جاهای دیدنی تبریز | سرزمین دلاوران نامدار + عکس و آدرس

تبریز، این شهر زیبا و با تاریخ غنی یکی از گنجینه‌های گردشگری ایران به شمار می‌آید. از بازار بزرگ تبریز با معماری خارق‌العاده‌اش گرفته تا باغ ائل گلی با فضایی دل‌انگیز، هر گوشه از جاهای دیدنی تبریز، داستان خاصی برای گفتن دارد. شاید بتوان گفت که تبریز به ‌نوعی پل ارتباطی بین تاریخ و مدرنیته است. شما می‌توانید در کنار آثار تاریخی، از کافه‌ها و رستوران‌های مدرن لذت ببرید. این تضاد زیبا، تبریز را به محلی جذاب برای گردشگران تبدیل کرده است. شما می‌توانید در یکی از روزهای خلوت تابستانی به کافه‌ای دنج بروید و در کنار یک فنجان قهوه خوشمزه، جاهای دیدنی تبریز را تماشا کنید.

همچنین اگر به دنبال بهترین شهر برای سفر در تابستان هستید تبریز می تواند یکی از بهترین گزینه ها برای شما باشد. در این مقاله می‌خواهیم به شما بهترین و جذاب‌ترین جاهای دیدنی تبریز را معرفی کنیم؛ پس اگر شما هم قصد سفر به تبریز را دارید، ادامه مطلب را از دست ندهید.

جاذبه های دیدنی تبریز

تبریز کلانشهری در آذربایجان شرقی که به سبب قدمت و منطقه جغرافیایی خود، دارای جاذبه های گردشگری بی شماری است. همچنین این شهر یکی از بزرگ‌ ترین قطب های اقتصادی ایران می باشد. قدمت تبریز به حدود ۴۵۰۰ سال پیش برمی گردد و اکثریت ساکنان این شهر آذری هستند.

گویش مردمان تبریز، زبان ترکی آذربایجانی و با لهجه تبریزی است. تبریز برای مدت زمانی طولانی پایتخت ایران بوده است. با توجه به موقعیت جغرافیایی تبریز، این شهر دارای آب و هوای سرد و مرطوب است. بنابراین اگر قصد سفر به تبریز زیبا را دارید بهترین زمان برای سفر به آن در تابستان هست؛ که دارای هوایی معتدل و مطلوبی است.

جاذبه های دیدنی تبریز و اطراف آن، از بناهای تاریخی و بازارهای سر پوشیده قدیمی گرفته تا روستاهای زیبای اطراف تبریز مانند کندوان، همه و همه جزو دلایلی هستند که مسافران این شهر تاریخی را برای گشت‌ و گذار و سیاحت انتخاب می‌کنند. ازجمله جاهای دیدنی تبریز که در اطراف شهر قرار دارند، می‌ توان به موارد زیر اشاره نمود.

روستای کندوان (کندجان)

این روستای زیبا و سنگی که شهرت جهانی دارد، در اطراف شهر تبریز قرارگرفته است. در حال حاضر در این روستا ۲۰۰ خانواده زندگی می کنند که خانه های آن‌ ها شباهت زیادی به کندوی زنبور عسل دارد. این روستا در دامنه رشته‌ کوه سهند قرار گرفته است و فاصله آن تا شهر تبریز حدود ۶۰ کیلومتر است.

• آدرس: در 60 کیلومتری جنوب غربی تبریز ابتدا به شهر اسکو می‌ رسید؛ سپس راهی کندوان شوید. ( فاصله تبریز تا اسکو 40 کیلومتر است ). در ادامه باید از اسکو تا روستای کندوان 20 کیلومتر دیگر رانندگی نمایید تا به این روستای زیبا برسید. مسیر این روستا جاده ای است.

قلعه ضحاک

قلعه ضحاک فقط ۲۰ کیلومتر با جنوب هشترود فاصله دارد و می‌ توان گفت فاصله زیادی با تبریز ندارد. به خاطر این‌که این قلعه از قسمت‌ های مختلفی مانند آب‌ انبار، سالن، حمام و آسیاب تشکیل‌ شده است، مسافران از دیدن آن شگفت‌ زده می‌ شوند. این مکان تاریخی و جذاب یک مسیر پر پیچ‌ و خم کوهستانی دارد. اگر بخواهید به آن برسید باید راه طولانی را طی کنید. گفته می شود اتاق های قلعه ضحاک بدون سقف هستند و مانند اینکه حفره هایی در دل زمین کنده شده باشد، دیده می شوند.

• آدرس: جاده‌ تبریز به هشترود را ادامه دهید تا پس از طی کردن یک مسیر ۱۲۰کیلومتری، به سه‌ راهی هشترود به مراغه برسید. اکنون ۱۴ کیلومتر دیگر مسیر را ادامه دهید تا به ایستگاه راه‌ آهن خراسانک برسید. فاصله زمانی این قلعه تا تبریز 1 ساعت و 23 دقیقه است.

قبرستان پینه شلوار

قدمت قبرستان پینه شلوار در اطراف تبریز و روستای شادباد مشایخ به زمان قبل از اسلام باز می‌ گردد. به همین خاطر از آن به‌ عنوان جاذبه‌ های دیدنی اطراف تبریز نام می‌ بریم. در این قبرستان انواع سنگ‌ های عجیب‌ و غریب با شکل‌ های مختلف وجود دارند که اعداد روی آن‌ ها به‌ سختی قابل‌ مشاهده است. گفته می‌ شود که این مکان بسیار قدیمی است.

نکته قابل توجه این است که با توجه به نزدیکی این قبرستان به پارک اییل گلی و کوه های سهند می توانید با انتخاب زمانی مناسب موفق به بازدید از هر سه جاذبه گردشگری تبریز در یک روز شوید.

• آدرس: این قبرستان در ۴ کیلومتری از پارک ائل گلی و ۶ کیلومتری جنوب شهر تبریز در روستای شادباد مشایخ و در مجاورت کوه سهند واقع شده است.

ایل‌گُلی یا شاه گُلی

ایل‌گُلی به معنی دریاچه مردم و شاه‌گُلی به معنای دریاچه شاه نام یکی از جذاب ترین تفریحگاه‌ ها تبریز برای گردشگران این شهر زیبا است. یکی از گردشگاه‌ ها و پارک‌ های زیبای شهر تبریز که با مرکز شهر ۷ کیلومتر فاصله دارد، پارک ائل گلی است. این مکان در زمان آق قویونلو ها یک استخر بوده و پس‌ از آن در زمان صفویان به باغ تبدیل شد؛ اما در حال حاضر به‌ عنوان یک مجموعه گردشگری و پارک شناخته می شود. دریاچه زیبایی که در این پارک وجود دارد برای قایقرانی مناسب است و یک شهربازی نیز در اطراف آن وجود دارد. گردشگران می توانند با اقامت در بهترین هتل های تبریز که در  اطراف، رستوران ها، کافی‌شاپ های کنار آئل گلی از سفر خود لذت ببرند. این بنای زیبا در میان استخری با عمق ۱۲ متر واقع شده است. زیبایی چشم نواز این بنا و امکان گشت و گذار در آن توجه بسیاری از گردشگران را به خود جلب کرده است.

دسترسی به این دریاچه زیبا با استفاده از وسایل نقلیه عمومی مثل مترو، اتوبوس و یا خودروی شخصی ممکن است. اگر قصد استفاده از اتوبوس را برای رسیدن به ایل گلی دارید، بهتر است سوار اتوبوس خط ۱۰۱ شوید؛ چرا که در نزدیکی ايل گلی ایستگاه اتوبوسی واقع شده است که به راحتی و با کمی پیاده روی می توانید به این دریاچه زیبا برسید. همچنین برای دسترسی با خودروی شخصی، می‌توانید از یکی از مسیرهای اتوبان باکری، خیابان گلستان و میدان فردوسی با توجه به مبدا حرکت تان استفاده نمایید.

کافه شتربان

تبریز همیشه به خاطر قهوه خانه‌های دلنشین و باصفایش معروف بوده است. شاید در عصر حاضر برخی از این قهوه خانه‌ها دچار تغییرات و مدرنیته شده باشند؛ اما کافه شتربان یا قهوه‌خانه دوه چی به زیبایی همچنان حال ‌ و هوای سنتی خود را حفظ کرده است. این قهوه خانه که قدمتی نزدیک به صد سال دارد، یک مقصد عالی برای افرادی است که می‌خواهند طعم واقعی فرهنگ و میهمان‌نوازی تبریزی را بچشند.

وقتی وارد بازار دوه چی ‌شوید، بلافاصله با کافه شتربان و صاحب مهربان آن، اسرافیل که معروف است به خوش‌آمدگویی و گپ‌وگفت با مشتری‌ها، روبه‌رو خواهید شد. او به قدری پرانرژی و خوش ‌برخورد است که باعث می‌شود احساس کنید به خانه خودتان رفته‌اید. یکی از ویژگی‌های جالب کافه شتربان این است که وقتی در آن نشسته‌اید، انگار به دل تاریخ سفر کرده‌اید. نقاشی‌های زیبا روی دیوارها، بویی که از قلیان‌ها بلند می‌شود و صدای سوت کتری که به گوش می‌رسد، همه و همه به ایجاد یک فضای نوستالژیک کمک می‌کنند. 

