اند.
به‌طورکلی غار کتله خور به سه طبقه اصلی تقسیم می‌شود: طبقه اول که برای بازدید عموم باز است و دو طبقه دیگر که برای کاوش‌های علمی و غارنوردی مناسب است و نیاز به تجهیزات حرفه‌ای دارد. در این غار طولانی و عمیق، مجموعه‌ای از تالارها، دالان‌ها و حوضچه‌های طبیعی وجود دارد که هر کدام دارای زیبایی‌های خاص و شگفت‌انگیزی هستند.
نام کتله خور به معنای «خورشید پنهان» آمده است که به‌دلیل ورود نور خورشید به بخش‌هایی از این غار انتخاب شده است. این غار به‌دلیل تنوع شکل‌ها و رنگ‌های موجود در سنگ‌های آهکی و وجود آبشارهای زیرزمینی، یکی از مقاصد گردشگری محبوب برای علاقه‌مندان به طبیعت و ماجراجویی محسوب می‌شود. غار کتله خور در سال ۱۳۸۵ هجری شمسی به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بازدید از غار کتله خور فرصتی بی‌نظیر برای آشنایی با پدیده‌های زمین‌شناسی و لذت بردن از زیبایی‌های طبیعت زیرزمینی است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل‌های بهار و تابستان |
| آدرس غار کتله خور | استان زنجان، ۱۵۵ کیلومتری جنوب زنجان، شهرستان خدابنده، شهر گرماب |
مقبره حافظ شیراز
مقبره حافظ که بسیاری آن را با نام حافظیه شیراز نیز می‌شناسند، یکی از مهم‌ترین و پربازدیدترین اماکن تاریخی، فرهنگی و جاهای دیدنی ایران است که در شهر شیراز قرار دارد. این آرامگاه محل دفن «خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی»، شاعر بزرگ و مشهور ایرانی است. علاوه‌بر ارزش‌های فرهنگی این آرامگاه، معماری زیبا و فضای معنوی حاکم بر این مکان، سالانه هزاران گردشگر داخلی و خارجی را به حافظیه می‌کشاند.
حافظیه شامل یک بنای تاریخی با گنبدی بلند و ستون‌های سنگی است که در میان باغی باصفا و پر از درختان نارنج قرار گرفته است. این مکان به‌عنوان یکی از نمادهای فرهنگی ایران، محل تجمع عاشقان شعر و ادب فارسی است که برای خواندن اشعار حافظ و گرفتن فال حافظ به آنجا می‌آیند. روز 20 مهر بزرگداشت حافظ شیرازی است و معمولا در این روز حافظیه شلوغ می‌شود. فضای آرامش‌بخش و معنوی حافظیه، فرصت مناسبی را برای آشنایی با زندگینامه و آثار حافظ و همچنین لذت بردن از طبیعت زیبا فراهم می‌کند.
مقبره حافظ در سال ۱۳۱۴ هجری شمسی در دوره رضاخان، توسط «آندره گدار»، معمار فرانسوی، طراحی و ساخته شد. این آرامگاه که مساحتی حدود ۲ هکتار دارد، شامل بنای اصلی مقبره حافظ با ارتفاعی حدود ۹ متر و تزئینات مرمری و کاشی‌کاری‌های ظریف، یکی از شاهکارهای معماری دوران معاصر ایران به‌شمار می‌رود. حافظیه در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده و همواره از پرطرفدارترین مقاصد گردشگری شیراز بوده است.
