آرامگاه سعدی | میعادگاه عاشقان شعر و ادب فارسی
مبینا قراباغی در دل شیراز ایران‌زمین، جایی که بوی بهار نارنج با نسیم شعر پارسی درآمیخته، آرامگاه مردی جا خوش کرده که واژه‌های فارسی را جانی دوباره بخشید: مشرف الدین مصلح بن عبدالله شیرازی ملقب به سعدی شیرازی یا شیخ شیرازی. در گوشه‌ای از این شهر دلربا، سعدیه با گنبد فیروزه‌ای‌اش چشم‌نواز، تو گویی همچنان استوار ایستاده و هزاران مشتاق را به سوی خود می‌کشاند. این بنای باشکوه، از منظر تاریخ، فرهنگ و هنر ایرانی حائز اهمیت است که از قرن‌ها پیش تا به امروز همچنان زنده مانده است. پس اگر دوست دارید از نزدیک با مزار شاعری که «گلستان» و «بوستان» را به یادگار گذاشت، دیدار کنید و لحظاتی ناب در فضایی آرام و روح‌بخش آن بسازید، با ما همراه شوید.
معرفی آرامگاه سعدی
آرامگاه سعدی، که به «سعدیه» نیز شهرت دارد، در شمال‌ِشرقی شیراز و در مجاورت باغ دلگشا واقع شده است. این مکان، محل دفن شاعر بزرگ ایرانی، سعدی شیرازی (۶۰۶–۶۹۱ هجری قمری)، است که آثار ارزشمندی چون «گلستان»، «بوستان» و چندین و چند اثر ارزشمند را به یادگار گذاشته است. بنای فعلی آرامگاه در سال ۱۳۳۰ هجری شمسی توسط معمار برجسته، «محسن فروغی»، با همکاری «علی‌اکبر صادق» طراحی و ساخته شد. معماری این بنا ترکیبی از سبک‌های سنتی و مدرن ایرانی است و دارای گنبدی فیروزه‌ای، هشت ستون سنگی و هفت طاق سفید می‌باشد. مساحت محوطه آرامگاه حدود ۱۰٬۳۹۵ متر مربع است و شامل بخش‌هایی مانند حوض ماهی، حوض سکه، کتابخانه و فضای سبز می‌شود. آرامگاه سعدی ضمن آنکه مکانی برای بزرگداشت این شاعر بزرگ است، به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم شیراز شناخته می‌شود و سالانه میزبان هزاران بازدیدکننده از داخل و خارج ایران است.
بهترین زمان بازدید از آرامگاه سعدی
در این میان، اگر به دنبال زمان مناسبی برای بازدید از آرامگاه سعدی هستید، فصل بهار، به‌ویژه ماه اردیبهشت، بهترین زمان ممکن برای سفر به شیراز است. در این زمان، هوای شیراز معتدل و دلپذیر است و باغ‌های اطراف آرامگاه با شکوفه‌های رنگارنگ جلوه‌ای زیبا دارند. عطر بهارنارنج در فضای اطراف آرامگاه پیچیده و محیطی آرام و دلنشین برای بازدیدکنندگان فراهم می‌شود.
در اردیبهشت‌ماه، به‌دلیل آنکه تعطیلات نوروزی دیگر تمام شده است، شلوغی‌های تابستانی هنوز آغاز نشده و شما می‌توانید از فضای آرام و کم‌جمعیت‌تری برای گشت‌وگذار استفاده کنید. این موضوع به‌ویژه برای کسانی که به دنبال کسب آرامش و سکوت برای تفکر و لذت بردن از تاریخ و معماری آرامگاه سعدی هستند، مناسب است. در این ماه، همچنین می‌توانید از دیگر جاذبه‌های تاریخی شهر شیراز مانند باغ ارم و مسجد نصیرالملک نیز بازدید کنید که در نزدیکی آرامگاه سعدی قرار دارند. لازم به ذکر است که ساعات بازدید از آرامگاه سعدی در بهار و تابستان از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۱۰:۳۰ شب و در فصول پاییز و زمستان از ۸:۳۰ صبح تا ۹ شب است.