در ماه‌های سرد زمستانی، نشستن در این قهوه خانه و خوردن یک استکان چای داغ، یکی از تجربیات دلپذیری است که می‌توانید در تبریز داشته باشید. اینجا مکانی است که می‌توانید ساعاتی را در آن صرف گپ‌وگفت با دوستان خود کرده و دنیای بیرون را فراموش کنید.

• آدرس: استان آذربایجان شرقی، تبریز، بزرگراه چایکنار – آزادگان

دروازه‌های هشتگانه تبریز

تبریز، به عنوان یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران، همیشه دارای اهمیت خاصی در طول تاریخ بوده است. انگار که هر کوچه و خیابانش داستانی برای گفتن دارد؛ اما یکی از جالب‌ترین و پرمعنا‌ترین بخش‌های این شهر، دروازه‌های هشت‌گانه‌ آن است که به عنوان نگهبانان قدیمی تبریز شناخته می‌شوند. زمانی که تبریز به عنوان پایتخت بسیاری از حکومت‌ها انتخاب می‌شد، احساس نیاز به وجود این دروازه‌ها به شدت حس می‌شد؛ آن‌ها به نوعی نقش اول را در دفاع از شهر برعهده داشتند. در واقع، این دروازه‌ها نه تنها از شهر محافظت می‌کردند؛ بلکه نماد هویتی قوی برای مردمان تبریز بودند.

دروازه‌های هشت‌گانه تبریز عبارتی است که به دروازه‌های مختلفی اطلاق می‌شود که این شهر را احاطه کرده‌اند. هر کدام از این دروازه‌ها تاریخچه خاص خود را دارند و در نقاط متفاوتی از شهر واقع شده‌اند. در این قسمت به بررسی این دروازه‌ها می‌پردازیم:

1. باغمیشه قاپی‌سی (ورودی شمال شرقی شهر)  
2. سرخاب قاپی‌سی (شمال شرقی شهر)  
3. نوبر قاپی‌سی (جنوب شهر)  
4. میارمیار قاپی‌سی (خیابان فردوسی شهر)  
5. گجیل قاپی‌سی (غرب شهر)  
6. ایستامبول قاپی‌سی (شمال غرب شهر)  
7. دوه‌چی قاپی‌سی (شمال شهر)  
8. ویجویه قاپی‌سی (غرب شهر)  
9. قالاقاپیسی (جنوب غربی شهر)  

ناگفته نماند که بسیاری از این دروازه‌های تاریخی در طی سال‌ها تخریب شده‌ و تنها تعداد کمی از آن‌ها بازسازی شده‌اند. با این حال، هر یک از این دروازه‌ها هنوز هم سنگ‌ بنای فرهنگی و تاریخی شهر تبریز به شمار می‌روند. بازدید از این دروازه‌ها، کشف تاریخ و فرهنگ غنی تبریز را برای هر گردشگری ممکن می‌سازد.

 بازار کره نی خانا آلتی

بازارچه کره نی خانا آلتی در تبریز یکی از جاهای دیدنی تبریز است که بخشی از زنجیره‌ای می‌باشد که شامل بازارچه رنگی (رهلی بازار) و بازارچه خیابان می‌شود. یکی از جالب‌ترین نکات در مورد این بازارچه، تأثیر احداث خیابان ارتش شمالی در سال ۱۳۰۸ روی آن است. این خیابان، بازارچه را قطع کرد و موجب شد تا تغییرات زیادی در ساختار آن ایجاد شود.

اگر کمی تاریخ را زیرورو کنیم، متوجه خواهیم شد که قبلاً انتهای این بازارچه به کاروانسرای حاج علی نقی و بازار شیشه‌گرخانه وصل بوده است. بازار قائم مقام، یکی از بازارهای معروف تبریز، در این ناحیه قرار داشت و به خوبی در خاطر اهالی شهر باقی مانده است؛ اما متأسفانه با گذشت زمان و تغییرات مختلف، این بازار زیبای تبریز رو به ویرانی نهاد و قسمتی از آن تحت تأثیر ساخت و سازهای جدید به طور کامل از بین رفت. این واقعیت، یادآور این است که چقدر گاهی پیشرفت و تغییرات می‌تواند بر روی میراث فرهنگی ما تأثیر بگذارد.

از دیگر جاذبه‌های این بازارچه، می‌توان به مسجد شازدا (شاهزاده) اشاره کرد. این مسجد که به خاطر نام شاهزاده نامگذاری شده بود، امروز به عنوان مسجد شهدا شناخته می‌شود. قدم زدن در این بازارچه، نه تنها فرصتی برای خرید محصولات محلی و صنایع دستی است؛ بلکه امکان غوطه‌ور شدن در تاریخ و فرهنگ غنی ایرانی را نیز فراهم می‌آورد.

• آدرس: تبریز، ابتداي خيابان ارتش شمالي، مقابل بانك ملي تبريز

حمام نوبر (رستوران شهریار)

یکی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی تبریز، حمام نوبر است که نه تنها به خاطر معماری بی‌نظیر خود، بلکه به دلیل تاریخچه‌اش مورد توجه قرار دارد. این حمام با حال ‌و هوایی تاریخی، ما را به سفر در زمان می‌برد و نشان‌دهنده‌ هنر و ذوق معماران قدیمی است.

وقتی وارد حمام نوبر می‌شوید، اولین چیزی که جلب توجه می‌کند، طراحی خاص و منحصربه‌فرد سربینه‌ یا همان رختکن آن با قاعده هشت‌ضلعی است. این طراحی به گونه‌ای است که فضایی دلنشین و گرم ایجاد می‌کند و شما را به روزگار قدیم می‌برد. گرم‌خانه حمام هم با طاق و گنبدی زیبا زینت داده شده و دیوارهای آن با آجر و کاشی‌هایی رنگارنگ تزئین شده است. این جزئیات هنری، حال و هوای متفاوتی به فضای حمام بخشیده و هر بازدیدکننده‌ای را مجذوب خود می‌کند.

حمام نوبر مدتی بعد از رونق خود به یک سفره‌خانه سنتی تبدیل شد، مکانی که غذاهای خوشمزه و محلی را به گردشگران و ساکنین ارائه می‌داد؛ اما متاسفانه، با گذشت زمان این مفهوم تغییر کرد و دیگر مانند گذشته جذاب نبود. اکنون سال‌هاست که امکان بازدید عمومی از این کاخ تاریخی وجود ندارد و آنچه که باقی مانده، تنها خاطرات زیبای آن روزها است.

• آدرس: تبریز، میدان ساعت، نبش خیابان تربیت

محله بارون آواک

محله بارون آواک، یکی دیگر از جاهای دیدنی تبریز است که در بین محله‌های قدیمی اهراب، لیل آباد و میارمیار قرار گرفته و به ‌عنوان یک نقطه‌ تاریخی و فرهنگی در دل شهر تبریز شناخته می‌شود. اگر بخواهم از زیبایی‌های بارون آواک بگویم، باید به یادگاری‌های تاریخی‌ آن اشاره کنم. این محله مکانی بود که فرهنگ و تاریخ ارمنی‌ها در آن تبلور یافته است. محله بارون آواک در دوران قاجار و به‌ ویژه در زمان حکومت ناصرالدین شاه، محل سکونت مهاجران ارمنی شد و این امر تأثیر عمیقی بر فرهنگ، معماری و سبک زندگی اهالی آن گذاشت.

حس نوستالژی این محله را می‌توان در چهره‌ خانه‌ها و بناهای تاریخی آن دید. متأسفانه، با گسترش و توسعه‌ شهر و به ‌ویژه در اواخر دهه ۸۰، بارون آواک به شکلی غیرقابل ‌باور تغییر کرده و بسیاری از این بناهای ارزشمند نابود شدند. یکی از مواردی که در این تخریب به شدت تأثیرگذار بود، باغ قدیمی «بنکداریان» بود که با وجود زیبایی‌هایش، به ناچار زیر دست لودرها رفت و کاملاً نابود شد. 

با این حال، هنوز هم در این محله نشانه‌هایی از گذشته‌ باشکوه آن مشاهده می‌شود. یکی از شیرینی‌های بارون آواک، نانوایی قدیمی آن است که قدمت آن به دوران قاجار برمی‌گردد. این نانوایی معروف، نان‌های خوشمزه و خوش‌عطر سنگک را روی سنگ‌های داغ می‌پزد و عطر نان تازه‌اش در محله می‌پیچد. 

یکی دیگر از جاهای دیدنی بارون آواک، کلیسای سرکیس مقدس می‌باشد که در قلب این محله واقع شده است. این کلیسا مانند نگهبانی از یاد و خاطره‌ فرهنگی ارامنه در این محل عمل می‌کند و نشان‌دهنده‌ تنوع فرهنگی می‌باشد که در طول تاریخ در تبریز وجود داشته است. این کلیسا، با طراحی منحصربه‌فردشخود، نه تنها جاذبه‌ای برای ارامنه، بلکه محلی برای آشتی بین فرهنگ‌ها و مذاهب مختلف است.

• آدرس: استان آذربایجان شرقی، تبریز، شهید ستوده، میرزا علی 2

عمارت شهرداری

در میان زندگی پرهیاهوی تبریز و در میدان ساعت این شهر زیبا، عمارت شهرداری وجود دارد که نه تنها تاریخ شهر را روایت می‌کند؛ بلکه خود به یک جاذبه دیدنی تبدیل شده است. عمارت شهرداری با مساحتی حدود ۹۶۰۰ متر مربع، بین سال‌های ۱۳۱۴ تا ۱۳۲۰ هجری شمسی بنا شده و به واسطه معماری خاص و طراحی منحصربه‌فرد خود، در قلب تبریز می‌درخشد.

