تالاب ها و دریاچه های اردبیل + عکس و آدرس
مهیار روحانی استان اردبیل با طبیعتی بکر و چشم‌اندازهای بی‌نظیر، به حق لقب نگین آبی ایران را یدک می‌کشد. این استان زیبا، در دل خود گنجینه‌ای از تالاب‌ها و دریاچه‌هایی را جای داده است که هر یک، داستانی از زیبایی و تنوع زیستی را روایت می‌کنند. از دریاچه‌ی شورابیل که به قلب شهر اردبیل زیبایی بخشیده است تا دریاچه‌ی نئور که از زیباترین دریاچه های اردبیل و در دل کوهستان‌های سبلان آرام گرفته، هر یک از این آبگیرها، جاذبه‌ای بی‌بدیل برای گردشگران و طبیعت دوستان محسوب می‌شوند.
تالاب‌ها و دریاچه های اردبیل، تنها جاذبه‌های گردشگری این استان و علت سفر به اردبیل نیستند. این زیستگاه‌های آبی، نقش مهمی در حفظ تعادل اکولوژیکی منطقه ایفا می‌کنند و پناهگاهی امن برای انواع پرندگان مهاجر و آبزیان هستند. تنوع زیستی غنی این تالاب‌ها، از جمله رویش گیاهان دارویی و وجود گونه‌های مختلف ماهی، بر اهمیت آن‌ها افزوده است.
دریاچه های اردبیل
در این مقاله، قصد داریم شما را به سفری جذاب در میان تالاب‌ها و دریاچه های اردبیل دعوت کنیم. با ما همراه باشید تا با این دریاچه های اردبیل و تالاب‌های دیدنی آشنا شوید و از زیبایی‌های بی‌نظیر آن‌ها لذت ببرید. مطمئنم بعد از خواند این مقاله به هوس مسافرت به اردبیل و آبتنی در چشمه‌های آن را می‌کنید.
دریاچه سوها اردبیل
دریاچه سوها با آب‌های زلال و محیطی آرام، فضایی دلنشین را برای فرار از هیاهوی شهر فراهم می‌کند. پوشش گیاهی متنوع اطراف دریاچه، از جمله درختان جنگلی و گل‌های وحشی، به همراه هوای خنک و مطبوع کوهستانی بر لذت سفر به این منطقه می‌افزاید. روستای سوها، با ۳۵۰ خانوار ساکن، در دهستان ویلکیج شهرستان نمین واقع شده است.
این روستا که به معنای «آب‌ها» است، با توجه به وجود دریاچه‌ای زیبا و چشمه‌سارهای متعدد، کاملا به نام خود برازنده است. خاک مرطوب و حاصلخیز این منطقه نیز بر زیبایی و سرسبزی آن افزوده است. به گونه‌ای که گویی با هر قدم، چشمه‌ای از دل زمین می‌جوشد.
این دریاچه در اثر تجمع آب‌های جاری منطقه در پشت سدی کوچک تشکیل شده است. عمق این دریاچه در برخی نقاط به بیش از ۶ متر می‌رسد و وسعتی حدود یک کیلومتر مربع دارد. یکی از زیباترین صحنه‌هایی که اطراف دریاچه سوها می‌بینید، مه غلیظی است که در ماه تیرماه سراسر منطقه را فرا می‌گیرد. این مه صبحگاهی، منظره‌ای رویایی و اسرارآمیز به دریاچه می‌بخشد و تجربه‌ای متفاوت از طبیعت‌گردی را برای گردشگران فراهم می‌کند.
- آدرس: استان اردبیل، ۳۶ کیلومتر مانده به شهر اردبیل، نمین، ۴ کیلومتری شمال شرقی روستای سوها
دریاچه نئور اردبیل
دریاچه نئور در ارتفاع 2500 متری از سطح دریا واقع شده است و با آب و هوای خنک و کوهستانی‌اش، فضایی دلنشین را برای فرار از گرمای شهر فراهم می‌کند. اطراف دریاچه را کوه‌های سرسبز و مراتع وسیع فرا گرفته است که چشم‌اندازی بی‌نظیر را خلق کرده‌اند. پوشش گیاهی متنوع و وجود گونه‌های مختلف جانوری، این منطقه را به یک زیستگاه غنی تبدیل کرده است.