هزینه بلیط بازدید از آرامگاه
در سال ۱۴۰۳ هزینه بلیط بازدید از آرامگاه شاعر بزرگ ایرانی، سعدی شیرازی، برای گردشگران ایرانی ۲۰,۰۰۰ تا ۳۰,۰۰۰ تومان و برای گردشگران خارجی ۲۵۰,۰۰۰ تومان تعیین شده است. این مبلغ به‌منظور حفظ، نگهداری و توسعه زیرساخت‌های این مجموعه فرهنگی-تاریخی دریافت می‌شود و بازدیدکنندگان می‌توانند در ساعت‌های کاری معین در فصول مختلف سال، از این مکان تاریخی بازدید کنند.
آدرس و مسیر دسترسی به آرامگاه سعدی
آرامگاه سعدی همانطور که مستحضر هستید، در شهر شیراز و در منطقه‌ای خوش‌آب‌وهوا به نام سعدیه قرار دارد؛ جایی که گفته می‌شود محل زندگی این شاعر نام‌آور نیز بوده است و دست بر قضا خانه‌اش در خطر تخریب قرار دارد. آدرس دقیق این مجموعه فرهنگی در انتهای خیابان بوستان، مجاور باغ دلگشا و در فاصله کوتاهی از آرامگاه حافظ واقع شده است.
گردشگران برای دسترسی به این مکان می‌توانند از وسایل نقلیه عمومی مانند تاکسی و اتوبوس بهره ببرند. شایان ذکر است که خط اتوبوس‌های شهری شیراز، ایستگاهی به نام «سعدیه» دارد که تنها چند دقیقه پیاده‌روی تا آرامگاه فاصله دارد. در صورت استفاده از خودروی شخصی، خیابان بوستان و خیابان مجاور به سعدیه بهترین مسیرهای دسترسی هستند. به‌دلیل نزدیکی آرامگاه به مراکز دیدنی دیگر شیراز، بازدید از این اثر فرهنگی-تاریخی را می‌توان در قالب یک تور یک‌روزه برنامه‌ریزی کرد. موقعیت مکانی مناسب آرامگاه و وجود تابلوهای راهنمای شهری، پیدا کردن مسیر را برای گردشگران آسان کرده است.
اهمیت و ویژگی های آرامگاه سعدی
آرامگاه سعدی، شاعر بلندآوازه قرن هفتم هجری قمری، جدای از آنکه مکانی برای بزرگداشت این ادیب بزرگ است، نمادی از تلفیق هنر، تاریخ و فرهنگ ایرانی به‌شمار می‌رود. این بنا در شمال‌شرق شیراز، در انتهای خیابان بوستان و مجاورت باغ دلگشا واقع شده است. ساختمان فعلی آرامگاه در سال ۱۳۳۱ شمسی توسط معمار برجسته، محسن فروغی، با الهام از معماری سنتی ایران و کاخ چهل‌ستون اصفهان طراحی و ساخته شد. چنانچه نمای بیرونی این آرامگاه به شکل مکعب و درون آن هشت‌ضلعی است. گنبد فیروزه‌ای، ستون‌های گرانیتی و کتیبه‌هایی از اشعار سعدی، جلوه‌ای خاص به این مکان بخشیده‌اند.
مساحت کل مجموعه آرامگاه سعدی حدود ۷,۷۰۰ مترمربع است که ۲۵۷ مترمربع آن به بنای مقبره اختصاص دارد. از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این آرامگاه می‌توان به حوض ماهی هشت‌ضلعی، حوض سکه، کتابخانه، ایوان و باغی با درختان سرو اشاره نمود. شاید برایتان جالب باشد که آرامگاه شوریده شیرازی، شاعر نابینای شیرازی، در اتاق غربی این مجموعه قرار دارد. اهمیت فرهنگی این بنا به‌حدی است که تصویر آن بر روی اسکناس‌های ۱۰۰ هزار ریالی نقش بسته است و پیش‌تر بر روی سکه‌های ۵۰۰ ریالی نیز نقش بسته بود. آرامگاه سعدی، با ترکیبی از معماری زیبا و فضای معنوی، یکی از مقاصد اصلی گردشگران داخلی و خارجی در شیراز محسوب می‌شود.