تاریخچه این عمارت به عنوان یکی از جاهای دیدنی تبریز، به اوایل دهه ۱۳۰۰ برمی‌گردد، زمانی که آقای جلیلی مسئولیت شهردار تبریز را برعهده داشت. نکته جالب این است که مهندسان آلمانی، نظارت بر ساخت این ساختمان را برعهده داشته‌اند. شکل عمارت به صورت حرف U است و ساعت معروفش در بالاترین نقطه، نمادی برای این مکان به شمار می‌رود. اگر از بالا به نقشه عمارت نگاه کنید، با تصویری از یک عقاب در حال پرواز روبه‌رو می‌شوید که به نوعی نماد قوی و آزاد این شهر به حساب می‌آید.

عمارت شهرداری از زمان ساخت، به عنوان مرکز فعالیت‌های اداری و خدماتی با کارکردهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته و در سال ۱۳۸۶ به اولین موزه شهر تبدیل شد. حالا این مکان، نه تنها مکانی برای ادارات شهرداری است؛ بلکه فضایی جذاب برای گردشگران است. موزه شهرداری محلی است برای نمایش اسناد قدیمی، کتب خطی و سفرنامه‌هایی که روایت‌گر داستان‌های گذشته این شهر هستند.

یکی از جذاب‌ترین بخش‌های موزه، تالار فرش است که در آن، فرش‌های اصیل و زیبا به نمایش گذاشته شده‌اند. همچنین دوربین‌های قدیمی که نشان‌دهنده پیشرفت تکنولوژی در عصر خود هستند، به جذابیت این موزه افزوده‌اند. 

• آدرس: خیابان امام خمینی، میدان ساعت

مکان های تاریخی و مذهبی تبریز

مکان‌ های تاریخی شهر تبریز که در دل این شهر زیبا قرارگرفته‌اند، همگی نشانی از تاریخ پرفراز و نشیب تبریز باستانی دارند. بسیاری از میراث فرهنگی به‌ جا مانده از دوران‌ های گذشته در داخل شهر تبریز هستند که از جمله آن‌ ها می‌ توان به موارد زیر اشاره نمود.

بازار تبریز

یکی از بازارهای سرپوشیده و بزرگ جهان همین بازار تبریز است که دارای دالان‌ های متعدد، تیمچه‌ ها و بازارچه‌ های کوچک و بزرگی است. این بازار سرپوشیده جزو آثار ملی ایران است که در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است. این بازار که در حال حاضر در معرض دید عموم قرار دارد، مربوط به دوران قاجار و حکومت زندیه است.

مسجد کبود تبریز

مسجد جهانشاه یا مسجد کبود که در قرن نهم هجری بنا شده، ساخت آن مربوط به حکومت قراقویونلوها است. این مسجد زیبا که در حال حاضر نمای آن دچار آسیب‌ دیدگی شده و گنبد آن تخریب‌ شده، همچنان جزو جاذبه‌ های دیدنی تبریز محسوب می‌ شود و در میدان امام خمینی تبریز قرار دارد.

ارگ علیشاه

قدمت این ارگ قدیمی حدود ۷۰۰ سال است و جزو مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی شهر تبریز محسوب می شود. این بنا در گذشته یک مسجد بزرگ بوده که بر اثر حوادث طبیعی مانند زمین لرزه به میزان زیادی تخریب‌ شده است. در حال حاضر فقط یک دیوار بلند از آن به‌ جای مانده که به آن ارگ علیشاه گفته می‌ شود. این بنا در سال‌های ۷۱۸ تا ۷۳۹ هجری قمری ساخته شد.

مسجد جامع تبریز

مسجد جامع شهر تبریز یکی از عمارت های قدیمی این شهر است که در زمان حکومت سلجوقی ساخته شد. گفته می‌ شود که این مسجد از قرن پنجم و ششم هجری تا به کنون باقی‌ مانده است، اما متأسفانه به خاطر زلزله‌های زیاد، قسمت‌هایی از این مسجد تخریب‌ شده است. شبستان زیبا، طاق و گنبدهای این مسجد همچنین کتیبه‌ ها و گچ‌ بری‌ هایی که به خط کوفی در این مسجد دیده می‌ شوند، نشان می‌ دهند که چقدر قدیمی است و حتی در زمان ایلخانان مغول هم این مسجد وجود داشته است.

موزه آذربایجان

دومین موزه معروف باستان‌ شناسی کشور، همین موزه آذربایجان است که در شهر تبریز قرار دارد. زیربنای این موزه ۲۴۰۰ متر است و سه‌ طبقه دارد. به خاطر اینکه آثار تاریخی و هنری مربوط به زمان پس از اسلام و قبل از اسلام در آن نگهداری می‌ شود، بسیاری از علاقمندان به تاریخ و فرهنگ ایران، در سفر خود به تبریز حتماً از این موزه دیدن می‌ کنند.

خانه پروین اعتصامی

خانه پروین اعتصامی که در سال ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید، در شهر تبریز قرار دارد. این مکان تاریخی در معرض دید عموم قرار گرفته است و همان خانه پدری پروین اعتصامی است. یک مجسمه طلایی‌ رنگ نیز از این شاعر بزرگ در وسط خانه وجود دارد و افرادی که از این خانه دیدن می‌ کنند، می‌ توانند با محل زندگی این شاعر بزرگ آشنا شوند.

برج ساعت تبریز

برج ساعت تبریز که اکنون در ساختمان شهرداری قرار دارد، یکی از مکان‌ های دیدنی و جاذبه‌ های تاریخی تبریز است. این بنا در سال ۱۳۱۴ ساخته‌ شده است. گفته می‌ شود که شهردار آن زمان حاج ارفع الملک، برای ساخت ساختمان برج ساعت، از مهندسان آلمانی کمک گرفته است.

مقبره الشعرا

یکی از قبرستان‌ های قدیمی که در محله سرخاب شهر تبریز قرار دارد، همین مقبره الشعرا است که دارای معماری بسیار زیبا و جذابی است. این مقبره که بیش از ۴۰۰ شاعر و عارف ایرانی را در دل خود مدفون ساخته، جزو مکان‌ های گردشگری و جاهای دیدنی شهر تبریز است. مقبره شاعر بزرگوار، استاد شهریار نیز در این بنا واقع‌ شده است.

کلیسای استفانوس مقدس

کلیسای استفانوس مقدس، یکی از جاذبه‌های مهم دینی و فرهنگی ارمنیان به شمار می‌آید که در تبریز واقع شده است. این کلیسا با قدمت تاریخی‌ که دارد، به یک نقطه‌ عطف برای ارامنه و حتی غیرارامنه تبدیل شده است. احاطه شدن کلیسا توسط کوه‌ها و جنگل‌ها، زیبایی خاصی به این مکان بخشیده است. وقتی وارد محوطه‌ کلیسا می‌شوید، به وضوح می‌توانید حس کنید که در دامن طبیعت و در دل تاریخ قرار دارید. 

کلیسای استفانوس مقدس تنها یک محل برای عبادت نیست؛ بلکه به عنوان مرکزی برای گردهمایی‌های هنرمندان، دانشمندان و مورخان عمل می‌کند. این کلیسا محلی است که علم و هنر در کنار هم قرار می‌گیرند و افراد از ملیت‌های مختلف می‌توانند در فضایی دوستانه تبادل نظر و تجربه کنند. وقتی به این کلیسا می‌روید، حس می‌کنید که تاریخ و فرهنگ در هم می‌آمیزند و این مسئله، جایگاه ویژه‌ای در قلب تاریخ ایران و ارمنیان دارد.

بخش‌های مختلف کلیسای استفانوس مقدس

این کلیسا شامل سه بخش اصلی است: نمازخانه، برج ناقوس و اجاق دانیال. هر یک از این بخش‌ها خود به تنهایی داستانی برای گفتن دارد. نمازخانه مکانی است که در آن عبادت و نیایش انجام می‌شود و فضایی معنوی و روحانی را به وجود می‌آورد. برج ناقوس نیز نمادی از خبررسانی و آگاهی بوده و اجاق دانیال، جایی برای گردهمایی و گفتگو در مورد تاریخ و فرهنگ ارمنیان است.

کلیسای استفانوس هر روز از ساعت ۹ صبح تا ۱۹ پذیرای گردشگران است. این ساعت‌ها ممکن است بسته به مناسبت‌های مختلف سال تغییر کند. اگر قصد دارید به تبریز سفر کنید، حتماً سری به این کلیسا بزنید.

• آدرس: استان آذربایجان شرقی، ۱۷ کیلومتری غرب شهر جلفا، در فاصله ۳ کیلومتری کرانه جنوبی رودخانه ارس، در محلی به نام «قزل وانک» (صومعه سرخ)

مجموعه باستانی ربع رشیدی

ربع رشیدی، این بنای تاریخی و شگفت‌انگیز، گواهی بر شکوه علم و فرهنگ در دوران مغول‌ها است. اگر به تاریخ علاقه‌مند باشید، حتماً نام ربع رشیدی به گوش‌تان خورده است. این مکان نه تنها یک دانشگاه، بلکه یک شهرک علمی و فرهنگی بوده که شامل مسجد، مدرسه، کتابخانه، مهمان‌سرا و حتی حمام و بیمارستان نیز می‌شد.