این دریاچه به عنوان بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین طبیعی ایران شناخته می‌شود و به همین دلیل، زیستگاه مناسبی برای انواع ماهی‌ها، به ویژه قزل‌آلا، فراهم کرده است. پوشش گیاهی متنوع اطراف دریاچه، از جمله مراتع سرسبز و جنگل‌های کوچک، به این منطقه زیبایی دوچندان بخشیده است.
با توجه به اهمیت اکولوژیکی و گردشگری دریاچه نئور، این منطقه به عنوان منطقه حفاظت شده تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته است. اجرای قوانین و مقررات حفاظتی، به منظور حفظ تنوع زیستی و جلوگیری از تخریب این محیط ارزشمند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
- آدرس: ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی اردبیل – ما بین استان‌های گیلان و اردبیل
دریاچه قله سبلان اردبیل
به سومین کوه مرتفع ایران سلام کنید! سبلان که روزگاری آتشفشان آن فعال بوده، اما بعد از آخرین آتشفشان دهانه‌ی آن سرد شده و دریاچه‌ای زیبا در آن شکل گرفته که یکی از مرتفع‌ترین دریاچه های اردبیل و جهان به شمار می‌آید. در دامنه‌ی کوه سبلان مراتع سرسبز و آبگرم‌های طبیعی بسیاری خواهید دید و در فصل تابستان چنان مناظر زیبایی دارد که حتی اگر قصد رسیدن به قله و دیدن دریاچه را نیز نداشته باشید، می‌توانید از پیاده‌روی در دامنه‌های سبلان و استفاده از چشمه‌های آبگرم معدنی لذت ببرید.
رشته کوه‌های سبلان از سه قله تشکیل شده که سلطان ساوالان، هرم داغی و جنوار داغی نام دارند. ساوالان که نام محلی سبلان به معنی آبگیر است، ارتفاعی برابر با ۴۸۱۱ متر دارد. این کوه در ۳۵ کیلومتری غرب شهر اردبیل و ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی مشگین‌شهر قرار دارد. برای صعود به قله‌ی سبلان نیاز به آمادگی قبلی دارید. کسب این آمادگی چندان کار دشواری نیست، تنها کافی ست پیش از عزیمت به سبلان، یکی دو بار کوهنوردی کنید و بدن خود را برای قرار گرفتن در ارتفاع بالای ۴۰۰۰ متر آماده کنید.
آتشفشانی بودن دریاچه‌ی سبلان به زیبائی این دریاچه افزوده، چرا که مقدار زیاد مواد معدنی در آب منجر به شفاف‌تر شدن هرچه بیشتر دریاچه شده. علاوه بر این، رنگ سبز این دریاچه نیز به مواد اسیدی سنگ‌های دهانه آن مربوط است. دهانه‌ی دریاچه مملو از سنگ‌های آتشفشانی مانند بالزات و آندزیت و تراکیت است و آب آن از تجمع باران و آب شدن برف قله تشکیل شده. به دلیل تراکم مواد معدنی در این آب هیچ موجود زنده‌ای در آن زندگی نمی‌کند. عمق این دریاچه‌ی مخروطی شکل در عمیق‌ترین قسمت در حدود ۱۶ متر اندازه‌گیری شده و اقطار بیضی مانند آن نیز ۱۴۰ در ۸۰ متر است.
- آدرس: اردبیل، شهرستان مشگین شهر،میدان آلوارس،جاده سرعین آلوارس
دریاچه شورابیل اردبیل
این دریاچه با وسعتی حدود ۱۸۰ هکتار، نه تنها بزرگ‌ترین دریاچه درون‌شهری ایران، بلکه یک اکوسیستم غنی و مکانی ایده‌آل برای تفریح و آرامش است. شورابیل در گذشته تالابی بزرگ با آب شور بوده است که به مرور زمان و با تغییرات اقلیمی، میزان شوری آب آن کاهش یافته و به دریاچه‌ای با آب شیرین تبدیل شده است. این دریاچه با قدمتی بسیار طولانی، شاهد تحولات بسیاری بوده و امروزه به یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری اردبیل تبدیل شده است.
پیرامون دریاچه شورابیل، فضایی سرسبز و دل‌انگیز با مسیرهای پیاده‌روی طولانی و منظم ایجاد شده است که فرصتی عالی برای ورزش و تندرستی فراهم می‌کند. این مسیرها، که به عنوان طولانی‌ترین جاده تندرستی ایران شناخته می‌شوند، مکانی مناسب برای پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و حتی دویدن هستند. علاوه بر مسیرهای پیاده‌روی، در اطراف دریاچه امکانات رفاهی متنوعی از جمله آلاچیق، رستوران، کافی‌شاپ، زمین‌های ورزشی و شهربازی وجود دارد که اوقات فراغت شما را دلنشین‌تر می‌کند.