معماری آرامگاه سعدی
معماری آرامگاه سعدی، تلفیقی از هنر سنتی ایرانی و رویکردهای مدرن است که برای اولین بار در سال ۱۳۳۰ شمسی توسط محسن فروغی طراحی شد. این بنا از بیرون به شکل مکعبی و از درون به صورت هشت‌ضلعی با دیوارهای مرمرین و گنبدی فیروزه‌ای ساخته شده است. نمای خارجی بنای آرامگاه از سنگ تراورتن و نمای داخلی آن از سنگ مرمر است. هشت ستون از سنگ‌های قهوه‌ای رنگ در جلوی مقبره قرار دارند و گنبدی از کاشی‌های فیروزه‌ای بالای بنا وجود دارد که جلوه‌ای خاص به آن بخشیده است.
ساختمان اصلی آرامگاه شامل دو ایوان عمود بر هم است که مقبره سعدی در زاویه این دو ایوان قرار گرفته است. در هفت ضلع ساختمان، هفت کتیبه قرار دارد که از قسمت‌هایی از گلستان، بوستان، قصاید، بدایع و طیبات شیخ شیرازی انتخاب شده و به خط «ابراهیم بوذری» نوشته شده است. محوطه آرامگاه با مساحتی بالغ بر ۱۰,۳۹۵ مترمربع، فضای سبز و زیبایی را ایجاد کرده است. در قسمت چپ آرامگاه، حوضی به نام «حوض ماهی» قرار دارد که در گذشته‌های دور مردم به شست‌‌و‌شوی لباس در آن می‌پرداختند و جالب آنکه حتی معتقد بودند که آب آن شفابخش است. لازم به ذکر است که آرامگاه سعدی شیرازی در سال ۱۳۵۴ هجری شمسی با شماره ۱۰۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
امکانات آرامگاه سعدی
آرامگاه سعدی در شیراز، علاوه‌بر ارزش تاریخی و فرهنگی، با امکانات رفاهی متعددی پذیرای گردشگران است. در محوطه آرامگاه، باغی به سبک ایرانی با درختان کهنسال، گلکاری‌های زیبا و حوض‌های مستطیلی در دو طرف محوطه و حوضی بزرگ‌تر در مقابل ایوان اصلی بنا واقع شده است. در سمت چپ باغ، پلکانی با ۲۸ پله به حوض ماهی هشت‌ضلعی زیرزمینی منتهی می‌شود که با کاشی‌کاری‌های دوره سلجوقی تزئین شده است. در زیرزمین آرامگاه، چایخانه‌ای سنتی واقع شده که فضایی آرام برای استراحت بازدیدکنندگان فراهم می‌آورد. در سمت غربی آرامگاه، کتابخانه‌ای با بیش از ۱۸ هزار نسخه کتاب از سال ۱۳۵۱ شمسی در دسترس علاقه‌مندان به مطالعه، دانشجویان و پژوهشگران است. ضمنا در نزدیکی آرامگاه سعدی، بستنی‌فروشی‌های معروف شیراز مانند «بستنی و فالوده قدیمی سعدی» و «بستنی و فالوده کلبه» قرار دارند که می‌توانید از آن‌ها نوشیدنی‌های سنتی و دسرهای خوشمزه تهیه کنید.
سخن پایانی
اکنون که نسیم شیراز، بوی سخن سعدی را به گوش جانتان رسانده، آیا شما نیز آماده‌اید که گام در سرزمین کلمات جاودان بگذارید؟ آرامگاه سعدی نه فقط مزار یک شاعر، که آیینه‌ای از فرهنگ، اندیشه و زیبایی ایران‌زمین است. زیر سایه گنبد فیروزه‌ای، در میان نغمه آب و عطر بهارنارنج، می‌توانید روح سخن پارسی را لمس کنید. پس بی‌درنگ دل به راه بسپارید و در این باغ باصفا، صفحه‌ای از سفرنامه زندگی‌تان را با نام سعدی مزین کنید و یادتان نرود که این صفحه را با شعری از سعدی شیرین‌زبان به پایان برسانید که خودش این‌چنین سروده است:
سوالات متداول
ثبت دیدگاه اولین نفر باشید که نظر می‌دهید.