ربع رشیدی به عنوان اولین دانشگاه بین‌المللی دنیا، در اوایل قرن هفتم هجری تأسیس شد و شاهد شکوفایی علم و فرهنگ در آن دوران بوده است. دانشمندان و محققان از نقاط مختلف جهان به اینجا می‌آمدند تا از امکانات و تجهیزات علمی بهره‌مند شوند. با دیدن این مکان، می‌توانید عظمت علمی که در گذشته در این سرزمین وجود داشته را احساس کنید.

درختان سرسبز و قدبلند این مجموعه تاریخی، سایه‌ای دل‌انگیز برای نشستن و استراحت فراهم می‌کنند. علاوه بر ربع رشیدی، پارک شمس تبریزی و چند بوستان دیگر نیز در اطراف این مکان وجود دارند که می‌توانید پس از گشت و گذار در دل تاریخ، در آن‌ها استراحت کنید. 

• آدرس: تبریز، محله باغمیشه، دامنه کوه بیلانکوه

 موزه قاجار (خانه امیر نظام)

اگر به دنبال یک تجربه تاریخی و فرهنگی در تبریز هستید، موزه قاجار می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌ها باشد. این موزه نه ‌تنها به خاطر آثار و اشیاء موجود در آن جذاب است؛ بلکه داستان زندگی و کارهای یکی از نویسندگان معروف دوران قاجار، یعنی امیرنظام گروسی، را نیز تداعی می‌کند.

امیرنظام گروسی شخصیتی برجسته در دوران قاجار بود که در دوره ناصرالدین ‌شاه این خانه را برای خود ساخت. امروزه این خانه باارزش، به عنوان موزه قاجار شناخته می‌شود و بازدیدکنندگان می‌توانند به عمق تاریخ و فرهنگ آن دوران سفر کنند. 

وقتی وارد موزه می‌شوید، اولین چیزی که توجه‌تان را جلب می‌کند، معماری زیبا و قدیمی این مکان است. حیاط اندرونی و بیرونی با حوض و باغچه‌ای سرسبز، حس و حال خاصی به فضا می‌دهد. پنجره‌های مشبک و درب‌های چوبی با ظرافت طراحی شده، حال و هوای قدیم را به خوبی منتقل می‌کنند. به‌ راحتی می‌توانید تصور کنید که روزی اینجا محلی برای ملاقات و بحث‌های ادبی بوده است.

در موزه قاجار، تالارهای مختلفی وجود دارد که هر یک به نوعی به هنر و دستاوردهای فرهنگی آن دوران می‌پردازند. تالار سکه، بافته، چینی، آبگینه و فلزات تنها چند نمونه از بخش‌هایی است که می‌توانید در آن‌ها گشت‌وگذار کنید. اگر به هنر موسیقی علاقه‌مند باشید، تالار موسیقی می‌تواند شما را به دنیای آهنگ‌ها و نواهای قدیمی ببرد. 

• آدرس: تبریز، محله ششگلان، کنار بیمارستان کودکان، پشت مدرسه شیخ عطار

موزه عصر آهن تبریز

اگر به تبریز سفر کردید و می‌خواهید یک تجربه متفاوت و عجیب را از تاریخ ایران داشته باشید، موزه عصر آهن یکی از مکان‌هایی است که نباید آن را از دست بدهید. این موزه که به عنوان یک اثر ملی ثبت شده، نه تنها شامل آثار سفالی و باستانی از دوران آهن است؛ بلکه به عنوان یک گورستان عجیب نیز شناخته می‌شود.

وقتی می‌خواهید وارد این موزه شوید، تصوری که از یک موزه معمولی دارید را کنار بگذارید. اینجا یک قبرستان با ۳۸ گور از جنین‌های دفن‌شده است و از همین ابتدا به شما نشان می‌دهد که قرار است با چیزی متفاوت روبرو شوید. در این گورستان، اجسادی با روش‌های عجیبی دفن شده‌اند که هر کدام داستان خاص خود را دارند. 

زنانی که در گورهای خود جواهرات درخشان به ‌همراه دارند و مردانی که با ابزار جنگی دفن شده‌اند، گورهای عجیبی هستند که تاریخ گذشته را نشان می‌دهند. جالب‌تر این است که کودکان نیز در این گورستان با اسباب‌بازی‌های خود دفن شده‌اند. 

• آدرس: تبریز، خیابان امام‌خمینی، چهارراه شهید بهشتی، انتهای خیابان کهنه

مسجد صاحب الامر

بقعه صاحب ‌الامر یا همان مسجد صاحب ‌الامر، یک جاذبه تاریخی و مذهبی جذاب در دل تاریخ ایران است که هر بار به آن وارد می‌شویم، گویی روح تاریخ در آن به پرواز درمی‌آید. این بنا با دو مناره بلند و یک گنبد زیبا، نمایشی از هنر و معماری ایرانی است که گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند.

تاریخ این بقعه به دوران شاه طهماسب صفوی برمی‌گردد. او که به عنوان شاه ایران در قرن ۱۶ میلادی شناخته می‌شود، برای ساخت و توسعه این مسجد اقدامات قابل توجهی انجام داده است. بقعه صاحب ‌الامر، بارها تخریب شد؛ اما با تلاش‌های بسیار، بخش‌هایی از آن مرمت و در نهایت حفظ گردید. اگر به محل بقعه صاحب ‌الامر بروید، علاوه بر زیبایی‌های معماری، می‌توانید روح معنوی آن را نیز احساس کنید. فضای آرام و مقدس این مکان، همواره پذیرای زائرینی است که جستجوگر آرامش و سکوت در میان شلوغی زندگی روزمره هستند.

در سال ۱۳۸۰، بقعه صاحب ‌الامر به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. به طور کلی ساختار این بنا نمایانگر تلفیق هنر اسلامی و معماری ایرانی است. برای هر فردی که علاقه‌مند به تاریخ و فرهنگ ایرانی باشد، بازدید از بقعه صاحب ‌الامر یک تجربه فراموش‌نشدنی خواهد بود.

• آدرس: تبریز، انتهای خیابان دارایی، میدان صاحب‌الامر

 کلیسای سرکیس مقدس

اگر روزی به محله لیلاوا و خیابان بارناواک تبریز سر بزنید، با یک گنجینه تاریخی روبرو می‌شوید که با معماری خاص و زیبا، دلتان را می‌برد. این گنجینه، کلیسای سرکیس مقدس یکی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی تبریز است. این کلیسا، با ظاهری سنگی و گنبدهای آجری، نه تنها یک مکان مذهبی؛ بلکه یک نشانه از تاریخ غنی ارمنیان در ایران به شمار می‌رود.

تاریخ این کلیسا حدود ۲۰۰ سال قدمت دارد و به دوران قاجار برمی‌گردد. طراحی و ساخت این بنا به یک شخص به نام پطروسیان برمی‌گردد. در پلکانی از تاریخ، این کلیسا حدود ۲۵ سال بعد از بنیان‌گذاری‌ خود، مرمت و بازسازی شده است.

داخل کلیسا، قبری وجود دارد که متعلق به کشیش ارمنی هاکوپ قاراپتیان است. این قبر، بخشی از تاریخ این مکان را تشکیل می‌دهد و یادآور خدمات ارزنده کسانی است که در این جامعه نقش داشته‌اند. در حیاط کلیسا، بنای یادبود سنگی به یاد کشته شدگان ارمنی نیز وجود دارد. بر این یادبود، نام شهدای ارمنی که در ۲۴ آوریل ۱۹۱۵ به طرز هولناکی قتل عام شدند، حکاکی شده است. این کتیبه، یادآور تاریخ تلخ و سختی است که ارمنیان در این برهه از زمان متحمل شدند.

یک عقاب و شمشیر فلزی هم روی این یادبود نصب شده که نماد آزادگی و مقاومت ارمنیان است. این نمادها به خوبی نشان‌دهنده روحیه قوی این مردم در برابر دشواری‌ها و مشکلات است. حال اگر شما هم به تاریخ و فرهنگ ارمنی‌ها علاقه‌مند باشید، قطعاً دیدن کلیسای سرکیس مقدس برایتان جذاب خواهد بود.

• آدرس: تبریز، خیابان خیام، خیابان بارون آواک، کوچه کلیسا

آرامگاه دو کمال

یکی دیگر از جاهای دیدنی تبریز، مقبره دو کمال است. این مکان آرامگاه دو هنرمند برجسته تاریخ، «کمال‌الدین مسعود خجندی» شاعر معروف تاجیکی و «کمال‌الدین بهزاد» نقاش و نگارگر عصر صفوی است.

شعر و نگارگری دو هنری هستند که همواره در فرهنگ ایرانی نقش بسزایی داشته‌اند. کمال‌الدین مسعود خجندی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شعرای زبان فارسی در قرن‌های گذشته شناخته می‌شود. اشعار او سرشار از زیبایی و عمق احساس است و هنوز هم در محافل ادبی نقل می‌شود. از سوی دیگر، کمال‌الدین بهزاد به نقاشی‌هایی که در کتاب‌های خطی و آثار هنری آن زمان خلق کرده، شهرت دارد. آثار او همواره نشان‌دهنده دقت و ظرافتی است که در هنر ایرانی وجود دارد.