- آدرس: استان اردبیل، بزرگراه میلاد، بعد از میدان پلیس
دریاچه قالغانلو اردبیل
قالغانلو گوهر کوچکی است که در دل طبیعت بکر شمال غربی ایران می‌درخشد. این دریاچه که به عنوان زیباترین و کوچک‌ترین دریاچه های اردبیل در شمال غرب ایران شناخته می‌شود، در شرق روستای خان کندی شهرستان گرمی مغان واقع شده است.
این دریاچه فصلی، هر ساله با ذوب شدن تدریجی برف‌های کوه قبله داشی جان می‌گیرد و در فصل بهار به اوج شکوفایی خود می‌رسد. وسعت آن به حدود ۳۵۰۰ متر مربع می‌رسد و با تغییر فصل، اندازه آن نیز تغییر می‌کند. در فصل‌های خشک سال، به دلیل افزایش تبخیر و استفاده از آب توسط دام‌ها و کشاورزان، وسعت دریاچه کاهش می‌یابد.
آب زلال و شفاف دریاچه، انعکاس آسمان آبی و کوه‌های اطراف را به زیباترین شکل ممکن نشان می‌دهد. اطراف دریاچه را مراتع سرسبز و گل‌های وحشی فرا گرفته‌اند که منظره‌ای رویایی را خلق کرده‌اند.
- آدرس: شهرستان گرمی،جاده اردبیل،جاده قدیم گرمی،جاده تولون
دریاچه گیلارلوی گرمی اردبیل
این دریاچه مصنوعی که در سال ۱۳۷۴ با هدف تأمین آب شرب شهرستان احداث شده است، امروزه به یکی از مهم‌ترین قطب‌های گردشگری منطقه تبدیل شده است. ایده اولیه احداث دریاچه گیلارلو در سال ۱۳۶۹ شکل گرفت و پس از ۵ سال تلاش، این دریاچه با انتقال آب از رودخانه‌های دیزه چای و برزند به بهره‌برداری رسید. سد خاکی این دریاچه به ارتفاع ۲۵ متر و با ظرفیت ۵.۸ میلیون متر مکعب آب، منظره‌ای زیبا را خلق کرده است.
نکته قابل تامل، کمبود آب در این دریاچه است. در فصول کشاورزی، نیاز مزارع همجوار به آب افزایش می‌یابد و اغلب سهم دریاچه گیلارلو از رودخانه برزند چای نادیده گرفته می‌شود. این مسئله نه تنها بر زیبایی بصری دریاچه های اردبیل تاثیر می‌گذارد، بلکه حیات گونه‌های جانوری و گیاهی وابسته به آن را نیز تهدید می‌کند.
- آدرس: شهرستان گرمی،جاده اردبیل
دریاچه سد یامچی
ساخت سد یامچی در سال 1374 آغاز شد و پس از 8 سال تلاش، در سال 1382 به بهره‌برداری رسید. این سد با حجم ذخیره آبی حدود 95 میلیون متر مکعب، نقش مهمی در تأمین آب منطقه ایفا می‌کند.
- طول تاج سد: 830 متر
- عرض تاج سد: 12 متر
- ارتفاع سد از پی: 67 متر
عواملی مانند بارندگی، تبخیر، مصرف آب کشاورزی و شهری، و نوسانات فصلی در میزان آبدهی رودخانه، بر ابعاد دریاچه تأثیرگذار هستند.
- آدرس: استان اردبیل،شهرستان نیر،جاده شیرین بلاغ
دریاچه سد سقزچی (نمین)
تصور کنید در دل طبیعتی بکر قدم می‌زنید، نسیم خنکی بر صورتتان می‌وزد و صدای پرندگان گوشتان را نوازش می‌دهد. در این میان، چشمه‌های آبگرمی وجود دارد که با خواص درمانی‌شان، خستگی را از تنتان بیرون کرده و دردهای مفصلی‌تان را تسکین می‌دهند. سقزچی، همین بهشت کوچک است.
این منطقه علاوه بر طبیعت بکر، امکانات تفریحی متنوعی هم برای گردشگران فراهم کرده است. می‌توانید در رودخانه بالیقلوچای شنا کنید، با دوچرخه در مسیرهای مشخص شده رکاب بزنید، یا در دل طبیعت پیاده‌روی کنید. اگر به دنبال آرامش هستید، می‌توانید در آلاچیق‌های کنار رودخانه بنشینید و از مناظر زیبای اطراف لذت ببرید.