این آرامگاه دارای یک ایوان بزرگ، یک حوض زیبا و همانطور که اشاره شد، فضایی سبز و آرام است. سنگ قبر حافظ به‌صورت یک مکعب مستطیل از جنس مرمر ساخته شده است و بر روی آن غزلی منسوب به این شاعر بزرگ حک شده است. دو بیت آخر این شعر را در ادامه بخوانید و لذت ببرید:
“گر چه پیرم تو شبی تنگ در آغوشم گیر
تا سحرگه ز کنار تو جوان برخیزم
روز مرگم نفسی مهلت دیدار بده
تا چو حافظ ز سر جان و جهان برخیزم”
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل‌های بهار و پاییز |
| آدرس مقبره حافظ | استان فارس، شیراز، حدفاصل چهارراه ادبیات و چهارراه حافظیه، رو‌بروی ورزشگاه حافظیه |
جزیره هرمز بندرعباس
جزیره هرمز در خلیج فارس و در فاصله 16 کیلومتری بندرعباس قرار دارد و به‌دلیل ویژگی‌های خاص و مکان‌های دیدنی متنوع، یکی از جاهای دیدنی ایران است. این جزیره با مساحت حدود ۴۲ کیلومتر مربع و ارتفاعی حداکثر ۱۸۶ متر از سطح دریا قرار دارد. جزیره هرمز به‌دلیل داشتن خاک‌های رنگین و غنی از مواد معدنی مانند هماتیت، به «جزیره رنگ‌ها» معروف شده است.
جزیره هرمز با مناظر طبیعی خیره‌کننده‌ای چون سواحل رنگارنگ، کوه‌های نمکی و غارهای دریایی، سالانه میزبان تعداد زیادی از گردشگران داخلی و خارجی است. این جزیره همچنین دارای آثار تاریخی متعددی است که نشانگر اهمیت استراتژیک آن در قرن‌های گذشته است.
از جمله مهم‌ترین جاهای دیدنی هرمزگان، میتوان به «قلعه پرتغالی‌ها» اشاره کرد که در قرن ۱۶ میلادی ساخته شده است و هنوز هم پابرجاست. جزیره هرمز به‌دلیل موقعیت استراتژیک خود در تنگه هرمز، همواره در طول تاریخ مورد توجه قدرت‌های مختلف بوده است و قلعه پرتغالی‌ها که با سنگ‌های قرمز هرمز ساخته شده، گویای این حقیقت است. لازم به ذکر است که در دوران امپراتوری پرتغال در قرن ۱۶ میلادی، این جزیره به مدت طولانی تحت کنترل پرتغالی‌ها بود و در سال ۱۶۲۲ میلادی توسط «شاه عباس صفوی» آزاد شد. هرمز به‌دلیل وجود منابع طبیعی مانند خاک سرخ (هماتیت) که در صنایع رنگ‌سازی و لوازم آرایشی استفاده می‌شود نیز اهمیت اقتصادی دارد.
امروزه جزیره هرمز به‌عنوان یکی از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی ایران شناخته می‌شود، اما هنوز در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت نشده است. بااین‌حال جزیره هرمز در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۲ مصادف با ۲ اکتبر ۲۰۰۳ به فهرست آثار ملی ایران اضافه شد. این ثبت نشانگر اهمیت فرهنگی، تاریخی و طبیعی این جزیره در سطح ملی است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | از اواسط پاییز تا اوایل بهار (ماه‌های آبان تا اسفند) |
| آدرس جزیره هرمز | استان هرمزگان، جزیره هرمز |
کویر لوت
کویر لوت یکی از بزرگترین و گرم‌ترین بیابان‌های جهان و جاهای دیدنی ایران است که در شرق ایران و در استان‌های کرمان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی واقع شده است. این کویر با مساحتی بالغ بر ۵۱ هزار کیلومتر مربع به‌عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی ایران شناخته می‌شود.
این منطقه به‌دلیل وجود کلوت‌ها، تپه‌های شنی و ریگزارهای خاص، مناظر طبیعی فوق‌العاده و شگفت‌انگیزی را به نمایش می‌گذارد. کویر لوت همچنین به‌عنوان یکی از گرم‌ترین نقاط زمین شناخته می‌شود؛ دمای هوا در برخی نقاط این کویر به بیش از ۷۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. این کویر به‌دلیل شرایط جغرافیایی و دمای بسیار بالا، خالی از هرگونه پوشش گیاهی و حیات جانوری است و به‌عنوان یکی از خشک‌ترین مناطق زمین شهرت پیدا کرده است.
کویر لوت به سه بخش لوت شمالی، لوت مرکزی، و لوت جنوبی تقسیم می‌شود. در بخش مرکزی این کویر، منطقه‌ای بنام «گندم بریان» قرار دارد که با دمای بالا و خشکی بسیار شدید، به‌عنوان «سکوت مطلق» شناخته می‌شود. تحقیقات زمین‌شناسی نشان می‌دهد که کویر لوت یکی از قدیمی‌ترین بیابان‌های دنیا است که حدود ۱۶۵ میلیون سال قدمت دارد.