در کنار این دو نام بزرگ، مقبره دو کمال محل استراحت هنرمندانی مانند نظام‌الدین سلطان محمد و سلطان محمد مجلد نیز است. جالب است بدانید که چند سال پیش این مکان به مرکز آموزش نگارگری تبدیل شد. مقبره دو کمال به نوعی به یک پل ارتباطی بین گذشته و حال تبدیل شده است که در آن، هنر و علم با هم آمیخته می‌شوند.

برای بازدید از این مقبره‌های هنری، باید به زیرزمین ساختمانی بروید که این مقبره‌ها در آن قرار دارند؛ فضایی که می‌تواند جذابیت خاصی برای علاقه‌مندان به تاریخ و هنر داشته باشد. با رفتن به این مکان نه تنها به هنرمندگان بزرگ احترام می‌گذارید؛ بلکه به ما یادآوری می‌کند که هنر همیشه در جامعه انسانی دارای اهمیت ویژه‌ای است.

• آدرس: تبریز، خیابان هفت تیر، خیابان شیخ کمال، محله بیلانکوه (ولیان کوی)

خانه های تاریخی تبریز

تبریز با تاریخ غنی و معماری بی‌نظیرش، مجموعه‌ای از خانه‌های تاریخی را در خود جای داده که هر کدام نشان‌دهنده هنر و فرهنگ دوران مختلف هستند. در زیر برخی از معروف‌ترین خانه‌های تاریخی تبریز معرفی شده‌اند:

خانه مشروطه تبریز

خانه مشروطه تبریز، یک گنجینه فرهنگی و تاریخی است که فراتر از یک موزه معمولی، داستانی عمیق و تأثیرگذار از تاریخ ایران، به‌ ویژه دوران مشروطه را روایت می‌کند. این خانه قدیمی با مساحت ۱۳۰۰ متر مربع و سبک معماری قاجاریه، به زادگاه خاطرات و جنبش‌هایی تبدیل شده است که در مسیر تاریخ، نقش کلیدی ایفا کرده‌اند. 

وقتی که قدم به حیاط سرسبز و زیبای این خانه می‌گذارید، در همان ابتدا با یک فضای خاص و متفاوت روبرو می‌شوید. حوضچه‌ای که در میانه حیاط قرار دارد، به همراه درختان و گل‌های سرسبز، احساس آرامش خاصی را به فضا می‌بخشد؛ اما این فقط آغاز داستان است. ساختمان دو طبقه با نماهای زیبا و پنجره‌های مشبک و رنگارنگش، خود به تنهایی شما را مجذوب می‌کند. نور آفتاب که از این پنجره‌ها عبور می‌کند، فضایی جادویی و رنگین‌کمانی را در داخل خانه ایجاد کرده و هر گوشه‌ خانه، قصه‌ای برای گفتن دارد.

تاریخچه خانه مشروطه تبریز

اگر از زیبایی‌های ظاهری بگذریم و به باطن این خانه نگاهی بیندازیم، درمی‌یابیم که این مکان تنها یک موزه نیست؛ بلکه یک مرکز تاریخی می‌باشد که محل تجمع شخصیت‌های برجسته تاریخ ایران بوده است. این خانه جایی بود که حاج مهدی کوزه ‌کنانی، بازرگان معروف تبریزی، روزگاری در آن زندگی می‌کرد و بعدها به بستر تجمع مشروطه‌خواهان آذربایجان تبدیل شد. ستارخان و باقرخان، از شخصیت‌های کلیدی جنبش مشروطه، در این مکان زیر یک سقف با یکدیگر ملاقات کردند و ایده‌های جدیدی برای آزادی و دموکراسی را در این فضا پرورش دادند.

در داخل این موزه شاهد چه چیزهایی هستیم؟

حال شاید این سؤال برایتان پیش بیاید که در داخل این موزه شاهد چه چیزهایی هستیم؟ از سال ۱۳۷۵، این فضا به یکی از مهم‌ترین موزه‌های تاریخ مشروطه تبدیل شده و اسنادی از این جنبش مهم تاریخی، به همراه مجسمه‌ها و تندیس‌هایی از شخصیت‌های مطرح مشروطه خواه، نقش مهمی در حفظ و نمایش تاریخ دارند. می‌توان در این موزه به تماشای اسنادی نشست که تاریخ را به شکل زنده و ملموس روایت می‌کنند. برای هر بازدیدکننده‌ای، این الماس‌های تاریخی، فرصتی عالی هستند تا با جزئیات و داستان‌های درون آن‌ها آشنا شوند.

قصه‌ مشروطه خواهی و تلاش‌های قهرمانانه برای استقلال و آزادی در این مکان شکل گرفته و گویی دیوارهای این خانه خود گواه بر آن روزها هستند. هر گوشه‌اش یادآور سرنوشت‌سازهایی است که برای رفاه و آزادی ملت خود تلاش کرده و در این راستا جان خود را فدای آرمان‌هایشان کردند.

• آدرس: تبریز، خیابان شهید مطهری، روبروی مسجد جامع، خانه مشروطه

خانه هنرمندان تبریز

خانه هنرمندان تبریز یکی از جواهرات پنهان شهر و جذاب‌ترین جاهای دیدنی تبریز است که با قدمت و زیبایی خود، یادآور تاریخ غنی و فرهنگ عمیق ایران می‌باشد. اگر روزی به تبریز سفر کردید، حتماً از این مکان زیبا دیدن کنید و با داستان‌هایش آشنا شوید. این بنا که به خانه «ختایی» نیز معروف است، نه ‌تنها یک ساختمان قدیمی است، بلکه مرکز تبلور هنر و فرهنگ در شهر تبریز به شمار می‌آید.

خانه هنرمندان تبریز با معماری چشم‌نواز ایرانی خود، جذابیتی خاص دارد. به نظر می‌رسد هر دیوار و هر گوشه این بنا، داستان‌هایی از گذشته‌های دور را در خود پنهان کرده است. این خانه در دوران حکمرانی سلسله‌های صفوی و قاجار ساخته شده و همچنان جلوه‌گر اصالت و هنر معماران آن دوران است. این بنا، یادگاری از سال‌های گذشته است که حالا بعد از ۱۵۰ سال، هنوز هم مثل روز اول بر زیبایی و جذابیت خود می‌بالد.

تاریخچه خانه هنرمندان تبریز

این خانه متعلق به خانواده ثروتمند و تاجر ختایی بود و در زمان‌هایی که ایران به ‌ویژه درگیر انقلاب مشروطه و جنگ آذربایجان بود، خانواده ختایی در تلاش بودند از این عمارت حفاظت کنند. در واقع، آن‌ها نه تنها مجسمه‌ای از ثروت و قدرت بودند؛ بلکه مدافعان فرهنگی بودند که سعی داشتند ارزش‌های هنری و تاریخی این مکان را حفظ کنند.

متاسفانه، تمام این تلاش‌ها از گزند روزگار نتوانست رهایی یابد. در محرم سال ۱۳۳۰، حمله روس‌ها به این مکان موجب شد تاریخ این عمارت با شکوه، روزی سیاه را به خود ببیند. جنگجویان روسی پس از اعلام آتش‌بس، به خانه هنرمندان تبریز حمله کردند و کشتار وحشتناکی را به راه انداختند. این حملات نه تنها به ساکنان خانه آسیب رساند؛ بلکه به غارت دارایی‌ها و تخریب این سازه باشکوه نیز انجامید که به نوعی زخمی عمیق بر تاریخ تبریز و ایران بر جای گذاشت.

خانه هنرمندان مکرز تجمع فرهنگ‌ دوستان و هنرمندان است!

در سال ۱۳۸۹، شهرداری تبریز این عمارت را خرید و پس از تملک سازمان فرهنگی و هنری شهرداری، خانه ختایی به خانه هنرمندان تبریز تبدیل شد. به همت این سازمان، این مکان دوباره به مرکز تجمع هنرمندان و فرهنگ‌دوستان تبدیل شد. اکنون خانه هنرمندان تبریز در لیست آثار ملی ایران ثبت شده است و در آن، نمایشگاه‌ها، کنسرت‌ها و رویدادهای فرهنگی برگزار می‌شود.

این خانه حالا به یک فضای هنری و فرهنگی تبدیل شده که نه ‌تنها هنرمندان محلی، بلکه گردشگران و هنردوستان از نقاط مختلف ایران و حتی جهان می‌توانند در آن حضور پیدا کنند. از نمایشگاه‌های هنری گرفته تا کارگاه‌های آموزشی، خانه هنرمندان تبریز جایی است که می‌توانید با هنر و فرهنگ ایرانی به‌ صورت عمیق‌تری آشنا شوید.

• آدرس: خیابان ارتش جنوبی، کوچه حاج رضا، بن‌بست علی مسیو

خانه استاد شهریار

محمد حسین شهریار، ملقب به استاد شهریار، یکی از نام‌آورترین شاعران معاصر ایران است که آثارش نه تنها در ایران بلکه در بین فارسی‌زبانان سراسر جهان شهرت زیادی دارد. از معروف‌ترین آثار او می‌توان به منظومه «حیدربابایه سلام» اشاره کرد؛ اثری که به نوعی جزء نشانه‌های هویتی شعر فارسی در دهه‌های اخیر به شمار می‌آید. 