- آدرس: شهرستان نمین،جاده پیراقوم،جاده سقزچی
تالاب های اردبیل
تالاب‌های استان اردبیل، با تنوع زیستی غنی و چشم‌اندازهای بی‌نظیر، از جمله ارزشمندترین اکوسیستم‌های آبی ایران محسوب می‌شوند. این پهنه‌های آبی، پناهگاه امنی برای بیش از 250 گونه پرنده، 50 گونه پستاندار، 30 گونه خزنده و بسیاری گونه‌های دیگر از جانوران و گیاهان هستند. بسیاری از این گونه‌ها، در سطح جهانی کمیاب و در معرض خطر انقراض قرار دارند.
با این حال، متأسفانه این اکوسیستم‌های ارزشمند با تهدیدات جدی روبرو هستند. خشک‌سالی‌های پی در پی، برداشت بی‌رویه از آب، ورود پساب‌های صنعتی و خانگی، تغییر کاربری اراضی و شکار بی‌رویه از جمله مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده تالاب‌های اردبیل هستند.
تالاب گنجگاه
تالاب گنجگاه یکی از زیباترین و ارزشمندترین تالاب‌های استان اردبیل است که در دل طبیعتی بکر و چشم‌نواز جای گرفته است. این تالاب زیبا با وسعتی حدود 0.14 کیلومتر مربع، در 3 کیلومتری شمال روستای گنجگاه و در 80 کیلومتری جنوب شرقی شهر اردبیل واقع شده است.
تالاب گنجگاه، همانند دیگر تالاب‌های استان اردبیل، نقش بسیار مهمی در حفظ تنوع زیستی منطقه ایفا می‌کند. این تالاب، پناهگاه امنی برای انواع پرندگان مهاجر و آبزیان است. پرندگانی مانند سرسبز، چنگر و آبچلیک از جمله مهمانان همیشگی این تالاب هستند. علاوه بر پرندگان، تالاب گنجگاه زیستگاه انواع ماهی‌ها، حشرات و گیاهان آبزی نیز می‌باشد.
آب تالاب گنجگاه از ارتفاعات گلندوز واقع در غرب تالاب تامین می‌شود. این امر باعث شده است که تالاب گنجگاه، تالابی دائمی و همیشگی باشد و حتی در فصول خشک سال نیز خشک نشود.
- آدرس: 80 کیلوممتر مانده به جنوب شرقی اردبیل، نزدیک روستای گنجگاه
تالاب نوشهر
این تالاب فصلی با وسعتی حدود 13500 متر مربع (450 متر در 300 متر)، در فاصله تقریبی 20 کیلومتری جنوب شرقی شهر اردبیل و در 1.5 کیلومتری شمال غربی روستای نوشهر واقع شده است. روستای نوشهر، روستایی زیبا و سرسبز است که در بخش هیر شهرستان اردبیل واقع شده است.
این روستا با جمعیتی بالغ بر 1695 نفر (بر اساس سرشماری سال 1395)، به عنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری استان اردبیل شناخته می‌شود. بافت سنتی روستا، خانه‌های قدیمی با معماری زیبا، و مردمان خونگرم و مهمان‌نواز، از جمله جاذبه‌های گردشگری روستای نوشهر به شمار می‌رود.
برای رسیدن به تالاب نوشهر، می‌توانید از تهران با خودروی شخصی حرکت کنید. مسیر تقریبی این سفر حدود 536 کیلومتر است و از شهرهای کرج، قزوین و زنجان می‌گذرد. پس از ورود به استان اردبیل، با طی کردن مسیری کوتاه به سمت نمین و روستای سوها، به تالاب نوشهر خواهید رسید.
- آدرس: 20 کیلومتری جنوب شرقی شهر اردبیل، 1.5 کیلومتری شمال غربی نوشهر
تالاب شورگل
روستای شورگل، روستایی با قدمت تاریخی و فرهنگی غنی در منطقه مغان است که در شهرستان بیله‌سوار واقع شده است. این روستا به دلیل وجود تالابی زیبا با آب شور، به همین نام نامگذاری شده است. شورگل در بخش قشلاق‌دشت و دهستان قشلاق جنوبی قرار دارد و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵، جمعیتی حدود ۶۵۰ نفر داشته است.