کویر لوت در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۳۸۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد. همچنین نام این کویر در سال ۱۳۹۵ هجری شمسی معادل با ۲۰۱۶ میلادی به‌عنوان نخستین میراث طبیعی ایران در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسید. کویر لوت با داشتن مناظر طبیعی بی‌نظیر و خاص، مکانی ایده‌آل برای عکاسی و ماجراجویی در دل طبیعت خشک بیابانی است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل‌های پاییز و زمستان |
| آدرس کویر لوت | استان‌های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان |
طاق بستان کرمانشاه
طاق بستان که بخشی از مجموعه تاریخی و باستانی بیستون با ارزش ایران است، در شمال غربی شهر کرمانشاه قرار دارد و قدمت آن به دوران ساسانیان بازمی‌گردد. این مجموعه شامل چندین نقش‌برجسته سنگی است که صحنه‌هایی از شکار، تاج‌گذاری و دیگر مراسم‌های رسمی شاهان ساسانی را به تصویر کشیده است. در دامنه کوه بیستون، غاری موسوم به «غار شکارچیان» وجود دارد که قدمت آن به حدود 400 هزار سال پیش و دوران ماقبل تاریخ بازمی‌گردد.
طاق بستان شامل دو طاق بزرگ و کوچک است که طاق بزرگ‌تر به طاق بستان مشهور است. این طاق در واقع تصویری از «خسرو پرویز»، شاهنشاه ساسانی است که بر تخت شاهی نشسته و با فرشتگان محافظت می‌شود. در کنار طاق بزرگ، طاق کوچک‌تری نیز وجود دارد که مربوط به «اردشیر دوم»، شاه دیگر ساسانی است. در اطراف این مجموعه، مناظر طبیعی زیبا از جمله دریاچه‌ای کوچک وجود دارد که طاق بستان را به یکی از مقاصد گردشگری محبوب در کرمانشاه تبدیل کرده است.
مجسمه هرکول و صحنه‌هایی از حضور اهورامزدا، آناهیتا و همچنین شکار گوزن و گراز از جمله دیدنی‌های کرمانشاه هستند. طاق کوچک بستان نیز نقوش برجسته‌ای از مراسم تاج‌گذاری شاهان ساسانی، اردشیر دوم، شاپور دوم و شاپور سوم را به نمایش می‌گذارد که با جزئیات دقیق و نهایت دقت حجاری شده‌اند.
در نهایت طاق بستان در تاریخ 15 دی ماه سال 1310 شمسی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. اگرچه نام طاق بستان در صدد ورود به فهرست میراث جهانی یونسکو قرار داشت، ولی در حال حاضر به‌دلایل مختلف، این امر به تعویق افتاده است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل‌های بهار و پاییز |
| آدرس طاق بستان | استان کرمانشاه، شمال غربی شهر کرمانشاه، میدان پدر، خیابان طاق بستان |
غار نمکدان قشم
غار نمکدان یکی از جاذبه‌های طبیعی و شگفت‌انگیز جزیره قشم است که با طول حدود ۶.۴ کیلومتر، به‌عنوان طولانی‌ترین غار نمکی جهان شناخته می‌شود. این غار که یکی از عجایب طبیعی ایران است و به‌دلیل وجود کریستال‌های نمکی، استالاکتیت‌ها و استالاگمیت‌های زیبایی که درون آن قرار دارند، مناظر فوق‌العاده و با جزئیاتی را به نمایش می‌گذارد. غار نمکدان قشم در فاصله 90 کیلومتری شهر قشم فاصله دارد و تا سواحل آن حدود 2 کیلومتر فاصله دارد.
درون غار نمکدان، رودخانه‌ای از آب شور جریان دارد که به‌دلیل خواص درمانی آن، مورد توجه بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد. آب و هوای داخل غار سرد، خنک و مملو از رایحه نمک است که تجربه‌ای خاص و متفاوت از طبیعت را به گردشگران ارائه می‌دهد. علاوه‌بر جاذبه‌های طبیعی، بازدید از این غار برای غارنوردان، علاقه‌مندان به زمین‌شناسی و مطالعه پدیده‌های طبیعی نیز بسیار جذاب است.