استاد شهریار در سال ۱۲۸۵ در تبریز به دنیا آمد. پدرش از فضلا و خوش‌نویسان معروف آن زمان بود که در جریان انقلاب مشروطه به روستای خشکناب رفت. زمینه فرهنگی و ادبی که از پدرش به ارث برد، کمک زیادی به رشد هنر شعر شهریار کرد. شهریار تحصیلات خود را در مدرسه دارالفنون ادامه داد؛ اما حتی با وجود استعدادش در علم و تحصیل، عشق به شعر و شاعری همیشه در وجودش شعله‌ور بود. 

اگر بخواهیم یک نقطه عطف در زندگی شهریار را نام ببریم، باید به زمانی اشاره کنیم که تنها ۷ ماه مانده به اتمام تحصیلاتش، عاشق دختری شد. این عشق نافرجام باعث شد شهریار، شاعری را جدی‌تر دنبال کند. به قول معروف، عشق همیشه الهام‌بخش بوده است و در مورد استاد شهریار نیز همین‌طور بود؛ او با غم و شادی‌های عشق، شعرهای بی‌نظیری سرود که هنوز هم طرفداران بسیاری دارند.

موزه استاد شهریار یکی از جاهای دیدنی تبریز است که می‌توان در آن با زندگی و آثار این شاعر بزرگ آشنا شد. این موزه به گونه‌ای طراحی شده است که محیطی آرام و دلنشین داشته باشد و به بازدیدکنندگان اجازه دهد تا با تاریخ و فرهنگ شعری ایران بیشتر آشنا شوند. در این موزه، مجموعه‌ای از اشعار، عکس‌ها و یادداشت‌های شخصی استاد شهریار جمع‌آوری شده است که هر کدام، قصه‌ای برای گفتن دارند.

• آدرس: خیابان ارتش‌ جنوبی، ‌کوچه‌ مقصودیه‌‌

خانه امیر نظام گروسی

خانه امیر نظام گروسی یکی از مکان‌های تاریخی و جاهای دیدنی تبریز می‌باشد که هنوز هم روح قاجار را در خود حفظ کرده است. امیر نظام گروسی، نویسنده و شخصیت مهم دوران قاجار، در زمان ناصرالدین ‌شاه تصمیم به ساختن این خانه گرفت. حالا این خانه به نام موزه قاجار شناخته می‌شود و یک مقصد محبوب برای افرادی است که به تاریخ و فرهنگ ایران علاقه‌مند هستند.

موزه قاجار به سبک خانه‌های قدیمی بنا شده و فضایی دلنشین و نوستالژیک را به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهد. با ورود به این موزه، حس می‌کنید که به گذشته سفر کرده‌اید. حیاط باصفای این خانه، حوض و باغچه‌های سرسبز و پنجره‌های مشبک، همگی جزء زیبایی‌های این مکان به شمار می‌روند.

یکی از ویژگی‌های جذاب موزه قاجار، تالارهای مختلف آن است. تالارهایی به نام سکه، بافته، چینی، آبگینه، فلزات و موسیقی، هر کدام داستانی از فرهنگ و هنر آن دوران را روایت می‌کنند. بازدید از این تالارها نه تنها اطلاعاتی مفید درباره دوران قاجار به شما می‌دهد؛ بلکه یک تجربه بصری عالی هم برایتان فراهم می‌کند.

• آدرس: تبریز، محله ششگلان، کنار بیمارستان کودکان، پشت مدرسه شیخ عطار

خانه بهنام

خانه بهنام یکی از گنجینه‌های تاریخی تبریز است که قصه‌های زیادی برای گفتن دارد. قدمت این خانه زیبا به اواخر دوران زندیه و اوایل دوره قاجار برمی‌گردد و از جذاب‌ترین جاهای دیدنی تبریز به حساب می‌آید. وقتی قدم به این خانه می‌گذارید، حس می‌کنید که به یک دوره‌ی تاریخی دیگر منتقل شده‌اید. 

نکته جالب توجه در مورد خانه بهنام این است که در دوره ناصرالدین شاه، این بنا بازسازی شده و سقف‌ها و دیوارهای آن با نقاشی‌های فوق‌العاده به سبک قجری تزئین شده‌اند. این نقاشی‌ها، داستان‌ها و فرهنگ آن زمان را به صورت زنده به ما منتقل می‌کنند و باعث می‌شوند هر فردی که به این خانه پا می‌گذارد، نه‌ تنها زیبایی آن را ببیند؛ بلکه با تاریخ و هنر ایران هم آشنا شود.

برای هر فردی که به تبریز سفر کند، بازدید از خانه بهنام یک تجربه فراموش‌نشدنی خواهد بود. این خانه نشان‌دهنده‌ هنر و معماری ایرانی است و بازدید از آن می‌تواند فرصتی برای درک بهتر تاریخ و فرهنگ غنی کشورمان باشد. اگر به تاریخ و زیبایی‌های هنری علاقه دارید، حتماً به خانه بهنام سری بزنید و از شکوه آن لذت ببرید!

• آدرس: میدان ساعت، محله‌ مقصودیه

خانه صرافلار (موزه سفال)

یکی دیگر از بهترین جاهای دیدنی تبریز، خانه صرافلار است که اگر به تبریز سفر کنید، حتماً باید سری به آن بزنید. این خانه زیبا که قدمت آن به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی برمی‌گردد، نه تنها یک اثر تاریخی است؛ بلکه حالا به موزه‌ای جذاب برای علاقه‌مندان به سفال تبدیل شده است.

وقتی که وارد خانه صرافلار می‌شوید، انگار یک قدم به عقب برمی‌دارید و به دل تاریخ می‌روید. حیاط آن با یک حوض بزرگ در وسط و باغچه‌های زیبا از دو طرف، فضایی دلنشین و آرام ایجاد کرده است. طراحی قاجاری این خانه، با گچ‌بری‌های جذاب و زیبا، شما را مجذوب خود می‌کند. طبقه همکف حال و هوای خاصی دارد؛ سقف زیر زمین خانه به شکل گنبدی طراحی شده که حس شگفت‌انگیزی از ارتفاع و فضا را به شما منتقل می‌کند.

در سال ۱۳۷۴، این خانه به شکل موزه سفال بازسازی شد و حالا شما می‌توانید آثار هنرمندانی نظیر احمد قابچی، عباس قابچی و فریده تطهیری مقدم را در آن تماشا کنید. این موزه نه تنها مکانی برای نمایش هنری است؛ بلکه فرصتی برای خرید آثار سفالی از سفالگران مختلف نیز فراهم می‌آورد. این موضوع برای آن دسته از افرادی که علاقه‌مند به هنرهای دستی هستند، بسیار جذاب است، چرا که می‌توانند یک یادگاری زیبا و منحصربه‌فرد از تبریز به خانه ببرند.

• آدرس: تبریز، خیابان شمس تبریزی، مقابل ایستگاه گرو، خیابان شهید نوروزی، کوچه صرافلار، خانه علوی، پلاک ۱۰۰

خانه کلانتر

وقتی در خیابان‌های تبریز قدم می‌زنید، آثاری از تاریخ و فرهنگ غنی این شهر به چشم می‌خورد؛ اما شاید کمتر خانه‌ای باشد که به اندازه «خانه کلانتر» دلمان را به درد بیاورد. این بنا که متعلق به دوران قاجار است، سال‌هاست که رها شده و توجهی به آن نمی‌شود. شاید اگر با دلی پر از شوق و پر از امید به داستان‌های قدیمی این خانه گوش دهید، بتوانید قدری از زیبایی‌های آن دوران را تصور کنید.

خانه کلانتر در سال ۱۳۱۱ و در باغی به وسعت ۶۵۵۰ متر ساخته شد. ابراهیم خان شرف‌الدوله کلانتری، نماینده اولین مجلس شورای ملی، صاحب این خانه بود. این بنا، با معماری خاص و الهام‌گرفته از سبک قفقازی، نه تنها یک خانه بلکه یک اثر هنری است. متأسفانه آنچه امروز از این اثر باقی مانده، فقط یاد و خاطره‌های شیرین آن روزگار است که به مرور زمان رنگ باخته‌اند.

اگر از قدیمی‌ترهای تبریز بپرسید، از خاطرات کلاس درس‌هایشان در این خانه یاد می‌کنند. بین سال‌های ۱۳۳۰ تا ۱۳۶۰، خانه کلانتر به دبستان هاشمی اجاره داده شده بود. در آن روزها، این خانه سرشار از زندگی و هیاهو بود. امروزه، این فضای پربار به یک ویرانه تبدیل شده و ضلع شمالی آن به طور کامل تخریب شده است. 

از سال ۱۳۶۰، این بنا به یک دبیر بازنشسته فروخته شد؛ اما گویا او هم به اندازه دیگران نتوانسته برای احیا و نگهداری این یادگار تاریخی کاری انجام دهد. بر اساس اطلاعاتی که به گوش می‌رسد، برنامه‌هایی برای بازسازی و تبدیل این اثر ملی به یک مجموعه فرهنگی- تاریخی وجود داشته؛ اما امیدی به تحقق این پروژه‌ها نیست.