تالاب شورگل، نگینی درخشان در دل دشت مغان است که در فاصله حدود ۳ کیلومتری جنوب غربی شهرستان بیله‌سوار قرار دارد. این تالاب فصلی با وسعتی حدود ۵۰۰ هکتار، در فصل بهار به یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های پرندگان مهاجر تبدیل می‌شود. پرندگانی مانند غاز خاکستری، چنگر و اردک مرمری هر ساله برای تخم‌گذاری و زادآوری به این تالاب زیبا مهاجرت می‌کنند.
این منطقه در ارتفاع ۱۳۴۰ متری از سطح دریا واقع شده است و از طریق جاده ارتباطی اردبیل به منطقه مغان قابل دسترسی است.
- آدرس: اردبیل، ۳ کیلومتری جنوب غربی شهرستان بیله‌سوار
تالاب قره‌گل
این تالاب زیبا و آرام، با وسعتی حدود 300 هکتار، در 40 کیلومتری جاده بوکان به میاندوآب و در مجاورت روستایی به همین نام قرار گرفته است. وجود خاکستر آتشفشانی در بستر تالاب، به آب آن رنگ سیاه خاصی بخشیده و همین امر سبب شده تا این تالاب به نام قره‌گل (به معنی دریاچه سیاه) معروف شود.
تالاب قره‌گل به دلیل برخورداری از شرایط زیست‌محیطی مناسب، از مناطق مهم برای تخم‌گذاری و زادآوری پرندگان آبزی و کنارآبزی به شمار می‌رود. هر ساله در فصل بهار و تابستان، این تالاب میزبان گونه‌های متنوعی از پرندگان مهاجر و بومی است که از جمله آن‌ها می‌توان به انواع اردک‌ها، غازها، پلیکان‌ها و پرندگان شکاری اشاره کرد.
- آدرس: آذربایجان غربی، شهرستان بوکان، بخش سیمینه
تالاب ملااحمد
این تالاب فصلی با وسعتی حدود ۴۰ هکتار، در ارتفاع ۱۴۸۰ متری از سطح دریا و در فاصله ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر اردبیل، در مجاورت روستایی به همین نام واقع شده است. تالاب ملااحمد به عنوان یکی از زیستگاه‌های مهم پرندگان مهاجر و بومی، نقش بسیار مهمی در حفظ تنوع زیستی منطقه ایفا می‌کند.
این تالاب، پناهگاه امنی برای پرندگانی مانند قاشقاتویوق، اردک سرسبز، اردک سرسیاه، آنقوت، مرغ کور، قیزقوشی، سار و اردک طالشی است. همچنین، تالاب ملااحمد در تنظیم آب‌های زیرزمینی و تعدیل آب و هوای منطقه نیز نقش دارد.
- ادرس: روستای ملا احمد، جنوب شرقی اردبیل
تالاب جیران گلی
تالابی دیدنی که در ارتفاع 2200 متری از سطح دریا و در دل دره‌ای عمیق و تماشایی به نام شیروان دره سی جای گرفته است. شیروان دره سی با دیواره‌های صخره‌ای بلند و سنگ‌های تراش خورده‌ای که شبیه مجسمه‌های طبیعی هستند، چشم‌اندازی بی‌نظیر را خلق کرده است.
با وجود طبیعت صخره‌ای شیروان دره سی، اطراف تالاب جیران گلی پوشیده از نیزارها، گیاهان مرتعی و علف‌های متنوع است. این پوشش گیاهی، علاوه بر زیبایی بصری، منبع غذایی مهمی برای پرندگان و سایر جانوران منطقه به شمار می‌رود. این تالاب نقش مهمی در تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی و حفظ رطوبت منطقه دارد.
- آدرس: شهرستان مشگین شهر، جاده آلنی، جاده جعفرآباد
نتیجه گیری
اردیبل شهری مملو از دریاچه ها و تالاب‌های جذاب که با سفر به آن می‌توانید از استحمام در این آب‌ها لذت ببرید و سبکی خاصی را در بدن خود احساس کنید. این گنجینه‌های آبی، نه تنها زیبایی طبیعت را دوچندان کرده‌اند، بلکه نقش حیاتی در حفظ تعادل زیست محیطی منطقه ایفا می‌کنند. از قوچ‌های ارمنی تا پرندگان مهاجر، همه در کنار هم، سمفونی زیبایی طبیعت را در این دیار به اجرا می‌گذارند.
سوالات متداول
ثبت دیدگاه اولین نفر باشید که نظر می‌دهید.