بازدید از این غار مزید بر آنکه فرصت مناسبی برای لذت بردن از طبیعت بکر جزیره قشم است، تجربه بی‌نظیر و متفاوتی از زیبایی‌های زمین‌شناسی را برای شما به ارمغان می‌آورد. برای بازدید از غار نمکدان قشم به تجهیزات حرفه‌ای کوه‌نوردی نیاز خواهید داشت و بخش‌های عمیقی از این این غار را باید به‌صورت برهنه در رودخانه‌های نمکی شنا کنید.
نمک این غار جزو بهترین نوع نمک خوراکی است که در ترکیبات آن عناصری چون منیزیم وجود دارد. از طرفی این نمک خوراکی برای ورزشکاران حرفه‌ای و بیماران تنفسی و مبتلا به آسم مفید است. غار نمکدان قشم در تاریخ ۲۹ تیرماه ۱۳۹۲ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل‌های پاییز و زمستان |
| آدرس غار نمکدان | استان هرمزگان، جزیره قشم، ۹۰ کیلومتری شهر قشم |
دخمه زرتشتیان
دخمه‌های زرتشتیان یکی از جاذبه‌های تاریخی و منحصربه‌فرد ایران هستند که به‌عنوان مقابر سنتی زرتشتیان باستان شناخته می‌شوند. این بناها، که در نزدیکی شهر یزد و دماوند قرار دارند، نمونه‌های برجسته‌ای از معماری و سنت‌های مذهبی ایرانیان (زرتشتیان) در دوره‌های باستانی بالاخص در دوران ساسانیان هستند. دخمه‌های زرتشتیان با ساختاری گرد و سقف‌های مخروطی در ارتفاعات کوهستانی قرار دارند که دسترسی به نور خورشید و تهویه مناسب را برای جلوگیری از تجزیه اجساد فراهم می‌آورند. این دخمه‌ها که در گذشته به‌عنوان مکانی برای دفن اجساد استفاده می‌شدند، نمایانگر احترام به سنت‌های دینی و فرهنگی زرتشتیان هستند.
در واقع نياكان ما طبيعت را متشکل از چهار عنصر آب، آتش، خاک و هوا می‌دانستند. این موضوع باعث می‌شد تا پس از مرگ هر فردی، پيكر او را به يكی از اين چهار سرچشمه بازگردانند؛ بدون آنکه موجب آلودگی ديگر عناصر طبیعت شوند.
اساسا با پیدایش دین زرتشت رسم سوزاندن جسد منسوخ شد؛ اما دخمه‌ها هنوز بر سر جای خود باقی ماندند و به‌منظور محل قرار دادن متوفی یا محل دفن مورد استفاده قرار گرفتند. دخمه در میان زرتشتیان با نام‌های«دادگاه»، «دادگه» یا «دوزگه» نیز شناخته می‌شود که به‌معنای دادگاه الهی است و به‌صورت کنایی به پایان زندگی و آغاز محاسبه کردار اشاره دارد. به اعتقاد زرتشتیان، مرگ سلاح اصلی مبارزه با «انگره مینو» یا همان اهریمن (شیطان) است و اجساد مردگان باید در جایی قرار گیرند که اهریمن در آنها حضور خواهد داشت.
دخمه، برج خاموشان یا برج سکوت مکانی بر فراز بلندی و ارتفاعات است که اجساد در آنها قرار می‌گیرند تا خوراک حیوانات و پرندگان شوند یا به عبارتی دیگر طعمه اهریمن نشوند. در واقع لازم به ذکر است که این مکان‌ها، قرار نبود جایی برای به خاک سپردن اجساد مردگان باشند، بلکه دخمه‌ها به‌عنوان محلی برای متلاشی شدن اجساد آنها به‌شمار می‌آمدند.
دخمه زرتشتیان یزد
دخمه زرتشتیان یزد یکی از آثار تاریخی برجسته و مهم ایران است که به‌عنوان مکانی مقدس در آیین زرتشتیان باستان شناخته می‌شود. این دخمه‌ها که در فاصله حدود 15 کیلومتری جنوب شرقی شهر یزد قرار دارند، بر فراز کوه‌هایی بنام کوه دخمه ساخته شده‌اند و مطابق با رسوم به دو دخمه اصلی تقسیم می‌شوند:
- دخمه مانکجی هاتریا
- دخمه گلستان
این بناها که قدمت آنها به دوران قاجار بازمی‌گردد، نمونه‌ای از معماری مذهبی زرتشتیان هستند که برای دفن و یادبود اجساد مردگان خود مورد استفاده قرار گرفته‌اند. این دخمه‌ها همانطور که اشاره شد، به گونه‌ای طراحی شده‌اند که اجساد در معرض تابش مستقیم نور خورشید و پرندگان قرار گیرند تا از تجزیه (نفوذ اهریمن) سریع آنها جلوگیری شود؛ پس از مورد حمله قرار گرفتن اجساد توسط پرندگان، در نهایت استخوان‌ها جمع‌آوری و در چاه مرکزی دخمه (استودان) دفن می‌شدند. دخمه زرتشتیان یزد با دیواره‌های سنگی و طراحی دایره‌ای‌شکل (مخروطی‌شکل)، نمایانگر اعتقادات مذهبی زرتشتیان ساکن یزد درباره زندگی پس از مرگ است.
دخمه زرتشتیان یزد در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۲۹۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بنابر اسناد تاریخی، این روش دفن اجساد در یزد از دهه ۱۳۴۰ هجری شمسی به پایان رسیده است؛ اما بر اساس مستندات موجود، این روش در یزد تا سال ۱۳۵۰ هجری شمسی نیز ادامه داشت و تاریخ دقیق پایان آن مشخص نیست.
امروزه، این دخمه‌ها به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری (مذهبی) یزد مورد توجه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است. بازدید از دخمه زرتشتیان یزد فرصت مناسبی برای آشنایی با فرهنگ و تاریخ زرتشتیان و تجربه‌ای منحصربه‌فرد از مشاهده و درک معماری و آیین‌های باستانی ایران است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | فصل‌های پاییز و زمستان (از اوایل آبان تا اواخر اسفندماه) |
| آدرس دخمه زرتشتیان یزد | استان یزد، شهر یزد، ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی یزد، حوالی منطقه صفائیه |
روستای کندوان آذربایجان شرقی
روستای کندوان یکی از خاص‌ترین، متفاوت‌ترین، زیباترین روستاها و جاهای دیدنی ایران است که در استان آذربایجان شرقی و در نزدیکی شهر اسکو واقع قرار دارد. این روستا به‌دلیل خانه‌های سنگی و صخره‌ای خود که در دل کوه‌ها و تپه‌های سنگی تراشیده شده‌اند، بنام «ماسوله سنگی» هم شناخته می‌شود. روستای کندوان در فاصله ۶۰ کیلومتری شهر تبریز و در دامنه‌های کوه سهند واقع شده است و به‌عنوان یکی از سه روستای صخره‌ای در سطح جهان شناخته می‌شود.
خانه‌های روستای کندوان به کاملا صورت طبیعی و بدون استفاده از مصالح ساختمانی ساخته شده‌اند و شامل اتاق‌ها، آشپزخانه‌ها و حیاط‌های کوچکی هستند که به‌طور کامل در دل صخره‌ها ی سنگی تراشیده شده‌اند. این روستا با مناظر طبیعی بکر و هوای مطبوع کوهستانی خود، یکی از مهم‌ترین و رویایی‌ترین مقاصد گردشگری در استان آذربایجان شرقی است و سالانه میزبان هزاران گردشگر داخلی و خارجی است.
خانه‌های روستای کندوان به «کران» معروف هستند و همانطور که اشاره شد، به‌طور طبیعی در دل سنگ‌ها حفر شده‌اند و ارتفاع آنها از سطح زمین بین ۵ تا ۱۵ متر محاسبه شده است. جالب آنکه این خانه‌ها به‌دلیل استحکام و مقاومت بالا در برابر شرایط آب و هوایی و زلزله، همچنان قابل سکونت هستند. معماری خاص خانه‌های روستای کندوان، از دوران پیش از اسلام به یادگار مانده است و پس از آن، چنین سبک معماری به‌مرور کمرنگ شد. روستای کندوان در سال ۱۳۵۴ هجری شمسی به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | اواخر بهار و فصل تابستان |
| آدرس روستای کندوان | آذربایجان شرقی، شهرستان اسکو، بخش مرکزی، دهستان سهند، روستای کندوان |
دریاچه مهارلو فارس
دریاچه مهارلو یا تالاب مهارلو یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی و جاهای دیدنی ایران در استان فارس است که در فاصله ۱۸ کیلومتری جنوب شرقی شیراز و در ارتفاع ۱,۴۶۰ متری از سطح دریا قرار دارد. این دریاچه به‌دلیل رنگ صورتی و مایل به قرمز آب‌های خود، به «دریاچه صورتی» نیز معروف است. مساحت دریاچه مهارلو حدود ۶۰۰ کیلومتر مربع برآورد شده است و عمق متوسط آن حدود ۳ متر است.
این دریاچه با طول تقریبی ۳۱ کیلومتر و عرض ۱۱ کیلومتر و مساحت حدودی 25,000 هکتار، در فصول خشک سال به‌دلیل تبخیر شدید، شاهد کاهش سطح آب و افزایش غلظت نمک است. البته آب‌های شور و مواد معدنی موجود در دریاچه نیز دارای خواص درمانی هستند که مخصوصا برای بیماران دارای مشکلات تنفسی (آسم) و بیماری‌های پوستی مفید است.
رنگ منحصربه‌فرد دریاچه مهارلو به‌علت وجود جلبک «دونالیلا سالینا» و باکتری‌های هالوفیل (نمک‌دوست) در آب شور دریاچه به وجود آمده است. در واقع این جلبک‌ها در شرایط خاصی مانند تبخیر زیاد و غلظت بالای نمک، باعث ایجاد رنگ‌های قرمز و صورتی در آب می‌شوند.
دریاچه مهارلو علاوه‌بر زیبایی‌های بصری، زیستگاهی مهم برای پرندگان مهاجر از جمله فلامینگوهای صورتی است. سالانه هزاران پرنده به این دریاچه مهاجرت می‌کنند و این مکان برای مدت زمان زیادی است که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های پرندگان در ایران شناخته می‌شود.
دریاچه مهارلو، هرچند هنوز در فهرست جهانی یونسکو ثبت نشده است، بااین‌حال یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری استان فارس و اطراف شیراز محسوب می‌شود. شما می‌توانید با بازدید از این دریاچه از مشاهده زیبایی‌های طبیعی لذت ببرید و از خواص درمانی آب‌های آن بهره‌مند شوید.
| بهترین زمان برای سفر و بازدید | از شروع فصل پاییز تا اواسط اردیبهشت ماه |
| آدرس دریاچه مهارلو | استان فارس، جنوب شرقی شیراز، حدود ۲۰ کیلومتری جاده شیراز به فسا، نزدیکی روستای مهارلو |
ماجراجویی در سرزمین متمدن ایران با طبیعتی زیبا
ایران کشوری یا به عبارتی سرزمینی پر از زیبایی‌ها و شگفتی‌هایی است که جاذبه‌های گردشگری طبیعی و تاریخی متنوع است که هر کدام در زیبایی از یکدیگر پیشی می‌گیرند. جاهای دیدنی طبیعی و تاریخی ایران برای مردمی که به تاریخ و خاک این مرز و بوم عشق می‌ورزند، میعادگاه‌هایی هستند که باید عهد خود را با وطن محکم و تمدید کنند.
سخن پایانی
برای بازدید از جاهای دیدنی طبیعی و تاریخی این مرز و بوم که آن را ایران می‌خوانیم، لازم است تا به بهترین زمان برای سفر و بازدید به آن منطقه توجه داشت. در نهایت میتوان اعلام داشت که گزینه‌های زیادی برای سفر در ایران وجود دارد و مقصد سفر شما، فقط به سلایق و شرایط زمانی و مکانی بستگی دارد. نظر شما درباره جاهای دیدنی ایران چیست؟ شمال یا جنوب؟ شرق یا غرب؟ کدام بخش از ایران را مقصد بهتری یافتید؟
سوالات متداول
ثبت دیدگاه