• آدرس: شهر تبریز، خیابان عباسی، کوچه هاشمی، پلاک ۲۳

 خانه امیر کبیر

امیرکبیر، یکی از شخصیت‌های مشهور تاریخ ایران در دوران قاجار، نه ‌تنها به خاطر سمت صدراعظمی‌ خود، بلکه به دلیل اصلاحات و تلاش‌هایش برای بهبود اوضاع کشور شناخته می‌شود. خانه‌ای که او در آن زندگی و کار می‌کرد، به نام خانه امیرکبیر معروف است و حالا یکی از مکان‌های دیدنی و تاریخی تبریز به حساب می‌آید.

این خانه با مساحت حدود ۳۰۰ متر مربع، دو طبقه دارد و به زیبایی طراحی شده است. ورود به خانه امیرکبیر، شما را به دورانی می‌برد که تحولات عظیمی در کشور در حال شکل‌گیری بود. دیوارهای این خانه گویای داستان‌ها و خاطراتی‌ هستند که از فعالیت‌های امیرکبیر و چالش‌های او در زمان خود خبر می‌دهند. 

در وسط حیاط این ساختمان، مجسمه‌ای از امیرکبیر به چشم می‌خورد که از جنس برنز تهیه شده است. این مجسمه نه ‌تنها نمادی از ارادت مردم به او است؛ بلکه نشان‌دهنده شخصیت کاریزماتیک و تأثیرگذار او در تاریخ معاصر ایران است. قدم زدن در محوطه و تماشای جزئیات معماری خانه، حس و حال خاصی را به بازدیدکنندگان منتقل می‌کند و آن‌ها را به یاد دوران قاجار می‌اندازد.

• آدرس: تبریز، منطقه ۴، خیابان امیرکبیر

خانه علی مسیو

خانه علی مسیو، یکی از جاهای دیدنی تبریز است که یادآور انقلاب مشروطه و تلاش‌های مردان بزرگ آن دوران می‌باشد. علی مسیو که در واقع کربلایی علی تبریزی نام داشت، نه تنها یکی از ثروتمندان زمان خود بود؛ بلکه به عنوان یکی از رهبران اصلی انقلاب مشروطه نیز شناخته می‌شود. این شخصیت، به دلیل سفرهای متعدد خود به نقاط مختلف کشور، با نام علی مسیو مشهور شد و حالا نام او با تاریخ مشروطه گره خورده است.

خانه او، واقعاً دیدنی است؛ با دو طبقه و یک حیاط اندرونی و بیرونی، این ساختمان به خوبی نشان‌دهنده سبک زندگی و معماری آن زمان است. دیواری که این دو حیاط را از هم جدا کرده، به ما یادآوری می‌کند که در آن دوران، حیاط‌ها به عنوان فضایی برای آرامش و دوری از شلوغی زندگی شهری طراحی شده بودند. یکی از ویژگی‌های برجسته این خانه، پنجره‌های مختلف و جذاب آن است که با هنر گچ‌بری تزئین شده‌اند. این تزئینات نه تنها زیبایی خانه را دوچندان کرده، بلکه نشان‌دهنده ذوق و سلیقه اهالی آن دوران نیز هستند.

امروزه، خانه علی مسیو به یک موزه تبدیل شده که لیستی از آثار به‌جامانده از دوران مشروطیت را در دل خود جای داده است. می‌توانید در این موزه، اسناد و مدارکی را مشاهده کنید که به شما کمک می‌کنند تا دریابید مردم آن زمان چه مبارزاتی را برای دستیابی به حقوق و آزادی خود انجام داده‌اند. عکس‌های قدیمی نیز حس و حال تاریخی خاصی را به بازدیدکنندگان القا می‌کنند.

• آدرس: تبریز، خیابان ارتش جنوبی، انتهای کوچه حاج رضا، بن‌بست کربلایی علی مسیو

جاهای دیدنی و طبیعی تبریز

جاهای دیدنی و طبیعی تبریز، در سراسر این استان پراکنده هستند. اغلب روستاهای زیبای تبریز مکان‌ های بکر و دست‌ نخورده‌ ای را در دل خود دارند که به‌ تنهایی می توانند به‌ عنوان یک مقصد سفر باشند.

باغ گلستان

باغ گلستان تبریز، یکی از جواهرات تاریخی این شهر پر آوازه و جاهای دیدنی تبریز است. این پارک که در سال ۱۳۰۸ احداث شده، نه تنها یک مکان زیبا برای تفریح و گذران وقت است، بلکه داستانی قدیمی و جذاب هم دارد. وقتی به تاریخ این پارک نگاهی می‌اندازیم، متوجه می‌شویم که باغ گلستان به عنوان قدیمی‌ترین پارک تبریز، پیوند عمیقی با تاریخ و فرهنگ این شهر دارد.

تاریخچه ساخت باغ گلستان

موضوع ساخت باغ گلستان به همسر هارون‌الرشید برمی‌گردد. او بعد از بهبودی از بیماری‌ خود تصمیم می‌گیرد که در تبریز بوستانی سرسبز بسازد؛ اما در یک شب، خواب عجیبی می‌بیند. او خواب می‌بیند که درختانی با سر انسان در پارک کاشته شده‌اند! این خواب باعث می‌شود که تصمیم بگیرد این مکان را به گورستان تبدیل کند و به این ترتیب، نخستین مرحله از داستان باغ گلستان آغاز می‌شود.

این گورستان که بعدها به گورستان گجیل معروف گشت، در واقع محل دفن شمس تبریزی بود. شمس، یکی از بزرگ‌ترین حکیمان و صوفیان تاریخ ایران است و از آن زمان به عنوان شخصیتی محبوب در ادبیات و فرهنگ ایرانی شناخته می‌شود. آرمیدن شمس تبریزی در این پارک، آن را از یک پارک ساده به مکانی معنوی و فرهنگی تبدیل کرده است.

در دوران پهلوی اول، در سال ۱۳۰۸، با وجود مخالفت‌های فراوان، این گورستان که حالا به خرابه‌ای تبدیل شده است، تخریب و به یک بوستان زیبا و سرسبز تبدیل شد. زیبایی این پارک در دل تبریز باعث شد که به یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری تبریز تبدیل شود. باغ گلستان تنها به مکانی برای استراحت و تفریح تبدیل نشد؛ بلکه آرامگاه شمس هم در این باغ قرار داد.

در حال حاضر، وقتی به باغ گلستان می‌روید، نه تنها از زیبایی‌های طبیعی آن لذت می‌برید؛ بلکه با هر قدمی که در آن برمی‌دارید، تاریخ و فرهنگ غنی تبریز را نیز حس می‌کنید. این پارک، هم پارک است و هم مکانی برای تفکر و تأمل در شعر و فلسفه. 

• آدرس: تبریز، بلوار خرمشهر، بین چهارراه نادر و فلکه ترمینال قدیم

پارک ملی کنتال

پارک ملی کنتال، یکی از زیباترین جاهای دیدنی تبریز است که در شمال استان آذربایجان شرقی قرار داشته و با کشور ارمنستان مرز مشترک دارد. اگر به دنبال یک مقصد طبیعت‌گردی زیبا و دل‌انگیز هستید، این پارک با وسعت ۷ هزار هکتار و چشم‌اندازهای خیره‌کننده‌ای که دارد، می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌ها باشد.

این پارک در سال ۱۳۹۰ به عنوان یک پارک ملی معرفی شد و از آن زمان به یکی از مهم‌ترین مناطق حفاظت‌شده حیات وحش ایران تبدیل شده است. در این پارک، تنوع زیادی از گونه‌های جانوری و گیاهی وجود دارد و توانسته نظر طبیعت‌گردان و کوهنوردان را به خود جلب کند. جالب است بدانید که کنتال زیستگاه حدود ۳۵۰ گونه جانوری است؛ از بز وحشی و گوسفند وحشی گرفته تا گراز و پلنگ، اینجا بهشتی برای دوستداران حیات وحش و عکاسی طبیعی است.

فصل بهار و اوایل تابستان بهترین زمان برای بازدید از پارک ملی کنتال است. در این زمان، زیبایی طبیعت به اوج زیبایی خود می‌رسد و گل‌ها در حال شکوفه زدن‌ هستند و آب و هوای مطبوعی دارد. اگر شما هم به سفر به دل طبیعت علاقه داشته و دوست دارید با خانواده یا دوستان‌تان یک روز خوب را در دل کوه سپری کنید، پارک ملی کنتال یک انتخاب عالی است.

در کنار زیبایی‌های طبیعی این پارک، می‌توانید از فعالیت‌هایی مانند کوهنوردی، پیاده‌روی در طبیعت و حتی عکاسی از مناظر زیبا لذت ببرید. با توجه به حفاظت‌هایی که در این منطقه وجود دارد، می‌توانید با خیال راحت از فضای دلنشین آن استفاده کنید. 

• آدرس: ابتدا وارد مسیر جلفا به خدافرین شوید، سپس از شهر سیه رود بگذرید. کنار روستای میجمیر، پاسگاه نگهبانی پارک ملی کنتال را خواهید دید.

بوستان خاقانی

بوستان خاقانی یکی دیگر از بهترین و جذاب‌ترین جاهای دیدنی تبریز است که اگر به این شهر زیبا سفر کنید، باید حتماً در آن گشت و گذاری داشته باشید. با اینکه اندازه این بوستان خیلی بزرگ نیست؛ اما تاریخ و ارزش معنوی آن به اندازه‌ای جذاب است که نمی‌توان به سادگی از کنار آن گذشت. 

این پارک در جوار مسجد کبود واقع شده است؛ یکی از مشهورترین و زیباترین مساجد ایران که خود روایتگر داستان‌های تاریخی بسیاری است. این محوطه در گذشته به عنوان خانقاه و محل عبادت فقیهان و شیخ‌ها شناخته می‌شد و جاذبه‌ای مذهبی و معنوی داشته است. 

تاریخچه بوستان خاقانی

علی‌رغم تمام زیبایی‌ها و شکوه‌های تاریخی، این بوستان در حدود ۲۰۰ سال پیش به یکی از گورستان‌های شهری تبدیل شد. پس از وقوع زلزله‌ای مهیب که تبریز را لرزاند و مسجد کبود و عمارت مظفریه را به کلی ویران کرد، حیات این عمارت به گورستانی برای دفن کشته‌شدگان زلزله مبدل گردید. تصور کنید زیر این آسمان پرستاره و در این فضا، مردمی که جانشان را از دست داده بودند، در دل خاک آرام گرفته‌اند. 

تا سال ۱۳۰۸، وضعیت به همین شکل باقی ماند تا اینکه شهردار تبریز تصمیم به تبدیل این گورستان به باغی عمومی گرفت. به همین سادگی، محلی که روزی مملو از غم و اندوه بود، به فضایی برای استراحت و تفریح مردم تبدیل شد. نام قدیمی این باغ «باغ استخوان‌ها» بود که به طرز تلخی یادآور تاریخ تلخ آن عصر است؛ اما با گذشت زمان و ایجاد موزه آذربایجان و مدرسه جهانشاه در این ناحیه، این بوستان کم‌کم رنگ و بویی جدید گرفته و نام «بوستان خاقانی» را به خود گرفت.

شاعر بزرگ و مشهور آذربایجان، خاقانی، در این مکان مجسمه‌ای دارد که خود عاملی برای جذب بازدیدکنندگان و ادای احترام به یکی از بزرگترین شاعران زبان فارسی است. 

امکانات بوستان خاقانی 

بوستان خاقانی امکانات متعددی را برای راحتی بازدیدکنندگان فراهم کرده است؛ از سرویس بهداشتی و نمازخانه گرفته تا نیمکت‌های متعدد برای نشستن و استراحت کردن. این پارک مکانی مناسب برای جمع شدن خانواده‌ها و دوستان است که می‌خواهند چند ساعتی را باهم بگذرانند و از زیبایی‌های طبیعت لذت ببرند. همچنین، تفکیک بخش مخصوص بانوان و آقایان نیز از دیگر ویژگی‌های مثبت این بوستان است.

• آدرس: استان آذربایجان شرقی، تبریز، امام خمینی، بین شهیدان دل حامد و نارنجستان

جاهای تفریحی تبریز

جاهای تفریحی تبریز برای یک سفر خانوادگی پارک‌های زیبای این شهر هستند. از پارک ائل گلی گرفته تا پارک موزیکال ولیعصر، پارک مینیاتوری تبریز، لونا پارک، بوستان خاقانی و … همه و همه برای تفریحات خانوادگی بسیار مناسب هستند.

پارک مینیاتوری تبریز

اگر به همه جاذبه‌ های تاریخی ایران علاقه دارید و می‌ خواهید آن‌ ها را در یک جا و به‌ صورت دسته‌ جمعی ببینید، توصیه ما به شما این است که حتماً سری به پارک مینیاتوری تبریز بزنید و تمام آثار تاریخی مهم ایران را با ابعاد کوچک‌ تر ببینید.

تله‌ کابین کوه عون

اگر بخواهید برای یک سفر هیجان‌ انگیز خودتان را آماده کنید، می‌توانید سری به تله‌ کابین کوه عون ابن علی بزنید. تله‌ کابین سواری و تماشای منظره کوهستان و آبشار مصنوعی از جاذبه‌ های تفریحی است که می‌ توانید در طول سفر خود از آن لذت ببرید.

شهربازی فان تایم

شهر بازی فان تایم علاوه بر خانواده‌هایی که با فرزندان خود سفر می‌کنند، می‌ تواند برای جوانان پرشور هم جذاب باشد. چرا که این شهربازی دارای مدرن‌ ترین و مجهزترین امکانات تفریحی است که برای هر سن و سالی مناسب است.

باغ‌ وحش و باغ پرندگان تبریز

مسافرانی که به‌ صورت خانوادگی سفر می‌ کنند، حتماً باید در طول سفر خود از باغ‌ وحش و باغ پرندگان تبریز دیدن کنند. گونه‌ های مختلفی از حیوانات و پرندگان در این باغ‌ وحش نگهداری می‌ شوند. دیدن آن‌ ها برای کودکان و خانواده‌ ها خالی از لطف نیست. این باغ‌ وحش در نزدیکی بلوار استاد شهریار قرار گرفته است.

مکان های تفریحی تبریز برای جوانان

از مکان‌ های تفریحی تبریز برای جوانان‌ که بتواند هیجان و انرژی آن‌ ها را تخلیه کند، می‌ توان به پارک‌ های تفریحی اشاره کرد که دارای امکانات بی‌ شماری برای جوانان هستند.

 تفریح گاه ائل باغی

این تفریحگاه که برای سورتمه‌ سواری احداث‌ شده است، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین پیست‌ های سورتمه‌ سواری در شهرهای شمال غربی ایران محسوب می‌ شود. تفرجگاه ائل باغی دارای تجهیزات بسیار پیشرفته‌ای است و برای جوانانی که عاشق شور و هیجان هستند، بسیار مناسب است. این تفریحگاه علاوه بر دارا بودن پیست سورتمه‌سواری یک آبشار مصنوعی زیبا هم دارد و گردشگران می‌توانند از چشم‌اندازهای طبیعی آن نیز لذت ببرند.

پیست اسکی سهند

شهرهای شمال غربی کشور به خاطر اینکه در زمستان بارندگی‌ های زیادی را تجربه می‌کنند، برای احداث پیست‌های اسکی بسیار مناسب هستند. به همین خاطر در شهر تبریز نیز یک پیست اسکی بزرگ به نام سهند احداث‌ شده که جوانان می‌ توانند برای تفریح و استفاده از تفریحات زمستانی به این پیست اسکی بروند. از جمله امکانات آن می‌توان به اسکی، آشیانه برف‌ کوب، دستگاه بالابر و … اشاره نمود.

تفرجگاه عینالی

تفرجگاه عینالی که به‌ عنوان بام شهر تبریز شناخته می‌ شود، هم دارای مناطق تفریحی است و هم برای کوهنوردی مناسب است. این پارک جنگلی بزرگ دارای تفریح هایی مانند زیپ لاین، پیست کارتینگ، تله‌کابین و سوارکاری است. همچنین یک دریاچه مصنوعی زیبا هم دارد که می‌تواند لذت دیدن جاذبه‌ های طبیعی را هم به تجربه‌های سفر شما اضافه کند.

دهکده گردشگری سد امند

دریاچه سد امند یکی دیگر از مکان‌هایی است که جوانان می‌توانند برای تفریح و گردش به آنجا بروند. افرادی که روحیه آرام دارند می‌ توانند به ماهیگیری بپردازند، اما افرادی که عاشق هیجان و ترشح آدرنالین هستند، می‌توانند از مانند ورزش‌ هایی مانند اسکی روی آب یا جت اسکی استفاده کنند و خاطره‌ ای به‌ یاد ماندنی برای خودشان بسازند.

آدرس: در کیلومتر ۱۵ جاده تبریز به سمت صوفیان، به سمت روستای امند حرکت کنید. فاصله این دهکده گردشگری تا شبستر حدود ۶۵ کیلومتر است.

جاذبه های گردشگری اطراف تبریز

جاهای دیدنی اطراف تبریز پر از جاذبه‌های گردشگری متنوع و دیدنی است که می‌توانند تجربه‌ای به‌یادماندنی برای مسافران فراهم کنند. برخی از جاذبه‌های گردشگری معروف اطراف تبریز عبارتند از:

• روستای چراغیل
• پل لیلان
• معبد مهر ورجوی
• کلیسای هوانس
• رصدخانه مراغه
• روستای شیران
• قلعه جوشین
• دره سعید آباد
• قلعه هلاکوخان
• روستای کندوان
• پیست اسکی سهند
• آبشار آسیاب خرابه
• آبشار اسکندر

کلام آخر

جاذبه‌ های تاریخی تبریز به‌ قدری زیاد هستند که برای معرفی آن‌ ها ساعت‌ ها زمان نیاز است. از موزه آذربایجان گرفته که به‌ تنهایی می‌ تواند شما را با تاریخ ایران باستان آشنا کند تا بازار بزرگ و سرپوشیده این شهر که نماد شهر تبریز محسوب می‌ شود، همه و همه جزو جاذبه‌ های دیدنی تبریز هستند که در این نوشتار به آن‌ ها اشاره شد.

اکنون که با جاذبه های گردشگری این شهر زیبا آشنا شدید می توانید با خرید بلیط هواپیما تبریز در مدت زمانی کوتاه به این شهر زیبا سفر کنید و از جاذبه های گردشگری تبریز دیدن کنید. همچنین اگر شما هم جاذبه گردشگری بکر دیگری در این خطه سراغ دارید که در این مطلب از قلم افتاده است خوشحال می شویم آن را  در قسمت کامنت ها با ما و سایر همراهان پته به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول